Gỡ các nút thắt để thúc đẩy kinh tế tư nhân, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế

TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV đã có cuộc trao đổi với báo chí xung quanh vấn đề thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân.

* PV: Thưa ông, chiến lược phát triển kinh tế tư nhân, hỗ trợ doanh nghiệp hiện nay có những "nút thắt” nào cần tháo gỡ?

TS. Cấn Văn Lực: Theo tôi có ba nút thắt cực kỳ quan trọng. Thứ nhất, đâu đó vẫn còn có tình trạng hành xử không công bằng. Vướng mắc thứ hai đó chính là 3 quyền: quyền tự do kinh doanh (được làm những gì pháp luật không cấm); quyền sở hữu tài sản; quyền cạnh tranh bình đẳng. Nội dung này đã được Tổng Bí thư nhấn mạnh trong bài viết và yêu cầu giải quyết căn cơ triệt để trong giai đoạn tới.

TS. Cấn Văn Lực

Vướng mắc lớn thứ ba là thủ tục hành chính và chí phí hành chính quá lớn, phức tạp. Vì vậy, Tổng Bí thứ, Thủ tướng cũng yêu cầu và nhấn mạnh chúng ta phải quan tâm quyết liệt giảm 30% thủ tục hành chính, 30% chi phí hành chính (bao gồm cả chi phí không chính thức), 30% sửa chữa hồ sơ. Tôi cho rằng, đây là chỉ đạo rõ ràng quyết liệt, cụ thể, lượng hóa được. Có lẽ cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc mới có thể đảm bảo chỉ tiêu 30% đó. Trên thế giới, nhiều nhà đầu tư nước ngoài rất ấn tượng với việc chúng ta quyết định cắt giảm 30%....

* PV: Vậy đâu là giải pháp để có thể gỡ những "nút thắt" cho cộng đồng doanh nghiệp tư nhân, thưa ông?

TS Cấn Văn Lực: Trong bài viết Tổng Bí thư đã nêu 7 nhóm giải pháp, chúng ta cần sớm thực hiện. Tôi đặc biệt nhấn mạnh đến bốn nhóm giải pháp. Thứ nhất, chúng ta cần thay đổi tư duy đối với khu vực kinh tế tư nhân. Tổng Bí Thứ, Thủ tướng đã kết luận chỉ đạo phải coi đây là động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng nhất. Rõ ràng khu vực kinh tế tư nhân xứng đáng khi đóng góp 50 - 51% GDP và có khả năng đóng góp của khu này cao hơn 60 - 70% trong giai đoạn tới.

Nhóm giải pháp thứ hai là cả hệ thống chính trị phải vào cuộc liên quan đến con số 30%. Chúng ta dứt khoát phải giảm 30% thủ tục hành chính, 30% chi phí kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm cả chi phí không chính thức, 30% xử lý hồ sơ, kể cả trong bối cảnh chúng ta đang thực hiện rất quyết liệt hai cuộc cách mạng: Cách mạng về thể chế và cách mạng tin gọn tổ chức bộ máy.

Kinh tế tư nhân - động lực quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ảnh: T.L

Nhóm giải pháp thứ ba rất quan trọng, chúng ta cần phải có hệ sinh thái để khuyến khích nâng cấp hộ kinh doanh thành doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Chúng tôi đã tính toán cụ thể, khu vực kinh tế hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đóng góp khoảng 23% GDP. Theo đó, chúng ta cần có chính sách khuyến khích hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần đơn giản hóa thủ tục để họ dễ dàng nâng lên thành doanh nghiệp, không yêu cầu họ phải vận hành tổ chức bộ máy phức tạp như doanh nghiệp lớn. Bộ máy này cần hết sức tinh gọn như tính chất hoạt động của họ.

Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý nhà nước cần giúp họ kỹ năng quản trị doanh nghiệp, giúp họ kết nối hệ sinh thái giữa hộ kinh doanh với doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhỏ trong và ngoài nước để khi sản xuất kinh doanh có cả đầu vào và đầu ra, kết nối doanh nghiệp với nhau. Với những giải pháp đó chắc chắn sẽ kích thích nâng hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. Như vậy chỉ tiêu Chính phủ đưa ra đạt 1,5 triệu doanh nghiệp có thể đạt được trong thời gian tới.

Nhóm giải pháp thứ tư là giúp họ thực hiện tốt ba quyền là quyền tự do kinh doanh, quyền bình đẳng và quyền sở hữu tài sản, đặc biệt nhấn mạnh quyền cạnh tranh bình đẳng, họ được phép tiếp cận nguồn lực đất đai, nguồn vốn, khoa học công nghệ thuận lợi hơn, họ cũng được tiếp cận dự án mới, chương trình mới.

Ảnh minh họa

Bản thân khối doanh nghiệp tư nhân cũng phải thay đổi. Thời gian qua họ đã thay đổi và đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ cần ghi nhận biểu dương. Nhưng đâu đó vẫn còn doanh nghiệp làm ăn không chính đáng, vi phạm pháp luật, con sâu bỏ giàu nồi canh. Doanh nghiệp cần ý thức được điều đó để đảm bảo môi trường sản xuất kinh doanh an toàn, lành mạnh và hiệu quả.

* PV: Doanh nghiệp hiện nay vẫn còn nhiều vướng mắc trong việc tiếp cận nguồn vốn, vậy làm thế nào để tháo gỡ được vấn đề này, thưa ông?

TS Cấn Văn Lực: Đây không phải là câu chuyện mới. Trong nền kinh tế có 5 nguồn vốn, vốn tín dụng ngân hàng thông thường đóng góp 50%, và 50% là những nguồn vốn khác. Tôi rất mong muốn chúng ta không chỉ tập trung vào vốn tín dụng ngân hàng mà phải đa dạng hóa các kênh dẫn vốn khác như trái phiếu, cổ phiếu, quỹ đầu tư, đầu tư công, FDI, vốn đầu tư tư nhân. Chúng ta hiện nay tăng trưởng tín dụng 15 - 16% cao nhất trong khu vực, tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt liên quan đến vốn trung dài hạn. Trong hai tháng đầu năm tín dụng ngân hàng tăng trưởng khoảng 1%, tôi nghĩ rằng điều này là hết sức bình thường bởi theo chu kỳ kinh doanh, yếu tố thời vụ (giai đoạn trước và sau Tết) tương đối chậm. Tuy nhiên, với đà phục hồi kinh tế như hiện nay, tín dụng đã và đang phục hồi, do đó khả năng có thể đạt được mức tăng trưởng 15 - 16% trong năm. Mặc dù vậy, chúng ta cần lưu ý chỉ đạo của Thủ tướng và Ngân hàng Nhà nước là "lượng phải đi với chất", dù tăng như thế nào vẫn phải đảm bảo chất lượng tín dụng, an toàn cho hệ thống.

Ngoài ra, bản thân doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng phải ý thức và thiện chí, quản trị công khai minh bạch hơn, số liệu phản ánh chính xác về tình hình sản xuất kinh doanh của mình để ngân hàng thẩm định chính xác, qua đó mới cho vay tín chấp.

* PV: Xin cảm ơn ông!

Tấn Minh