Gỡ 'nút thắt' công nghệ cho ngành năng lượng tái tạo Việt Nam
Quá trình chuyển dịch năng lượng không chỉ liên quan đến việc thay đổi nguồn cung cấp năng lượng mà còn bao gồm các cải tiến trong công nghệ, chính sách, hạ tầng và thói quen tiêu dùng năng lượng…
Chuyển dịch năng lượng là quá trình chuyển đổi từ việc sử dụng các nguồn năng lượng truyền thống như nhiên liệu hóa thạch (dầu mỏ, than đá, khí tự nhiên) sang các nguồn năng lượng tái tạo và sạch hơn như năng lượng mặt trời, gió, thủy điện, sinh khối, năng lượng địa nhiệt và các nguồn năng lượng sạch khác. Quá trình chuyển dịch năng lượng không chỉ liên quan đến việc thay đổi nguồn cung cấp năng lượng mà còn bao gồm các cải tiến trong công nghệ, chính sách, hạ tầng và thói quen tiêu dùng năng lượng…
Năng lượng tái tạo ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với công cuộc phát triển kinh tế-xã hội. Ảnh: TTXVN
Trong bối cảnh toàn cầu đang phải đối mặt với thách thức chưa từng có về biến đổi khí hậu và an ninh năng lượng, các nước trên thế giới cam kết bảo vệ môi trường, hạn chế phát thải khí nhà kính theo lộ trình tại các Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc, việc tăng tốc phát triển năng lượng tái tạo là vấn đề thực sự cấp bách. Xu hướng xanh, sạch, thân thiện môi trường là trọng tâm chính sách phát triển năng lượng của nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam những năm gần đây. Tuy nhiên, quá trình phát triển, công nghệ và tỷ lệ nội địa hóa đang là một trong những “nút thắt” của ngành năng lượng tái tạo Việt Nam.
*Phát triển chưa tương xứng với tiềm năng
Hướng mắt nhìn lên cánh quạt điện gió cao hơn 100m đang chầm chậm quay giữa cái nắng, cái gió không nơi đâu tại Việt Nam có được, anh Nguyễn Tấn Nhựt, công nhân trang trại điện gió Phú Lạc thuộc Công ty Cổ phần Phong điện Thuận Bình (huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận) nói: “Các anh chị đừng nhìn nó quay chậm mà nghĩ là không hiệu quả nhé. Trung bình mỗi phút, quạt sẽ quay được 20-25 vòng; khu vực gió mạnh có thể lên tới 60 vòng. Lượng điện thu được có thể lên tới hơn 50kW đấy ạ”.
Chia sẻ về tiềm năng của năng lượng tái tạo tại Bình Thuận, ông Bùi Văn Thịnh, Chủ tịch Hiệp hội Điện gió và Điện mặt trời Bình Thuận (BWEA) cho biết: Huyện Tuy Phong là nơi có tốc độ gió trung bình năm từ 7 đến 9 m/s, một mức gió lý tưởng để sản xuất điện gió. Gió ở đây thổi mạnh và ổn định quanh năm, đặc biệt trong mùa khô.
Bên cạnh đó, nằm ở khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, Bình Thuận có số giờ nắng trung bình từ 2.700 đến 3.000 giờ/năm, rất thuận lợi cho các dự án điện mặt trời. Cường độ bức xạ mặt trời cao, mang lại khả năng sản xuất điện ổn định. Bình Thuận cũng có nhiều vùng đồi trống và các bãi đất trống lớn, ít dân cư, giúp dễ dàng bố trí các trang trại gió và mặt trời mà không ảnh hưởng đến đời sống người dân xung quanh.
Quá trình phát triển năng lượng tái tạo tại Bình Thuận, do tỷ lệ nội địa hóa còn thấp, điện gió và điện mặt trời đang gặp một số khó khăn về chi phí lắp đặt, vận hành, thiết bị, phụ kiện, chuyên gia… Do đó, năng lượng tái tạo tại Bình Thuận cũng như tại một số tỉnh, thành phố có điều kiện thuận lợi hiện chưa tương xứng với tiềm năng.
Theo ông Bùi Văn Thịnh, Việt Nam có năng lực phát triển sản xuất một số thiết bị điện gió như trụ tháp, cánh quạt và một số bộ phận kỹ thuật khác. Tại Công ty Cổ phần Phong điện Thuận Bình, một số thiết bị cho điện gió đã được công ty tự sản xuất hoặc mua của các nhà cung ứng trong nước như trụ tháp, hệ thống điện tử và điều khiển, một số linh kiện...
Ông Bùi Văn Thịnh cho biết, việc sử dụng thiết bị và công nghệ nội địa có thể giúp giảm chi phí lắp đặt và vận hành các dự án; giảm chi phí nhập khẩu và các rủi ro về vận chuyển; xây dựng và phát triển năng lực sản xuất trong nước, tạo cơ hội việc làm và đào tạo chuyên môn cho lao động địa phương. Từ đó, giúp nền kinh tế Việt Nam tự chủ hơn trong phát triển và vận hành các dự án năng lượng tái tạo.
Ngoài ra, nội địa hóa giúp giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nước ngoài, đặc biệt là khi thị trường quốc tế biến động. Với các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng năng lượng tái tạo, các dự án sẽ có nguồn cung ổn định và chi phí hợp lý.
Trong khi đó, với điện mặt trời, một lĩnh vực tiềm năng của năng lượng tái tạo Việt Nam, tỷ lệ nội địa hóa cũng chưa cao do hầu hết các tấm pin mặt trời cùng một số linh kiện khác đang được nhập khẩu. Nhiều công ty điện mặt trời đang tìm cách khắc phục điểm yếu này bằng việc nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, tìm ra những giải pháp công nghệ trong quá trình vận hành. Tại Công ty Cổ phần Đầu tư Điện mặt trời (Solarcom) có trụ sở tại xã Phong Phú, huyện Tuy Phong (Bình Thuận), quá trình vận hành, bảo trì đã được các kỹ sư công ty thực hiện mà không cần mời chuyên gia nước ngoài từ các nhà sản xuất, cung ứng thiết bị như trước đây.
