Đình Nội thuộc xã Bình Minh, huyện Thanh Oai, được xây dựng theo kiểu chữ Đinh, có tường gạch bao quanh, hậu cung đặt long ngai Lạc Long Quân. Trước tiền môn là sân ngoài kề bên ao sen rộng 500m2. Vào mùa, hương sen thơm ngát tỏa khắp Đình Nội.
Đình Nội thờ Đức quốc tổ Lạc Long Quân. Theo các bậc cao niên, Đình Nội được xây dựng từ lâu đời, tuy nhiên, những dấu tích về kiến trúc và vật liệu xây dựng của các thời Lý, Trần, Lê đến nay không còn. Hiện nay, những công trình kiến trúc nghệ thuật của đình Nội đều làm vào thời Nguyễn. Mặt bằng tổng thể ngôi đình gồm có cổng ngoài, nhà cầu Quếch, ao sen, cổng ngũ môn, nhà tả mạc, hữu mạc, phương đình, nhà đại bái và hậu cung.
Khu vực trước sân Đình Nội hướng ra hồ sen tuyệt đẹp. Ảnh: 24h
Qua cổng ngoài là vào sân đình tương đối rộng, đã lát gạch đỏ, thẳng đường chính đạo có bức bình phong làm theo kiểu cuốn thư. Bức bình phong được coi là ranh giới, ngăn ngừa những điều không tốt lành ảnh hưởng đến đền. Ảnh: 24h
Tiếp đó là ao sen hình con dấu của Đức quốc tổ Lạc Long Quân. Quy mô ao rất cân xứng với tổng thể khu đình. Ao thả sen, nuôi đàn cá cảnh được gọi là cá thần.
Cụ Nguyễn Chính Chinh, 80 tuổi - thủ từ đền Nội cho biết, đền Nội gắn liền với truyền thuyết mẹ Âu Cơ sinh 100 trứng, nở ra 100 người con, 50 người theo mẹ lên núi, 50 người xuống biển cùng cha. Đền đã được xếp hạng Di tích lịch sử nghệ thuật cấp quốc gia (năm 1985) và Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia (năm 1990). Trong ảnh là nhà cầu Quếch, tương truyền là nơi trình diện trước khi vào lễ. Ngôi nhà có ba gian nhỏ, xây tường bao quanh đầu hồi bít đốc, hai mái chảy lợp ngói mũi.
Trong khuôn viên cây xanh có những cây muỗm, cây trôi vài trăm năm tuổi.
Khu vực bia đá trước sân Đình Nội.
Theo tìm hiểu, trong Đình Nội còn lưu giữ nhiều cổ vật có giá trị. Nổi bật nhất nhất là bức phù điêu Quốc tổ Lạc Long Quân. Bức phù điêu này được công nhận là Bảo vật quốc gia vào năm 2016. Ảnh: NVCC
Trong đó có bức phù điêu nằm trong hậu cung, có 5 tầng với chiều dài 2,8 m, rộng 2,2 m được chạm khắc tinh xảo trên nền gỗ sơn son thếp vàng. Bức giá tượng miêu tả cảnh Quốc tổ Lạc Long Quân cùng văn võ bá quan xem hội đua thuyền, tái hiện sống động cảnh sinh hoạt thời đại Hùng Vương. Ảnh: NVCC
Chân dung Lạc Long Quân với khuôn mặt hiền từ phúc hậu đang ngự trên ngai vàng, đầu đội vương miện, mình khoác áo long bào, vóc dáng bệ vệ, oai phong. Trải qua chiều dài lịch sử, bức phù điêu vẫn giữ nguyên vẹn nét đẹp cổ xưa. Ảnh: NVCC
Từ xưa đến nay, vào dịp lễ hội, đều có đoàn thủ từ của đền Hùng – Phú Thọ về dâng hương Quốc tổ Lạc Long Quân và xin rước chân nhang ở hương án Đề nhất của đền Nội về thờ với ý nghĩa cung kính đón Quốc tổ về dự hội Đền Hùng vào ngày 10/3 âm lịch. Trong ảnh là bức phù điêu giá tượng mẹ Âu Cơ tại đền Nội. Ảnh: NVCC
Ngoài ra, Đình Nội còn lưu giữ một số hiện vật có giá trị như bộ kiệu bát cống sơn thếp vàng son rực rỡ, án thư chạm trổ sơn thếp có nhiều lớp trang trí nghệ thuật rồng phượng, đôi hạc, bát bửu, bát hương,… Ảnh: NVCC
Đình Trung