Hà Nội lo khó tìm nhà đầu tư dự án Vành đai 4 - vùng Thủ đô

Dự án thành phần 3 đầu tư xây dựng đường cao tốc thep phương Dự án thành phần 3 - đầu tư xây dựng đường cao tốc theo phương thức PPP thuộc Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội có tổng chiều dài khoảng 113,52 km.

Đường cao tốc khó hoàn thành đồng bộ với đường song hành

UBND TP Hà Nội vừa có văn bản gửi Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, thống nhất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện dự án thành phần 3 về đầu tư xây dựng đường cao tốc theo phương thức đối tác công tư (PPP) thuộc dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - vùng Thủ đô.

Theo UBND TP Hà Nội, Dự án thành phần 3 được TP Hà Nội phê duyệt tại Quyết định số 6479. Tổng mức đầu tư dự án hơn 56,2 nghìn tỷ đồng. Trong đó, hơn 26,7 nghìn tỷ đồng là vốn nhà nước hỗ trợ xây dựng công trình, hệ thống hạ tầng. Hơn 29,5 nghìn tỷ đồng còn lại là vốn nhà đầu tư.

Tại Quyết định số 6479, UBND TP Hà Nội tách tiểu dự án đầu tư công trong dự án thành phần 3 để thực hiện đầu tư: Xây dựng cầu Hồng Hà; đoạn Vành đai 3 từ trước nút giao Quốc lộ 6 đến hết nút giao cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (bao gồm cầu Mễ Sở); cầu Hoài Thượng; đoạn tuyến nối 9,7 km (bao gồm hoàn thiện nút Tây Nam và nút giao cao tốc Nội Bài - Hạ Long).

Các hạng mục còn lại thuộc dự án thành phần 3 sẽ do nhà đầu tư được lựa chọn thực hiện bằng nguồn vốn tự có và vốn tín dụng.

Hiện công tác khảo sát phục vụ lập thiết kế kỹ thuật - dự toán xây dựng của tiểu dự án đầu tư công trong dự án thành phần 3 cơ bản hoàn thành, hồ sơ thiết kế sau thiết kế cơ sở đang được hoàn thiện để trình Bộ GTVT thẩm định, phấn đấu hoàn thành trong tháng 6/2024.

UBND TP Hà Nội đang triển khai thẩm định hồ sơ mời thầu lựa chọn nhà đầu tư để phê duyệt đồng thời với thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở (dự kiến thẩm định xong trong tháng 6/2024), phấn đấu hoàn thành lựa chọn nhà đầu tư và khởi công dự án thành phần 3 trong quý 4/2024.

Tuy nhiên, theo UBND TP Hà Nội khó khăn lớn nhất tại dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - vùng Thủ đô chính là phải triển khai xây dựng đường cao tốc trung tâm "xương sống" của dự án, đảm bảo tiến độ, đồng bộ với các dự án thành phần xây dựng đường song hành (dự kiến hoàn thành toàn bộ tuyến đường song hành trong năm 2025).

Lo không tìm được nhà đầu tư

Cần phải nói rằng, Dự án xây dựng đường cao tốc là dự án thành phần quan trọng nhất tại Dự án Đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - vùng Thủ đô, do UBND TP. Hà Nội đóng vai trò cơ quan chủ quản/cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo UBND TP. Hà Nội, việc lựa chọn nhà đầu tư trong nước dự kiến gặp khó khăn do nhà đầu tư phải đáp ứng tiêu chí tối thiểu theo quy định đối với một dự án giao thông rất lớn, có tính chất, quy mô phức tạp, lần đầu tiên được UBND TP. Hà Nội triển khai thực hiện áp dụng theo Luật PPP.

Cụ thể, nhà đầu tư phải có vốn chủ sở hữu tối thiểu 15% tổng mức đầu tư dự án, không bao gồm vốn nhà nước (khoảng hơn 4.400 tỷ đồng).

Thứ hai, về kinh nghiệm hợp đồng tương tự, từng là nhà thầu chính thi công hoàn thành gói thầu có giá trị tối thiểu là 30% giá trị công việc tương ứng (khoảng hơn 13.600 tỷ đồng).

Thứ ba, về kinh nghiệm là nhà đầu tư, các ứng viên phải từng hoàn thành dự án có tổng mức đầu tư tối thiểu 50% tổng mức đầu tư dự án (khoảng hơn 28.100 tỷ đồng)...

Điều này dẫn đến việc phải tổ hợp nhiều nhà đầu tư, nhà thầu để thành lập liên danh thì mới có thể đáp ứng tiêu chí năng lực tài chính và kinh nghiệm của dự án thành phần 3.

Mặt khác, khi lập các tổ hợp liên danh nhà đầu tư, theo quy định tại Nghị định số 35 của Chính phủ, tỷ lệ góp vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư đứng đầu trong liên danh tối thiểu là 30%, của từng thành viên trong liên danh tối thiểu là 15%.

Một điểm gây khó khác là do dự án thành phần 3 sử dụng vốn nhà đầu tư khoảng 29.525 tỷ đồng, trong đó, nhu cầu vay từ các tổ chức tín dụng chiếm khoảng 85% nguồn vốn, thời gian hoàn vốn kéo dài.

Khả năng tập trung một lượng vốn rất lớn để cho vay dài hạn như vậy trên thực tế là hết sức khó khăn đối với các tổ chức tín dụng, ngân hàng, ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn của nhà đầu tư.

Với các nguyên nhân nêu trên, UBND TP Hà Nội dự đoán sẽ không nhiều nhà đầu tư trong nước tham gia tổ hợp thành liên danh nhà đầu tư đáp ứng yêu cầu.

"Cần mở rộng thêm nhà đầu tư quốc tế tham gia vào các liên danh nhà đầu tư đấu thầu dự án thành phần 3, để vừa đáp ứng yêu cầu kinh nghiệm đảm bảo tính cạnh tranh, vừa huy động được thêm nguồn vốn nước ngoài đầu tư vào kết cấu hạ tầng giao thông", Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đề xuất.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Hà Nội cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép cơ quan có thẩm quyền khi thực hiện đấu thầu trong nước để lựa chọn nhà đầu tư và xây dựng hồ sơ mời thầu và được quy định: "Nhà đầu tư trong nước được liên danh với nhà đầu tư được thành lập theo pháp luật nước ngoài hoặc sử dụng đối tác là nhà thầu nước ngoài để tham dự thầu; trong trường hợp này, nhà đầu tư trong nước phải là thành viên đứng đầu liên danh".

Với đề xuất này có thể thỏa mãn yêu cầu tại các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về việc triển khai dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - vùng Thủ đô nhờ tổ hợp được các nhà đầu tư trong nước và quốc tế đáp ứng tiêu chí năng lực, tài chính, đảm bảo tính cạnh tranh, trong đó đứng đầu liên danh là nhà đầu tư trong nước.

Đồng thời, tranh thủ được nguồn vốn nước ngoài để đầu tư xây dựng công trình, hệ thống kết cấu hạ tầng.

Tuy nhiên, phân tích rõ nhược điểm của phương án này, UBND TP Hà Nội cho rằng việc tham gia của nhà đầu tư quốc tế liên danh với nhà đầu tư trong nước tại dự án thành phần 3 cần được các bộ, ngành trung ương liên quan xem xét, thống nhất ý kiến về tiêu chí đánh giá trong hồ sơ mời thầu, điều khoản hợp đồng...

Lê Tươi