Góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển hiệu quả, bền vững
Đối diện với những tác động tiêu cực của tình trạng biến đổi khí hậu, mưa lũ gia tăng và các loại sâu, bệnh hại trên lúa, rau màu diễn biến phức tạp, có xu thế tăng dần, diện phân bố và mức độ phát sinh dịch hại không theo quy luật trong những năm gần đây, ngành Nông nghiệp nói chung, lực lượng bảo vệ thực vật (BVTV) nói riêng đã linh hoạt thực hiện đồng bộ các giải pháp trong chỉ đạo, hướng dẫn kỹ thuật... góp phần bảo vệ mùa màng, giữ vững năng suất, chất lượng, sản lượng lương thực hằng năm.
Hàng năm, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đều phối hợp với các doanh nghiệp trồng khảo nghiệm các giống lúa chất lượng cao để đưa vào sản xuất đại trà.
Tỉnh đã sớm triển khai kiện toàn hệ thống ngành BVTV theo hướng phân công rõ người, rõ việc gắn với trách nhiệm cụ thể, đặc biệt ở cấp cơ sở, đáp ứng yêu cầu công việc thực tiễn. Mạng lưới BVTV của tỉnh được hình thành và hoạt động theo hệ thống chuyên ngành. Được sự bồi dưỡng, huấn luyện thường xuyên về chuyên môn nghiệp vụ của Trung tâm dịch vụ nông nghiệp các huyện, thành phố; sự chỉ đạo, điều hành trực tiếp của Ban Nông nghiệp các xã, thị trấn, đến nay hoạt động của đội ngũ cán bộ BVTV cơ sở đã dần đi vào nền nếp. Ông Nguyễn Quốc Việt, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV cho biết: Căn cứ vào điều kiện đất đai, tập quán canh tác của địa phương, đội ngũ cán bộ BVTV đã tham mưu cho Ban Nông nghiệp các xã, thị trấn xây dựng cơ cấu cây trồng, cơ cấu mùa vụ phù hợp, góp phần tăng thu nhập trên từng đơn vị diện tích đất canh tác. Mạng lưới điều tra, giám sát đồng ruộng từ tỉnh đến cơ sở, nhất là đội ngũ nhân viên kỹ thuật BVTV, đã đảm bảo chất lượng công tác điều tra định kỳ và bổ sung theo quy định của ngành; làm tốt công tác dự tính, dự báo, tham mưu chính xác và tổ chức phòng trừ kịp thời các đối tượng dịch hại trên lúa và rau màu theo nguyên tắc “4 đúng”; là cầu nối chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp đến nông dân thông qua công tác tuyên truyền, tập huấn, xây dựng mô hình khảo sát, thí nghiệm và đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Đồng thời thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước về kinh doanh thuốc BVTV và kiểm dịch thực vật nội địa; kiểm soát chặt chẽ các hoạt động hội thảo, quảng cáo, sử dụng thuốc BVTV, các thủ tục kiểm dịch thực vật, khử trùng kho tàng, lưu trữ các sản phẩm nông, thủy sản, các dịch hại thuộc đối tượng kiểm dịch và dịch hại mới.
Cùng với chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ BVTV, Chi cục Trồng trọt và BVTV đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường hướng dẫn các địa phương về các biện pháp thâm canh cũng như sử dụng thuốc BVTV đạt hiệu quả để khống chế các đối tượng dịch hại xuất hiện trên đồng ruộng. Hàng năm, Chi cục tiến hành khảo sát, đánh giá hàng chục loại thuốc BVTV để tìm ra bộ thuốc đặc trị cho từng đối tượng dịch hại trên các loại cây trồng, góp phần giảm số lần phun thuốc, giảm chi phí đầu tư và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, hạn chế ô nhiễm môi trường sinh thái. Chi cục áp dụng nhiều biện pháp tuyên truyền hiệu quả nên từ nhiều năm nay, nông dân trong tỉnh đã không còn phun trừ bọ xít, bọ trĩ, dòi đục lá… bằng nhóm thuốc Pyrethroid rất độc hại, loại bỏ các thuốc quen dùng nhưng hiệu lực kém và độc hại như: nhóm thuốc có hoạt chất Fipronil hiệu quả thấp đối với sâu đục thân 2 chấm; hạn chế nhóm thuốc có hoạt chất Chlorpyrifos Ethyl quá độc trừ rầy, sâu đục thân, nhóm thuốc chỉ chứa hoạt chất Isoprothiolane hiệu quả thấp đối với bệnh đạo ôn hại lúa. Tìm ra các loại thuốc mới trừ sâu cuốn lá nhỏ, đục thân, rầy, đạo ôn, khô vằn... trong điều kiện mật độ sâu quá cao, áp lực bệnh quá lớn, trong thời điểm phun trừ bị mưa. Đồng thời tích cực thực hiện các dự án thí nghiệm, thực nghiệm, mô hình trình diễn, kịp thời đáp ứng yêu cầu sản xuất, trong đó có nhiều mô hình đạt hiệu quả cao, góp phần bảo vệ sản xuất nâng cao thu nhập cho nông dân. Các hộ dân tham gia vào các chương trình, dự án đã từng bước tiếp thu những kiến thức mới và ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Điển hình là các hộ trồng rau tại xã Mỹ Tân, phường Nam Phong (thành phố Nam Định); thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu); các xã Yên Dương, Yên Cường (Ý Yên)… khi tham gia thực hiện mô hình sản xuất rau an toàn đã được tham quan, xây dựng mô hình, tập huấn kỹ thuật sản xuất theo quy trình VietGAP, sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, công nghệ Nhật Bản, các lớp quản lý dịch hại tổng hợp, qua các hội thảo đầu bờ… từng bước nâng cao nhận thức và sản xuất rau an toàn, năng suất ổn định, giá thành hạ, sản phẩm bảo đảm an toàn, có lợi cho cả người sản xuất và người tiêu dùng, đồng thời hạn chế ô nhiễm môi trường sinh thái.
Mô hình quản lý rầy theo hướng hiệu quả - bền vững triển khai tại xã Nam Điền (Nam Trực) và Hải Châu (Hải Hậu) đã giúp nông dân nâng cao nhận thức và năng lực thực hành kỹ thuật về canh tác lúa theo hệ thống thâm canh cải tiến, biết thu thập cơ sở dữ liệu, phân tích mức độ sâu bệnh để đưa ra biện pháp xử lý phù hợp, kịp thời với từng giai đoạn phát triển của cây lúa; biết quản lý rầy và các bệnh do vi-rút một cách hiệu quả. Năm 2024, Sở đã phối hợp với Viện Nghiên cứu và Phát triển cây trồng, Trung tâm Nông nghiệp hữu cơ, Công ty TNHH Green Carbon Japan Việt Nam thực hiện dự án thí điểm canh tác giảm phát thải với diện tích 1.075ha tại 6 xã của 3 huyện Vụ Bản, Ý Yên và Nam Trực. Kết quả đánh giá cho thấy, việc áp dụng phương pháp tưới ướt khô xen kẽ có rất nhiều lợi ích đối với sinh trưởng, giảm sâu bệnh hại, tăng khả năng chống đổ và tăng năng suất 8,1%. Đặc biệt canh tác lúa theo mô hình đã giảm 58,8% khí thải CH4 so với canh tác lúa ngập truyền thống và có thể chuyển thành tín chỉ carbon để bán, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân. Hàng năm, Chi cục Trồng trọt và BVTV phối hợp với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV tổ chức hàng trăm hội thảo kỹ thuật về sử dụng thuốc BVTV cấp tỉnh, huyện và cấp xã nhằm giới thiệu những loại thuốc mới và kỹ thuật sử dụng thuốc đạt hiệu quả cao. Đồng thời xây dựng các mô hình trình diễn về các tiến bộ kỹ thuật như: mô hình “3 giảm, 3 tăng” triển khai tại Giao Thủy, Ý Yên; mô hình quản lý bệnh khô vằn sớm tại Nam Trực; phối hợp với Công ty TNHH Syngenta triển khai mô hình trình diễn thuốc BVTV tại Nam Trực. Mô hình “Cộng đồng giảm thiểu nguy cơ rủi ro của thuốc BVTV” triển khai tại Ý Yên và Hải Hậu góp phần nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ khuyến nông cơ sở, các chủ đại lý cung ứng thuốc BVTV và nông dân sử dụng thuốc BVTV… Thông qua các mô hình đã tuyên truyền, nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của nông dân về sản xuất nông nghiệp sinh thái bền vững, từng bước thay đổi thói quên canh tác như: cấy dầy, to dảnh, bón quá nhiều đạm… giúp nông dân biết cách theo dõi quản lý dịch hại và có ý thức trong sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc “4 đúng”…
Việc tập trung đổi mới, củng cố chất lượng đội ngũ cán bộ BVTV cơ sở đã góp phần nâng cao hiệu quả bảo vệ sản xuất, thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp của tỉnh hiệu quả, bền vững.
