Góc nhìn nghị trường: Có nên bỏ án tử hình với 8 tội danh?

Rất nhiều người quan tâm tới đề xuất bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh (luật hiện hành quy định 18 tội danh có khung hình phạt tử hình). Đó là các tội danh: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; gián điệp; phá hoại cơ sở vật chất-kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; vận chuyển trái phép chất ma túy; tham ô tài sản; hối lộ; phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược. Thay vào đó, Chính phủ đề nghị bổ sung hình phạt tù chung thân, không xét giảm án đối với các tội danh không còn duy trì hình phạt tử hình.

Quang cảnh Kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XV.

Hiện, dư luận đang có hai luồng quan điểm trái chiều xung quanh đề xuất này. Quan điểm không ủng hộ bỏ hình phạt tử hình với lo ngại điều đó không đủ sức răn đe với những kẻ có ý định phạm tội. Quan điểm còn lại ủng hộ bỏ hình phạt tử hình.

Trước hết, cần khẳng định rằng, tất cả các nhóm tội danh có áp dụng hình phạt tử hình đều thuộc loại tội phạm gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, khiến cộng đồng căm phẫn, lên án rất mạnh mẽ. Nhiều người sử dụng cụm từ “trời không dung, đất không tha” để nói về những kẻ có hành vi phạm tội đến mức bị tuyên phạt tử hình, bởi mức độ tàn khốc của hành vi phạm tội. Bởi vậy, rất nhiều người không muốn bỏ hình phạt tử hình với các tội danh này.

Đảng, Nhà nước ta luôn có chủ trương, chính sách khoan hồng, nhân đạo trong xử lý tội phạm. Tuy nhiên, do điều kiện xã hội thực tế của nước ta chưa phù hợp với việc bỏ quy định hình phạt tử hình nên nước ta vẫn duy trì hình phạt này với định hướng thu hẹp dần các tội danh có hình phạt tử hình.

Thực tế, nước ta đã trải qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự và số lượng tội danh có áp dụng hình phạt tử hình ngày càng giảm. Bộ luật Hình sự năm 1985, sau 4 lần sửa đổi, bổ sung, đã quy định 44 tội danh có áp dụng hình phạt tử hình. Bộ luật Hình sự năm 1999 quy định còn 29 tội danh có áp dụng hình phạt tử hình. Năm 2009, Bộ luật Hình sự năm 1999 được sửa đổi, bổ sung, số tội danh có áp dụng hình phạt tử hình giảm còn 22. Đến Bộ luật Hình sự năm 2015, số tội danh có áp dụng hình phạt tử hình giảm tiếp xuống còn 18.

Trên thế giới, đến năm 2024 còn 55 quốc gia duy trì quy định về hình phạt tử hình và 15 quốc gia trong số đó có thực hiện các bản án tử hình trong thực tiễn. Liên hợp quốc cũng kêu gọi các quốc gia giới hạn việc áp dụng hình phạt tử hình, tiến tới xóa bỏ hình phạt này.

Do đó, việc tiếp tục thu hẹp các tội danh có áp dụng hình phạt tử hình là phù hợp với quan điểm, chính sách nhân văn, nhân đạo của Đảng và Nhà nước ta, đồng thời cũng phù hợp với xu hướng chung của thế giới. Tuy nhiên, số tội danh được bỏ án tử hình cụ thể như thế nào cần được bàn bạc kỹ lưỡng, mang tính thuyết phục cao và phù hợp với tình hình thực tế hiện nay.

CHIẾN THẮNG