GS-TS Tạ Ngọc Tấn: Bình Dương sẽ phát triển mạnh mẽ nếu tiếp cận được sự chuyển động mới của khoa học công nghệ…

Gần 30 năm xây dựng, phát triển, tỉnh Bình Dương đã đạt được những thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Ảnh: QUỐC CHIẾN

KHÁT VỌNG VƯƠN LÊN

Kế thừa, phát huy những nền tảng ban đầu của tỉnh Sông Bé, đồng thời khai thác triệt để các lợi thế, khắc phục những khó khăn, thách thức, sau gần 40 năm cùng cả nước thực hiện đường lối đổi mới do Đảng khởi xướng, lãnh đạo và gần 30 năm xây dựng, phát triển, tỉnh Bình Dương đã đạt được những thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Bình Dương ngày nay là một cực tăng trưởng, trung tâm đổi mới, khởi nghiệp sáng tạo của vùng Đông Nam bộ; vùng động lực trong tứ giác phát triển của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Với môi trường đầu tư thông thoáng thuận lợi, hạ tầng không ngừng hoàn thiện, tỉnh Bình Dương là điểm đến của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, nơi hội tụ những nhà đầu tư chiến lược. Đời sống người dân không ngừng cải thiện, nâng cao. An ninh trật tự được bảo đảm, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị đạt nhiều kết quả tích cực ...

- Thưa GS-TS Tạ Ngọc Tấn, một địa phương muốn phát triển nhanh đòi hỏi hội đủ nhiều yếu tố. Với Bình Dương, theo ông đâu là những yếu tố chính để tỉnh đạt được những thành tựu quan trọng sau 40 năm cùng đất nước đổi mới?

- Điều đầu tiên tôi muốn nói, đó là từ một tỉnh nghèo, cơ sở hạ tầng hầu như chưa có gì, nhất là cơ sở hạ tầng chiến lược như cảng biển, sân bay; địa phương cũng không có nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, dân số ít...; tuy nhiên trong điều kiện ấy, Bình Dương trở thành một trong những tỉnh có thành tựu phát triển tốt nhất của đất nước. Vậy câu hỏi là yếu tố nào đã thúc đẩy sự phát triển của Bình Dương trong thời gian qua? Theo nghiên cứu và quan sát thực tế của chúng tôi thì có mấy yếu tố chủ yếu sau. Yếu tố đầu tiên chính là năng lực của đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý qua các thế hệ đã đoàn kết, sáng tạo, vượt khó, dám nói, biết làm và quan trọng là dám nghĩ, dám quyết, mà dám quyết trên cơ sở tận tâm, tận lực vì cái chung, vì sự nghiệp phát triển. Tinh thần và khát vọng đó là khởi nguồn của nhiều quyết sách sáng tạo, kịp thời, mang tính tiên phong. Cũng từ khát vọng vươn lên, tỉnh đã chủ động xin cơ chế vận hành để khởi tạo những quyết sách riêng cho địa phương, ví dụ như vấn đề phát triển doanh nghiệp (DN), vấn đề liên doanh, liên kết với DN nước ngoài...

Yếu tố thứ hai đó là sự phát triển hạ tầng. Tỉnh đã tận dụng các điều kiện nguồn lực tại chỗ cũng như tận dụng nguồn lực của DN Nhà nước để thúc đẩy việc phát triển hạ tầng từ rất sớm. Như chúng ta biết, hạ tầng đi đến đâu thì kinh tế phát triển đến đó và phát triển cơ sở hạ tầng là một trong những thành công của Bình Dương thời gian qua.

Yếu tố thứ ba là tỉnh đã thực hiện hiệu quả việc thu hút và sử dụng nguồn lực người dân tại chỗ cũng như nguồn lực lao động từ các tỉnh, thành trong cả nước, cho dù ban đầu lực lượng ấy chưa có tay nghề cao và chỉ mới lao động gia công nhưng đã đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung. Và một ý nữa, Bình Dương đã tận dụng được một điều kiện riêng có, đó là lợi thế ở gần TP.Hồ Chí Minh. Thành phố lớn nhất cả nước này chính là chỗ dựa để tạo điều kiện về tất cả dịch vụ phục vụ cho sự phát triển của Bình Dương. Như một số nhà nghiên cứu nói rằng, TP.Hồ Chí Minh là cơ sở hậu cần cho sự phát triển của Bình Dương.

Tôi nghĩ những yếu tố ấy bảo đảm cho sự phát triển của Bình Dương trong thời kỳ vừa qua. Cùng với sự phát triển ấy, có thể thấy sự khởi sắc rất rõ rệt của tỉnh trên các lĩnh vực, từ đô thị, đời sống, kinh tế - xã hội... Và toàn bộ sự phát triển ấy đã gắn bó với một mục tiêu rất là nhân văn, đó là thúc đẩy sự phát triển của xã hội, giải quyết các vấn đề chính sách xã hội, cải thiện một cách cơ bản đời sống của người dân. Chính sự cải thiện đời sống người dân lại trở thành động lực quay ngược trở lại thúc đẩy sự đóng góp của người dân vào sự phát triển của xã hội, đó có thể xem là một yếu tố rất thành công của tỉnh…

VAI TRÒ “ĐẦU TÀU” CỦA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC

- Thưa ông, trong những yếu tố thúc đẩy sự phát triển vượt bậc của Bình Dương thời gian qua như ông vừa nói có sự đóng góp nguồn lực rất quan trọng của DN Nhà nước, cụ thể ở đây là Becamex IDC. Ông có thể chia sẻ thêm về yếu tố này?

- Nói đến DN Nhà nước thì chúng ta cũng có nhiều DN, trong đó có những DN phát triển rất tốt, đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của đất nước. Nhưng theo tôi quan sát từ trước đến nay có lẽ DN gắn bó với địa phương để bảo đảm sự phát triển với một quy mô lớn như là Becamex IDC bây giờ thì có lẽ không có DN nào có thể đặt ngang hàng. Hay nói cách khác Becamex IDC là một DN rất đặc biệt, bởi DN đã gắn với sự vận động và phát triển của tỉnh Bình Dương suốt từ ngày thành lập đến nay. Từ một DN cấp huyện trở thành DN cấp tỉnh và ngày càng gắn bó, đóng góp lớn hơn vào sự phát triển của tỉnh. Sự đồng hành, đóng góp đó đã cân bằng lại các điều kiện cho sự phát triển của tỉnh và ngược lại bản thân sự phát triển của tỉnh cũng là cơ sở thúc đẩy cho sự phát triển của DN.

Vì thế, chúng tôi cho rằng đây là một mô hình rất đặc biệt. Đặc biệt hơn nữa là trên cơ sở sự gắn bó, phát triển như thế, Becamex IDC không chỉ thúc đẩy sự phát triển nội bộ của mình mà còn mở ra các khả năng như một DN để thu hút, hợp tác, đầu tư với các DN bên ngoài, kéo các DN bên ngoài vào, để thúc đẩy Becamex IDC phát triển lớn mạnh hơn.

Theo tôi, yếu tố mang lại sự thành công của Becamex IDC trước hết cũng là từ vai trò lãnh đạo của Becamex IDC và lãnh đạo của tỉnh Bình Dương. Sự phối hợp chặt chẽ với nhau, đồng bộ, nhịp nhàng, hợp lý ấy đã tạo điều kiện cho hai bên cùng phát triển. Chỉ cần một cơ quan nào đó thiếu sự ủng hộ, thiếu sự đồng tình, thiếu sự quan tâm thì DN cũng khó phát triển, và ngược lại bản thân DN ấy không đơn thuần chỉ là để xây dựng thúc đẩy phát triển địa phương nữa mà còn gắn kết, chia sẻ trách nhiệm với địa phương ấy. Thực tế cho thấy, mối quan hệ gắn bó giữa hai bên đã tạo nên sức mạnh cho sự phát triển chung của tỉnh thời gian qua.

DN Nhà nước có vai trò rất quan trọng trong thúc đẩy sự vận động và phát triển kinh tế của đất nước. Đồng thời, DN Nhà nước có thể giải quyết những vấn đề sống còn, những vấn đề quyết định cho sự vận động, phát triển và đóng góp cho sự ổn định của kinh tế - xã hội. Tôi nghĩ vai trò của Becamex IDC chính là thể hiện sinh động vai trò chủ đạo của DN Nhà nước đối với nền kinh tế của địa phương. Chủ đạo ở chỗ, nó là cơ quan thúc đẩy sự phát triển ban đầu; chủ đạo tiếp theo là nó đóng góp nguồn lực vào sự phát triển. Trên cơ sở sự phát triển ấy, nó tạo nên những bậc thang tiếp tục cho sự vận động và phát triển của tỉnh. Vào những thời điểm khó khăn, phức tạp của địa phương thì vai trò của Becamex IDC được phát huy bởi DN có nguồn lực tại chỗ, bảo đảm cho sự ổn định. Không những thế, qua tìm hiểu chúng tôi thấy Becamex IDC còn đóng góp rất lớn vào công tác xã hội, mà chính sự đóng góp nguồn lực cho xã hội thì nó tạo ra nguồn lực con người và thúc đẩy ngược trở lại để phát triển. Đó cũng là sự thể hiện vai trò chủ đạo của DN Nhà nước.

ĐỔI MỚI SÁNG TẠO LÀ NỀN TẢNG…

- Thưa ông, những thành tựu mà Bình Dương đạt được trong công cuộc đổi mới của đất nước có thể xem là một “kỳ tích”, là hình mẫu về sự bứt phá vươn lên. Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chóng, khó dự báo, nhiều nhân tố mới xuất hiện, theo ông Bình Dương cần quan tâm đến những vấn đề gì để bảo đảm sự phát triển nhanh và bền vững?

- Tôi thấy một số người cũng có ý kiến băn khoăn về tốc độ phát triển của Bình Dương hiện nay. Và khi nhìn nhận đánh giá trên thực tế thì đúng là ở thời điểm này, toàn bộ nền kinh tế của thế giới chứ không riêng nước ta, trong đó có Bình Dương bắt đầu bước vào một giai đoạn chuyển đổi đầy phức tạp, đầy thử thách. Cơ hội không phải là nhỏ nhưng mà khó khăn cũng rất là lớn. Khó khăn không chỉ là về tiền của mà khó khăn lớn hơn là về nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu về chuyển đổi số, về trí tuệ nhân tạo AI... trong sự phát triển nhanh chóng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Bình Dương đang hòa mình vào xu thế chuyển đổi xanh, hướng đến phát triển bền vững. Ảnh: QUỐC CHIẾN

Tôi đã nhiều lần chia sẻ với các vị lãnh đạo tỉnh rằng: Bình Dương sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn nữa nếu tiếp cận được với sự chuyển động mới của khoa học công nghệ. Hay nói cách khác như định hướng của Đảng và Nhà nước đó là: Đổi mới sáng tạo là nền tảng thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thúc đẩy phát triển kinh tế nói chung. Nếu không tiếp cận được những khía cạnh như thế thì rất khó phát triển. Mà muốn tiếp cận thì phải đầu tư về nguồn lực, đặc biệt là đầu tư về nguồn lực con người. Không những trang bị khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến mà còn gắn với đào tạo, thu hút các chuyên gia từ bên ngoài. Muốn thế thì tỉnh phải có cơ chế chính sách hợp lý mới giữ được những chuyên gia ấy, còn nếu không có cơ chế chính sách vượt trội thì rất khó thu hút các chuyên gia cao cấp...

GS-TS Tạ Ngọc Tấn, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương

Chia sẻ về việc triển khai Quy hoạch tỉnh Bình Dương thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050, GS-TS Tạ Ngọc Tấn, cho rằng Quy hoạch tỉnh là cơ sở, nền tảng để mở đường cho sự vận động và phát triển của tỉnh. Muốn quy hoạch phát huy được thì trước hết là phải tổ chức thực hiện quy hoạch đó như thế nào. Điều đó phụ thuộc vào kế hoạch, lộ trình hợp lý, phụ thuộc vào việc bảo đảm cung cấp các nguồn lực hợp lý để phát triển. Và điều quyết định ở đây cũng là vấn đề con người. Con người ở hai khía cạnh: Con người lãnh đạo quản lý phải có năng lực phát hiện xử lý những vấn đề đặt ra, đặc biệt là về thể chế để phục vụ cho phát triển, rồi sau đó là định hướng cho sự ổn định và phát triển. Khía cạnh thứ hai là đội ngũ lao động có năng lực chuyên môn xứng tầm mới giải quyết được những nhiệm vụ mới.

Và theo GS-TS Tạ Ngọc Tấn, Bình Dương sẽ phát triển bứt phá nếu tỉnh hội nhập được vào xu thế chung, đó là chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phải tiếp cận được trí tuệ nhân tạo... và cùng với đó là phải chuyển đổi hệ thống công nghiệp cũ, đặc biệt là đào tạo, bồi dưỡng, chuyển đổi đội ngũ lao động đủ năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển ngày càng cao của nền kinh tế…

TRÍ DŨNG (thực hiện)