Hà Nội: nhức nhối với các 'điểm đen' rác thải

“Nhờn luật”, thiếu sự giám sát

Đường Vành đai 3 là tuyến giao thông huyết mạch, là bộ mặt của Thủ đô. Thế nhưng, trái ngược với sự hiện đại của tuyến đường trên cao, không gian phía dưới gầm cầu, đặc biệt là đoạn Nguyễn Xiển từ lâu đã biến thành một bãi rác thải khổng lồ.

Theo ghi nhận thực tế, hàng trăm mét gầm cầu xuất hiện bởi đủ loại phế thải. Đó không chỉ là rác sinh hoạt mà chủ yếu là phế thải xây dựng như gạch, vữa, bao bì xi măng, thạch cao, và cả những loại rác cồng kềnh như sofa hỏng, giường tủ cũ, xốp... Điều đáng nói, tình trạng này diễn ra ngang nhiên bất kể ngày đêm, ngay cạnh những tấm biển "Cấm đổ rác" được dựng lên một cách trơ trọi, vô tác dụng.

Rác thải tràn lan dưới gầm đường Vành đai 3.

Hình ảnh này được nhiều người ví như là một vết sẹo nhếch nhác làm mất mỹ quan nghiêm trọng trên một trong những tuyến đường quan trọng nhất của thành phố. Hậu quả của nó còn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân. Một người dân sống trong khu vực cho hay, cứ vài hôm lại có xe ba gác, xe tải nhỏ lén lút đến đây đổ trộm, chủ yếu là vào ban đêm hoặc sáng sớm. Trời nắng thì mùi hôi thối, ruồi nhặng bủa vây. Trời mưa, nước rác hòa lẫn bùn đất chảy lênh láng gây mất vệ sinh môi trường, mỹ quan đô thị.

Tình trạng tại gầm cầu đường Vành đai 3 không phải là duy nhất. Nó cho thấy một lỗ hổng trong công tác quản lý. Việc đổ trộm phế thải xây dựng không chỉ là hành vi thiếu ý thức của một vài cá nhân, mà còn là sự bị động, thậm chí là "làm ngơ" của các lực lượng chức năng cấp cơ sở. Khu vực gầm cầu vốn vắng người qua lại, thiếu ánh sáng, trở thành "điểm mù" về an ninh trật tự, tạo điều kiện cho "rác tặc" lộng hành.

Nếu như vấn đề ở Vành đai 3 là sự lén lút của các đối tượng bên ngoài, thì một thực trạng nhức nhối không kém lại đến từ chính các đơn vị có chức năng thu gom, xử lý rác thải. Con đường Trần Hòa (phường Định Công) - tuyến đường dọc bờ sông Tô Lịch đang phải oằn mình gánh chịu hàng loạt điểm tập kết rác gây ô nhiễm nghiêm trọng.

Theo phản ánh của người dân, từ nhiều năm nay, phố Trần Hòa, đặc biệt là đoạn qua khu vực số nhà 55 đã bị "chiếm dụng" làm nơi tập kết xe chở rác, các thùng thu gom của một đơn vị môi trường.

Chân cẩu rác trên phố Trần Hòa gây ô nhiễm môi trường.

Tại đây là hàng loạt xe gom rác, xe ép rác, và các thùng chứa đồ nghề của công nhân được tập kết ngay dưới lòng đường. Chúng không chỉ chiếm dụng một phần làn đường, gây cản trở giao thông mà còn tạo ra một khung cảnh vô cùng nhếch nhác. Nghiêm trọng hơn, đây là điểm trung chuyển rác sinh hoạt. Rác thải thường xuyên bị vứt tràn lan ra vỉa hè, lòng đường, chờ xe cẩu đến đưa đi. Trong quá trình chờ đợi, nước rỉ rác đen kịt, bốc mùi nồng nặc chảy tràn ra mặt đường, biến khu vực này thành một "ổ" ô nhiễm.

Sự việc các điểm tập kết rác trên phố Trần Hòa cho thấy sự thiếu giám sát trong quy trình vận hành của chính các đơn vị vệ sinh môi trường. Khi mà lẽ ra họ phải là lực lượng nòng cốt giữ gìn sự sạch sẽ, thì lại trở thành tác nhân gây ô nhiễm môi trường, làm mất mỹ quan đô thị.

Cần những biện pháp đồng bộ, lâu dài

Những "điểm đen" như gầm cầu Nguyễn Xiển hay điểm tập kết 55 Trần Hòa không chỉ là những vụ việc đơn lẻ. Thực trạng này cho thấy "trên nóng, dưới lạnh", đi ngược lại hoàn toàn với những nỗ lực và chỉ đạo quyết liệt từ lãnh đạo TP Hà Nội. Bởi Hà Nội đã chủ trương "xóa các điểm đen về rác", "xóa bỏ các chân cẩu rác" không phù hợp, gây ô nhiễm đã được quán triệt từ lâu.

Gần đây nhất, trước thực trạng ô nhiễm tái diễn, TP Hà Nội đã có văn bản yêu cầu các sở, ngành, địa phương tăng cường giữ gìn trật tự đô thị và đảm bảo vệ sinh môi trường, xử lý triệt để các "điểm đen".

Rác thải tràn lan dưới gầm cầu đường Vành đai 3.

Chỉ đạo của TP nhấn mạnh vào việc ứng dụng công nghệ, lắp đặt "mắt thần" (camera giám sát) và quy trách nhiệm cá nhân, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền cơ sở (Chủ tịch UBND phường, xã) nếu để xảy ra vi phạm. Thậm chí, kết quả giữ gìn vệ sinh môi trường còn được đưa vào tiêu chí đánh giá thi đua của các đơn vị.

Thế nhưng, thực trạng ở Nguyễn Xiển và 55 Trần Hòa cho thấy sự bị động, thiếu kiên quyết, và có thể cả sự nể nang, bao che... ở cấp phường, xã đang khiến các "điểm đen" này trở nên "nhờn luật".

Để giải quyết dứt điểm vấn nạn này, cần phải có những giải pháp đồng bộ và đặc biệt là phải quy trách nhiệm rõ ràng. Các chuyên gia trong lĩnh vực đô thị cho hay, đơn vị phải chịu trách nhiệm đầu tiên và cao nhất chính là UBND các phường, xã. Với vai trò là "chủ địa bàn", lãnh đạo phường phải chịu trách nhiệm cá nhân trước TP nếu để "điểm đen" rác thải tồn tại, tái diễn. Phải chấm dứt tình trạng "báo cáo, hứa hẹn" mà không có chuyển biến thực tế.

Rác thải đủ loại được tập kết tràn lan dưới gầm cầu đường Vành đai 3.

Về lâu về dài, Hà Nội cần ưu tiên lắp đặt ngay lập tức hệ thống camera giám sát 24/7 tại các "điểm đen". Dữ liệu camera phải được kết nối trực tiếp với lực lượng chức năng để "phạt nguội" thật nặng hành vi vi phạm và công khai kết quả xử phạt để răn đe. Cùng với việc dọn dẹp, cần có biện pháp chống tái lấn chiếm…

Một Thủ đô "Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp" đòi hỏi sự vào cuộc thực chất, quyết liệt và bền bỉ từ mọi cấp chính quyền, đặc biệt là cấp cơ sở. Những "điểm đen" rác thải tại Nguyễn Xiển, Trần Hòa... chính là phép thử cho sự nghiêm minh của pháp luật và năng lực quản lý của chính quyền đô thị. Người dân Thủ đô có quyền được sống trong một môi trường trong lành, và họ đang chờ đợi những hành động cụ thể, dứt khoát hơn nữa…

Vân Nhi