Giữ hồn Trung Thu xưa giữa lòng đô thị

Khoảng 2h chiều đến hơn 8h tối, từ ngày 23/8, đình Sơn Trà đón nhiều lượt khách tham quan triển lãm 'Ngựa trời gắp lửa' do nhóm Khởi Đăng Tác Khí tổ chức. Những chiếc đèn lồng đa dạng về kiểu dáng, sắc màu kết hợp nhiều sản phẩm Trung Thu đậm chất văn hóa Việt xưa tạo nên không gian ấm cúng, gần gũi.

Nhiều loại bánh Trung Thu, bánh dân gian, trà nóng... được bày biện để phục vụ khách. Triển lãm bắt đầu từ ngày 23/8 đến 12/10/2025. Mỗi lượt đón tiếp khách kéo dài 35 phút. Bạn trẻ tham quan có thể thoải mái chụp hình, nghe thuyết minh và thưởng thức bánh trà. Giá vé tham quan 90.000 đồng/người (ngày thường) và 105.000 đồng/người (cuối tuần). Chị Minh Nguyệt - thành viên nhóm Khởi Đăng Tác Khí, đại diện Ban Tổ chức chia sẻ, hiện tại nhóm đang tổ chức buổi workshop tạo hình chó bưởi - vật cúng quen thuộc trong dịp lễ Trung Thuvà hy vọng trong tương lai có thể tổ chức nhiều sự kiện ý nghĩa hơn.

Đình Sơn Trà vốn là nơi thờ phụng thần Mai Phủ Quân. Xuất phát từ văn hóa hội họp ở đình làng, hội quán xưa, Ban Tổ chức chọn ngôi đình này làm nơi trưng bày sản phẩm và được hoàn thiện sau 4 tháng chuẩn bị.

Tại triển lãm, mỗi sản phẩm đều mang một câu chuyện riêng. Chị Minh Nguyệt, thành viên nhóm Khởi Đăng Tác Khí, đại diện Ban Tổ chức cho biết, triển lãm lấy cảm hứng từ câu chuyện bọ ngựa là sứ giả được phái xuống lấy than nhóm bếp cho nhà Trời. Loài này còn có tên là đường lang, gợi lên tinh thần mạnh mẽ, ý chí quật cường. Thông qua hình tượng loài vật đang xếp vào sách đỏ, Ban Tổ chức mong muốn kêu gọi bảo vệ loài động vật này, đồng thời bảo vệ cả những giá trị văn hóa của dân tộc đang dần mai một.

Chị Thanh Trúc (TP. HCM) đến tham quan, chụp hình cùng dì và bà ngoại. Chị chia sẻ: “Guồng quay của cuộc sống hiện đại khiến Trung Thu ngày nay không còn những khoảnh khắc tắt đèn, đốt nến như ngày tôi còn bé. Những mùa Trung Thu trong ký ức tuổi thơ của tôi gắn với lồng đèn ông sao, cá chép mà mẹ tự tay làm bằng giấy kiếng. Chính vì thế, lồng đèn cá chép mang lại cho tôi cảm giác thân thuộc và gần gũi nhất. Nó là niềm ao ước ngày bé mỗi mùa Trung Thu đến”.

Nổi bật giữa đình là lồng đèn Đại Long chiều dài 20m, khó làm và mất nhiều công sức nhất. Từ nghiên cứu tư liệu lịch sử thời đại Lê Trung Hưng đến vẽ các họa tiết trên từng bộ phận vẩy rồng, đầu rồng... đều được thực hiện cẩn thận và hoàn thiện sau gần 2 tháng. Theo chị Minh Nguyệt, ý tưởng về lồng đèn con rồng gắn liền với câu chuyện cá chép vượt vũ môn, thể hiện cho sự kiên trì, bền bỉ.

Mẫu lồng đèn Ngư long biến hóa - hình tượng đầu rồng thân cá thể hiện quá trình chuyển biến của cá chép khi vượt vũ môn.

Lồng đèn Phúc đáo nhật nguyệt có đường nét được tô điểm ở đuôi cá là hình tượng con dơi, gần âm với phúc (âm Hán Việt). Vảy cá được cách điệu như các cánh hoa mẫu đơn xếp chồng, một loài hoa sang trọng, quý phái. Tất cả như muốn thay lời chúc hạnh phúc, thịnh vượng đến gia chủ trong dịp Tết đoàn viên.
Ở triển lãm 'Ngựa trời gắp lửa', nhóm Khởi Đăng Tác Khí đã tìm hiểu tư liệu lịch sử để thiết kế mới các họa tiết trên mỗi chiếc lồng đèn. Đây là là một trong những sản phẩm được vẽ dựa trên các họa tiết thời nhà Nguyễn.

Được một người bạn thân giới thiệu, chị Thoại Vy (phường An Khánh, TP. HCM) đến triển lãm từ 2h chiều, háo hức khám phá không gian văn hóa đa sắc màu yêu thích. Khác với nhiều ngôi đình từng đến, chị Vy cảm nhận được không khí ấm cúng và thân thuộc. Chị tâm sự: “Bước vào đình, mình thấy rất gần gũi và ấm cúng. Nó làm mình nhớ đến ngày còn bé. Nói về chi tiết, mình ấn tượng với đèn rồng lớn nhất ở đây, nó vừa sắc sảo, vừa dễ thương. Nhưng cái mình thích nhất là chiếc lồng đèn ngôi sao vì nó làm mình nhớ đến gia đình”.

Minh Ngọc, trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP. HCM (bên phải) hiện tham gia Ban tổ chức của một dự án về văn hóa, lịch sử Việt Nam. Trong quá trình tìm kiếm ý tưởng cho dịp Trung Thu của dự án, nhóm bạn trẻ ấn tượng với chủ đề 'Ngựa trời gắp lửa' của triển lãm. “Buổi tham quan không chỉ giúp chúng mình có thêm nhiều ý tưởng cho workshop sắp tới, mà còn khơi gợi niềm tự hào và mong muốn gìn giữ những giá trị truyền thống của dân tộc”, Minh Ngọc chia sẻ thêm.

Hồ Điệp - mẫu lồng đèn tượng trưng cho sự phúc thọ. Đây là một trong những vật trang trí không thể thiếu trong các gia đình quyền quý thời xưa. Các sản phẩm đều được làm từ giấy kiếng - nguyên liệu làm lồng đèn phổ biến ở miền Nam.

Lồng đèn Cự Giải - hình con cua tượng trưng cho sự đỗ đạt khoa cử. Treo lồng đèn hình cua trong nhà vào ngày lễ là mong muốn con cháu ăn học thành tài, đỗ đạt cao trong thi cử. Vì đèn lồng được làm từ giấy kiếng nên người làm cần phải tỉ mỉ để không làm rách giấy hay để lại nếp nhăn. Giấy mỏng và dễ rách cũng gây khó khăn trong việc vận chuyển các sản phẩm từ xưởng đến khu vực tổ chức triển lãm.

Không chỉ có những góc chụp hình 'sống ảo', triển lãm còn là nơi mà khách tham quan được được sống lại ký ức xưa trong những câu chuyện văn hóa.

Chị Minh Nguyệt chia sẻ, Ban tổ chức rất bất ngờ khi có rất nhiều bạn trẻ đến tham quan và chụp hình. Nói về thông điệp mà nhóm muốn truyền tải qua 'Ngựa trời gắp lửa', chị Nguyệt tâm sự: “Chúng tôi hy vọng ngày càng có nhiều người trẻ yêu thích và tìm cách giữ gìn các giá trị văn hóa của dân tộc, để nền văn hóa của nước ta được nhiều bạn bè quốc tế biết đến hơn”.