Gợi mở về chính sách cho tuyển dụng giáo viên

Ảnh minh họa INT.

Năm học 2024 - 2025, trên phạm vi cả nước, cấp tiểu học thiếu 6.621 giáo viên Tin học và 5.780 giáo viên ngoại ngữ; ở cấp THCS các môn thiếu giáo viên lần lượt là: Lịch sử và Địa lý (6.631), Khoa học tự nhiên (2.366), Nghệ thuật (4.321). Trong số 66.000 chỉ tiêu biên chế được giao, suốt ba năm qua các địa phương mới tuyển được gần 6.000 giáo viên.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc không tuyển được giáo viên theo biên chế giao. Trong đó có ba nhóm nguyên nhân chính: Thiếu nguồn tuyển; một số địa phương chủ trương không tuyển để bù cho 10% biên chế diện tinh giản và mới đây là ảnh hưởng bởi việc sáp nhập, thực hiện chính quyền hai cấp.

Đến nay, với nhóm nguyên nhân liên quan tinh giản biên chế, Chính phủ đã yêu cầu các địa phương thực hiện linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế, bảo đảm giảm số lượng người hưởng lương từ ngân sách Nhà nước và thực hiện nguyên tắc “có học sinh phải có giáo viên đứng lớp” một cách phù hợp. Việc xóa bỏ cấp huyện, sáp nhập phường xã, tỉnh thành cũng làm giảm đáng kể biên chế khối hành chính, giảm áp lực giảm biên lên ngành Giáo dục.

Với nhóm nguyên nhân do thực hiện sáp nhập, Bộ GD&ĐT đã đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các đơn vị khẩn trương triển khai tuyển dụng giáo viên bảo đảm đủ số biên chế được cấp, không để công tác sắp xếp, tinh gọn bộ máy ảnh hưởng đến tuyển dụng. Thủ tướng Phạm Minh Chính còn có công điện đề nghị Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ Nội vụ rà soát, đôn đốc, kiểm tra việc tuyển dụng giáo viên của các địa phương nhằm đảm bảo tuyển dụng hết số biên chế đã giao.

Thách thức lớn nhất hiện nay nằm ở nhóm nguyên nhân thiếu nguồn tuyển, đặc biệt với giáo viên mầm non và nhóm môn mới theo Chương trình GDPT 2018. Tuyển sinh và đào tạo nhóm môn mới vẫn chưa theo kịp nhu cầu dạy học.

Thu nhập giáo viên môn Tiếng Anh và Tin học so với lao động trên thị trường có trình độ tương đương còn kém sức thu hút. Dù các trường/khoa sư phạm dành nhiều chỉ tiêu cho sư phạm mầm non nhưng do điều kiện làm việc vất vả, thu nhập chưa tương xứng, nên việc tuyển và duy trì đội ngũ giáo viên này quá khó khăn.

Tuyển đủ giáo viên không chỉ là giải pháp nhân sự, mà còn là điều kiện tiên quyết để triển khai hiệu quả chương trình giáo dục mới và bảo đảm quyền học tập của học sinh. Song song với đẩy mạnh tuyển sinh, tuyển dụng, để giải quyết bài toán thiếu giáo viên, thời gian qua một số địa phương đã xây dựng cơ chế hỗ trợ đặc biệt cho giáo viên mầm non như Tây Ninh, Hưng Yên…

Đặc biệt ở TPHCM, HĐND TP đã có chính sách hỗ trợ giáo viên mầm non nhiều năm nay và gần đây ngành Giáo dục còn đề xuất hỗ trợ từ 30 - 50 triệu đồng/năm cho giáo viên các môn mới tại các trường tiểu học công lập trong ba năm đầu. Ngành Giáo dục Điện Biên cũng tính đến phương án xây dựng cơ chế hỗ trợ giáo viên các môn mới.

Sự nỗ lực của các địa phương rất đáng ghi nhận nhưng liệu những chính sách riêng này có tiếp tục được triển khai trên diện rộng tỉnh/thành mới sau sáp nhập hay không; có sự bất bình đẳng về quyền lợi giữa giáo viên tỉnh “giàu” và tỉnh “nghèo” hay không… là những vấn đề đang bỏ ngỏ.

Thực tế cho thấy bên cạnh nỗ lực của địa phương, giải bài toán thiếu giáo viên, đặc biệt giáo viên mầm non và các môn mới cần điều phối bằng chính sách chung, để tăng sức hút và bảo đảm sự phát triển bền vững.

Mới đây, Dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức, người lao động công tác trong các cơ sở giáo dục công lập đề xuất mức phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên mầm non từ 45 - 80% theo vùng miền.

Hy vọng chính sách này được hiện thực hóa sẽ góp phần giải quyết bài toán thiếu giáo viên mầm non trong thời gian tới. Đây cũng có thể là gợi mở để xem xét áp dụng cho cả giáo viên một số môn mới đang thiếu mà khó tuyển hiện nay.

Mai Nguyên