Hà Nội giải bài toán huy động gần 50 tỷ USD làm 600km đường sắt đô thị

Ngày 1/7, thừa ủy quyền của UBND TP Hà Nội, Giám đốc Sở GTVT Nguyễn Phi Thường trình HĐND TP đề án tổng thể đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt đô thị (metro) giai đoạn 2024 - 2045.

Trong đề án, thành phố đề xuất giai đoạn 2024 - 2030 hoàn thành 96,8km metro, gồm tuyến số 22, tuyến số 33 và tuyến số 5. Theo tính toán sơ bộ của UBND TP Hà Nội, nhu cầu vốn xây dựng các dự án này vào khoảng 14,6 tỷ USD.

Giai đoạn 2031 - 2035, TP Hà Nội dự kiến hoàn thành 301km metro, gồm tuyến số 1, số 2A kéo dài đến Xuân Mai, số 4, 6, 7, 8 và tuyến kết nối các đô thị vệ tinh. Nhu cầu vốn đầu tư làm metro trong giai đoạn này khoảng 22,5 tỷ USD.

Hà Nội đặt mục tiêu đưa đoạn trên cao tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội vào khai thác thương mại trong năm 2024. Ảnh: Hoàng Hà

Trong giai đoạn 2036 - 2045, thành phố sẽ hoàn thành hơn 200km metro các tuyến, đoạn tuyến điều chỉnh, bổ sung theo Quy hoạch thủ đô và Quy hoạch chung thủ đô điều chỉnh được phê duyệt. Nhu cầu vốn trong giai đoạn này vào khoảng 18,2 tỷ USD.

Về phương án huy động vốn, từ nay đến năm 2035, thành phố dự kiến cần Trung ương hỗ trợ khoảng 8,614 tỷ USD. Giai đoạn sau năm 2035, thành phố chủ động được nguồn vốn để đầu tư các tuyến metro bổ sung.

Để đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư, TP Hà Nội đề xuất phương án nhà đầu tư tư nhân được nhượng quyền khai thác một phần kết cấu hạ tầng, được tham gia đầu tư, phát triển các dự án được quy hoạch.

Về phương án lựa chọn tiêu chuẩn kỹ thuật, để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trên toàn hệ thống metro, thành phố đề xuất lựa chọn bộ tiêu chuẩn kỹ thuật dùng chung và những thông số kỹ thuật chính để cho phép khả năng liên vận giữa các tuyến với nhau, đồng thời tối ưu hóa chi phí đầu tư, năng lực bảo trì, sửa chữa và vận hành.

Đòi hỏi quyết tâm rất lớn của hệ thống chính trị

Nêu ý kiến về vấn đề trên, đại biểu Nguyễn Quang Huy - Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội cho rằng, việc đảm bảo tiến độ xây dựng gần 600km metro như trong quy hoạch là một thách thức rất lớn đối với thành phố. Ngoài ra, để huy động khoảng 50 tỷ USD để hoàn thiện quy hoạch đường sắt Thủ đô cũng cần quyết tâm rất lớn.

“Hơn 10 năm qua, chúng ta chỉ xây dựng được 2 tuyến đường sắt đô thị (Nhổn - ga Hà Nội và Cát Linh - Hà Đông). Do vậy, để hoàn thiện các tuyến đường sắt như mục tiêu của đề án thì đòi hỏi thành phố có quyết tâm rất lớn của cả hệ thống chính trị”, ông Nguyễn Quang Huy nói.

Cùng vấn đề trên, đại biểu Đàm Văn Huân - Trưởng ban Đô thị HĐND TP Hà Nội cho rằng, nếu làm tổng thể các tuyến đường sắt đô thị như quy hoạch sẽ tiết kiệm ngân sách trong quá trình đầu tư và nâng cao hiệu quả kinh tế trong quá trình vận hành.

“Hai tuyến đường sắt của Hà Nội hiện nay, một theo công nghệ của châu Âu, một là của Trung Quốc. Do vậy, việc làm các tuyến đường sắt theo một quy chuẩn, một công nghệ sẽ tiết kiệm cho ngân sách rất nhiều”, ông Đàm Văn Huân nêu quan điểm.

Về vấn đề này, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến đánh giá, việc xây dựng đề án đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trên toàn hệ thống metro là rất cần thiết. Tuy nhiên, theo bà Tuyến, cũng cần thống nhất đề án xây dựng đường sắt đô thị với các đề án khác như giảm phương tiện cá nhân vào trong nội đô.

"Nếu chúng ta không làm tổng thể hạ tầng giao thông công cộng thì tắc vẫn cứ tắc. Hiện nay, Hà Nội mới chỉ có tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông hoạt động, nhưng khi người dân đi đến các nhà ga thì không có xe buýt kết nối đến những địa điểm khác", Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến nói.

Quang Phong