Giữ không gian sống là giữ niềm tin

Cụ thể, Thường trực Thành ủy TP.HCM dưới sự chỉ đạo của Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang đã thống nhất chủ trương lấy hơn 31 ha đất vàng của khu vực cảng Nhà Rồng - Khánh Hội tái thiết thành không gian công cộng ven sông với công viên xanh mát, quảng trường mở và các công trình phục vụ sinh hoạt văn hóa, cộng đồng. Điều này không chỉ tạo thêm mảng xanh và khoảng thở cho đô thị, mà còn khôi phục tầm nhìn cảnh quan sông Sài Gòn, mở ra không gian kết nối từ trung tâm thành phố xuống bờ sông, giúp người dân tiếp cận trực tiếp với thiên nhiên và di sản của thành phố nơi mình đang sống.

Khu đất số 1 Lý Thái Tổ, phường Vườn Lài, TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Tương tự, khu đất số 1 Lý Thái Tổ cũng được quy hoạch lại để trở thành công viên công cộng kết hợp không gian tưởng niệm đồng bào tử vong trong đại dịch COVID-19. Đây là quyết định vô cùng ý nghĩa, tạo nên một biểu tượng xúc động, minh chứng cho tinh thần kiên cường và lòng nhân ái của người dân thành phố.

Quyết định của lãnh đạo TP.HCM cho thấy, sự thay đổi trong chiến lược phát triển thành phố, thay vì chạy theo các dự án cao ốc, TP.HCM lựa chọn đầu tư vào không gian xanh và không gian văn hóa phục vụ cộng đồng. Qua đó, lãnh đạo TP.HCM cũng gửi gắm một thông điệp: Phát triển đô thị không chỉ để ở và kinh doanh, mà còn để người dân được nâng cao chất lượng sống, có nhiều công viên xanh, không gian văn hóa để vui chơi giải trí, tăng cường sức khỏe và tưởng nhớ những ký ức chung.

Nhiều người ví von đây là “một sự khởi đầu đáng nhớ” của tân Bí thư Trần Lưu Quang - người vừa về lãnh đạo thành phố nhưng đã sớm thể hiện tầm nhìn sâu sắc và quyết tâm hành động vì lợi ích lâu dài của nhân dân. Sự hồ hởi, tin tưởng của người dân trước chủ trương này cũng cho thấy niềm mong mỏi bấy lâu về việc gia tăng không gian công cộng, mảng xanh đô thị cuối cùng đã được lắng nghe và hiện thực hóa.

Đất vàng" 31,5ha Nhà Rồng - Khánh Hội được mở rộng làm không gian văn hóa Hồ Chí Minh, công viên và các dịch vụ công cộng thay vì dự án nhà ở. Ảnh: Giang Vũ Tiến

Trong quá khứ, những khu “đất vàng” có vị trí đắc địa nhất thành phố thường được quy hoạch cho các dự án thương mại, cao ốc văn phòng hoặc căn hộ cao cấp nhằm tối đa hóa lợi nhuận. Chẳng hạn, khu bến Nhà Rồng - Khánh Hội (quận 4) trước đây đã được phê duyệt giao cho một doanh nghiệp để phát triển khu phức hợp nhà ở thương mại với tổng vốn đầu tư khoảng 11.000 tỉ đồng. Suốt một thời gian dài, dọc bờ sông Sài Gòn tại khu vực này mọc lên nhiều tòa cao ốc và công trình kín cổng cao tường, thu hẹp dần không gian công cộng ven sông vốn quý giá. Tương tự, khu đất số 1 Lý Thái Tổ (rộng 4,4 ha, nằm giữa ba trục đường lớn Lý Thái Tổ - Hùng Vương – Trần Bình Trọng) từng được định hướng làm dự án nhà ở thương mại nhờ vị trí “vàng” giữa trung tâm, gần các tuyến metro tương lai.

Thực tiễn phát triển đô thị văn minh đã cho thấy, sự bùng nổ bê tông và nhà kính không đồng nghĩa với chất lượng sống tăng lên mà ngược lại, TP.HCM những năm qua đối mặt với tình trạng “bê tông hóa”, thiếu hụt công viên, cây xanh trầm trọng ở nhiều quận nội thành.

Theo thống kê, tỷ lệ diện tích công viên cây xanh trên đầu người ở nội đô TP.HCM hiện rất thấp so với tiêu chuẩn quy hoạch, các không gian vui chơi công cộng tại khu trung tâm chưa đáp ứng nhu cầu người dân. Một thành phố đáng sống không phải là nơi dày đặc những tòa nhà chọc trời, mà trước hết phải là nơi có nhiều công viên rợp bóng cây xanh, có những khoảng không để người dân gặp gỡ, tưởng nhớ quá khứ và tận hưởng cuộc sống của chính mình.

Nhiều thành phố lớn đã nhận ra giá trị lâu dài của việc trả lại không gian cho con người thay vì lấn át bởi bê tông. Seoul (Hàn Quốc) từng dỡ bỏ cả một tuyến cao tốc để phục hồi dòng suối Cheonggyecheon xanh mát giữa lòng thủ đô; Paris (Pháp) mạnh dạn biến các bãi đậu xe ven sông Seine thành lối đi bộ thư giãn; Singapore dành khu đất ven Vịnh Marina để xây dựng công viên quốc gia phục vụ công chúng. Điều đó cho thấy, việc đặt chất lượng sống và giá trị tinh thần lên trên lợi ích kinh tế trước mắt chính là cách đầu tư khôn ngoan và bền vững cho tương lai đô thị.

Suối Cheonggyecheon xanh mát giữa lòng thủ đô

Giữa thời đại mà đất vàng thường đồng nghĩa với khoản lợi nhuận khổng lồ, việc quyết định không chạy theo cái lợi ngắn hạn mà tạo không gian chung cho người dân và xã hội thụ hưởng là một chủ trương đáng trân trọng, không chỉ "chạm" đúng vào mong mỏi của người dân mà còn tạo niềm tin vào kỷ nguyên phát triển đô thị nhân văn của TP.HCM với một thông điệp giản dị mà sâu sắc: Càng giữ lại nhiều không gian xanh cho người dân, càng giữ lại nhiều niềm tin của người dân vào sự lãnh đạo và phát triển của TP.HCM.

Lữ Ý Nhi