Hà Nội đưa tinh hoa thủ công mỹ nghệ ra thế giới

Sự hiện diện của các mặt hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội tại các hội chợ quốc tế không chỉ là dịp để quảng bá tinh hoa của các làng nghề truyền thống Thủ đô mà còn đặt ra câu hỏi lớn: Làm thế nào để sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội có thể đứng vững, vươn tầm trên thị trường toàn cầu?

Cơ hội từ những “sân khấu lớn”

Diễn ra trọn vẹn vào tuần vừa qua, Hội chợ Tokyo International Gift Show 2025 có quy mô lên đến 300.000 m², quy tụ gần 3.000 nhà trưng bày đến từ 40 quốc gia và vùng lãnh thổ, ước tính đón hơn 50.000 khách tham quan, trong đó có nhiều nhà nhập khẩu lớn từ Nhật Bản và các thị trường tiềm năng khác. Với uy tín lâu năm, đây được coi là “sân khấu lớn” của ngành hàng thủ công mỹ nghệ toàn cầu.

Tham gia hội chợ lần này, khu gian hàng Hà Nội quy tụ gần 15 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất thủ công mỹ nghệ tiêu biểu thuộc các ngành sơn mài, gốm sứ, mây tre đan, thêu, lụa… Các đơn vị này đều có nền tảng sản xuất, tiềm năng xuất khẩu và khả năng giao dịch trực tiếp với đối tác quốc tế.

Trong 5 ngày, khu gian hàng Hà Nội đã đón khoảng 2.500 lượt khách, trong đó có nhiều nhà nhập khẩu quan tâm, mở ra cơ hội kết nối thương mại đáng kể.

Đặc biệt, thông qua Hội chợ, Hà Nội không chỉ quảng bá sản phẩm mà còn học hỏi cách tổ chức hội chợ quốc tế chuyên nghiệp, để áp dụng cho Hanoi Gift Show – sự kiện thường niên tổ chức vào tháng 10 tại Thủ đô.

Đại diện Sở Công Thương Hà Nội cho biết, việc tham gia hội chợ quốc tế là bước đi quan trọng nhằm đưa hàng thủ công mỹ nghệ Thủ đô ra thế giới, đồng thời mời gọi nhà nhập khẩu Nhật Bản và quốc tế tham dự các sự kiện tại Hà Nội, tạo vòng kết nối hai chiều.

Hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng từ lâu đã được đánh giá cao trên thị trường quốc tế. Điểm mạnh đầu tiên nằm ở bản sắc dân tộc độc đáo. Mỗi sản phẩm, từ chiếc bình gốm, tấm lụa, cho tới chiếc giỏ mây tre, đều chứa đựng tinh thần văn hóa Việt, điều mà khó có thể tìm thấy ở các sản phẩm công nghiệp hay từ các quốc gia khác.

Thứ hai, sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội sử dụng nguyên liệu thiên nhiên, phù hợp với xu hướng tiêu dùng bền vững, thân thiện môi trường đang được người tiêu dùng toàn cầu ưa chuộng.

Thứ ba, yếu tố làm nên sức sống lâu dài của ngành chính là sự sáng tạo và tâm huyết của nghệ nhân. Họ không chỉ là người thợ mà còn là “nghệ sĩ dân gian”, thổi hồn văn hóa vào từng tác phẩm. Những sản phẩm tưởng chừng bình dị như ấm chén, lồng bàn, dụng cụ tre nứa… lại được quốc tế trân trọng nhờ sự tinh xảo, gần gũi và đậm chất nhân văn.

Những câu chuyện từ làng nghề Hà Nội

Điểm đặc biệt khiến ngành hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội giàu sức sống là mỗi sản phẩm đều gắn với một câu chuyện văn hóa. Chẳng hạn, làng nghề Phú Vinh (Hà Nội) nổi tiếng với mây tre đan. Một chiếc hộp mây tre tinh xảo của nghệ nhân nơi đây từng được tặng cho Hiệu trưởng Trường Mỹ nghệ Đan Mạch và được bà gìn giữ như báu vật.

Cụ Nguyễn Trọng Tân, nghệ nhân Phú Vinh, từng giành giải nhất trong cuộc thi do JICA tổ chức với sản phẩm lồng bàn. Từ món hàng trị giá 1 triệu đồng, tác phẩm của cụ được định giá tới 20 triệu đồng – minh chứng cho sự sáng tạo có thể “nâng tầm” giá trị sản phẩm.

Thực tế chỉ ra, ngành thủ công mỹ nghệ Hà Nội đang đứng trước cơ hội vàng. Các hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương của Việt Nam với các đối tác, đặc biệt là với Nhật Bản, châu Âu, mở ra cánh cửa rộng lớn. Xu hướng tiêu dùng xanh, sản phẩm thân thiện môi trường cũng rất phù hợp với thế mạnh truyền thống của Hà Nội.

Tuy nhiên, thách thức cũng không ít. Điển hình về mẫu mã, thiết kế, nhiều nghệ nhân chưa nắm rõ nhu cầu sử dụng của khách quốc tế, sự sáng tạo cũng chưa thực sự được phát huy tối đa, dẫn đến hạn chế tiếp cận khách hàng cao cấp.

Ông Vũ Hy Thiều, Chủ tịch Hội đồng cố vấn Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ, chia sẻ: “Một chuyên gia Hà Lan từng mua 20 cái rế bắc nồi ở chợ Đồng Xuân, về ghép thành chao đèn nghệ thuật. Điều này cho thấy khách quốc tế sử dụng sản phẩm rất khác chúng ta, và nghệ nhân cần được cung cấp thông tin thị trường để thiết kế phù hợp.”

Về quy mô sản xuất, đa phần các cơ sở sản xuất còn nhỏ lẻ, sự hiện diện của các HTX, doanh nghiệp vẫn còn hạn chế, theo đó khó đảm bảo số lượng lớn, đồng đều và giao hàng đúng tiến độ cho đối tác quốc tế.

Trong bối cảnh thực tế, để sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội khẳng định chỗ đứng trên thị trường quốc tế, các chuyên gia cho rằng cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, cần có những đơn vị cầu nối, cung cấp thông tin thị trường quốc tế cho nghệ nhân. Thiết kế phải vừa giữ bản sắc Việt, vừa đáp ứng công năng, thị hiếu người tiêu dùng toàn cầu.

Cùng với đó cần đẩy mạnh xây dựng thương hiệu và câu chuyện văn hóa. Việc kể lại câu chuyện đó bằng ngôn ngữ phù hợp sẽ giúp sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn, thu hút người tiêu dùng quốc tế.

Đồng thời, cơ quan chức năng cần hỗ trợ làng nghề trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, an toàn, nguồn gốc xuất xứ. Đây là “tấm vé thông hành” quan trọng khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc biệt, về ứng dụng thương mại điện tử và chuyển đổi số, nhiều cơ sở đã bước đầu đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử quốc tế như Amazon, Etsy…, nhưng cần sự hỗ trợ bài bản hơn để mở rộng kênh tiêu thụ.

Có thể thấy, Hà Nội với hàng trăm làng nghề truyền thống, sở hữu một kho báu vô giá. Nhưng kho báu ấy chỉ thực sự có giá trị khi được khai thác và phát triển đúng hướng.

Trong dòng chảy toàn cầu hóa, sản phẩm thủ công không chỉ là hàng hóa, mà còn là “đại sứ văn hóa”, giúp bạn bè quốc tế hiểu hơn về tinh thần Việt. Muốn đứng vững, ngành hàng này cần một chiến lược dài hơi, vừa giữ hồn truyền thống, kết hợp sáng tạo hiện đại, và quan trọng nhất là đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường.

Nhật Minh