Gỡ vướng thu hút đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp

Cụm công nghiệp Xuân Hưng (xã Xuân Hòa) đang được hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật để thu hút doanh nghiệp đầu tư. Ảnh: Đức Quý

Tháo gỡ điểm nghẽn, hoàn thiện cơ chế chính sách theo tinh thần phát triển kinh tế tư nhân, tạo điều kiện thuận lợi trong thu hút đầu tư vào CCN là nhiệm vụ rất cần kíp hiện nay.

Tiến độ chưa như mong muốn

Theo Bộ Công Thương, đến hết tháng 6-2025, cả nước đã phê duyệt quy hoạch chi tiết hơn 1 ngàn CCN với tổng diện tích khoảng 37,4 ngàn hécta, chiếm khoảng 47,3% về số lượng và 37,5% về diện tích so với các CCN có trong quy hoạch. Trong đó, 814 CCN đã được phê duyệt dự án đầu tư hạ tầng, tổng nhu cầu vốn đầu tư hơn 192,5 ngàn tỷ đồng; đã đầu tư các hạng mục hạ tầng hơn 63,3 ngàn tỷ đồng (đạt 32,9% kế hoạch). Đa số các CCN chưa hoàn thiện hạ tầng, đặc biệt là đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung của cụm chưa được quan tâm đúng mức.

Tại Đồng Nai, sau hợp nhất tỉnh, có 63 CCN được quy hoạch với diện tích hơn 3 ngàn hécta. Trong đó, 17 CCN đã đi vào hoạt động, 10 cụm đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung. Hiện có 24/63 CCN đã có quyết định thành lập, trong đó 12 cụm cơ bản hoàn thành hạ tầng kỹ thuật chung. Đồng thời có 4 cụm đã được cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất để triển khai đầu tư hạ tầng kỹ thuật chung là các cụm: Vật liệu xây dựng Tân An, Xuân Hưng, Tam An và Long Phước 1.

Những con số nêu trên cho thấy, mặc dù việc đầu tư hạ tầng CCN là rất quan trọng và cấp thiết, song tiến độ thu hút đầu tư còn chậm. Việc lựa chọn chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN được quy định tại Nghị định số 32/2024/NĐ-CP chưa phù hợp với pháp luật về đầu tư, đất đai, đấu thầu gây cho địa phương những lúng túng trong tham mưu UBND tỉnh lựa chọn chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật.

Về phía các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, nhu cầu về đất đai, nhất là trong các khu vực sản xuất tập trung như khu công nghiệp, CCN là rất lớn, tuy nhiên rất khó tiếp cận. Theo ông Vũ Như Ý, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Domilk (xã Long Thành), công ty đang có nhu cầu mở rộng quy mô hoạt động tại một số địa phương, trong đó có việc đặt nhà máy sản xuất. Tuy nhiên thời gian qua, dù đã liên hệ nhiều nơi để tìm khu vực phù hợp vẫn chưa được. Do đó, doanh nghiệp mong muốn Nhà nước sớm có cơ chế tháo gỡ.

Nhiều giải pháp thúc đẩy phát triển hạ tầng cụm công nghiệp

Theo bà Nguyễn Thị Lâm Giang, Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và khuyến công (Bộ Công Thương), từ khi Nghị định số 32/2024/NĐ-CP ngày 15-3-2024 của Chính phủ về quản lý, phát triển CCN được ban hành, bộ đã có các văn bản hướng dẫn, tập huấn triển khai thực hiện theo thẩm quyền, quy định tại nghị định. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn chưa giải quyết hết được những điểm nghẽn. Việc đầu tư hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật tại các CCN do đơn vị nhà nước đầu tư quản lý chậm. Nguồn lực ngân sách địa phương hạn chế, không có khả năng bố trí kinh phí xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật. Việc thu hút doanh nghiệp đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật và doanh nghiệp thứ cấp tại một số địa phương gặp khó khăn.

Để tiếp tục thúc đẩy phát triển CCN, Bộ Công Thương đã xây dựng Dự thảo sửa đổi Nghị định 32 về quản lý, phát triển CCN. Tại đây đưa ra các đề xuất như: mở rộng quỹ đất, tăng ưu đãi thuế và hỗ trợ hạ tầng, nhằm thu hút đầu tư và thúc đẩy CCN phát triển bền vững. Đề xuất mở rộng quy định về quỹ đất cho các doanh nghiệp ưu tiên, cụ thể là 20ha/cụm hoặc 5% diện tích đất CCN trên địa bàn cho thuê, kèm theo chính sách hỗ trợ đầu tư hạ tầng thiết yếu như: giao thông, điện, nước, xử lý nước thải. Những hình thức như ưu đãi thuế cũng được quy định rõ ràng hơn trong dự thảo.

Bộ cũng kiến nghị Quốc hội xem xét ban hành Luật Đầu tư kinh doanh theo hướng quy định rõ về dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. Đồng thời sửa đổi, bổ sung quy định “hình thức lựa chọn nhà đầu tư khác do Chính phủ quy định” (ngoài 3 hình thức: đấu giá, đấu thầu, chấp thuận chủ trương đầu tư).

Theo Phó Giám đốc Sở Công Thương Trương Tấn Nhất Linh, phát triển các CCN sẽ tạo điều kiện di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp trong các khu đô thị, khu dân cư tập trung vào cụm, cung cấp quỹ đất cho phát triển đô thị, dịch vụ, thương mại trên địa bàn tỉnh. Những khó khăn trong thu hút đầu tư hạ tầng cũng như sự chồng chéo, vướng mắc khi triển khai các quy định chính sách về đầu tư phát triển CCN cần được tháo gỡ. Từ đó tạo nguồn lực và cơ chế giúp CCN phát huy tốt vai trò là động lực phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp tại địa phương.

Văn Gia