Hà Nội - Vinh quang còn mãi:Bài 2: Hành trình 80 năm vẻ vang, xứng danh Anh hùng

Đi lên từ một thành phố thuộc địa chìm trong bóng tối thực dân, phong kiến, Hà Nội trở thành Thủ đô anh hùng, biểu tượng của dân tộc. Cách mạng Tháng Tám không chỉ là khởi nguồn vinh quang, mà còn mở ra chặng đường đầy kiên cường của đất nước với Hà Nội luôn ở vị trí tiên phong.

Hà Nội đang bước vào giai đoạn phát triển mới với một tinh thần tiên phong, gương mẫu, quyết tâm xây dựng Thủ đô thực sự văn hiến, văn minh, hiện đại và đáng sống. Ảnh: Quang Thái

1. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nền độc lập non trẻ đứng trước nhiều thách thức to lớn, bởi giành được độc lập đã khó, giữ được độc lập càng khó hơn. Đặc biệt, chính quyền cách mạng gặp vô vàn khó khăn về kinh tế, tài chính. Để khắc phục, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ lâm thời có sáng kiến tổ chức "Tuần lễ vàng" từ ngày 16 đến 23-9-1945 nhằm kêu gọi tinh thần yêu nước và huy động nguồn lực tài chính từ nhân dân để củng cố chính quyền mới.

Trong sự kiện có ý nghĩa lịch sử này, một lần nữa, Hà Nội lại trở thành trung tâm lan tỏa mạnh mẽ tinh thần yêu nước. Hàng vạn người dân từ các tầng lớp khác nhau, đã tích cực tham gia quyên góp tiền, vàng bạc, đồ trang sức... cho Chính phủ trang trải chi phí cho bộ máy chính quyền, mua vũ khí, thuốc men, lương thực...

Theo nhà văn, nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến, trong "Tuần lễ vàng", các tầng lớp nhân dân cả nước đã quyên góp được 370kg vàng và 20 triệu đồng Đông Dương. Riêng tại Hà Nội, các giới đã góp được 2.201 lạng vàng, 920 tạ thóc cùng tiền bạc và nhiều hiện vật khác, tổng trị giá lên tới 7 triệu đồng Đông Dương. Cảm kích trước tấm lòng vì nước của giới công thương Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng ủng hộ cho "Quỹ Độc lập", ngày 13-10-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có buổi gặp gỡ với đại diện là các nhà tư sản ở Nhà hát Lớn và ngày đó đã trở thành "Ngày Doanh nhân Việt Nam" hiện nay.

Nhìn lại hành trình 80 năm Hà Nội cùng đất nước, có 30 năm đất nước chiến tranh (1945-1975), 10 năm đất nước vừa phục hồi, vừa chiến đấu bảo vệ biên giới trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế do cơ chế quan liêu bao cấp, phải tới năm 1986, khi Đảng khởi xướng công cuộc đổi mới, những khó khăn mới dần lùi xa. Đó là chưa kể áp lực chồng chất do 19 năm chịu cấm vận...

Trong bối cảnh đặc biệt ấy, Hà Nội luôn là ngọn cờ đầu dẫn dắt cả nước vượt qua mọi gian khổ, hy sinh để tiếp tục chiến đấu và chiến thắng trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Mùa Đông năm 1946, hưởng ứng “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân dân Thủ đô đã thể hiện rõ quyết tâm “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”. Loạt đại bác đầu tiên mở màn cuộc kháng chiến xuất phát từ pháo đài Láng đã nhắm thẳng các mục tiêu của địch. Hà Nội biến “Mỗi ngôi nhà là một pháo đài, mỗi đường phố là một chiến tuyến, mỗi người dân là một chiến sĩ”, thực hiện cuộc chiến đấu 60 ngày đêm kiên cường, bất khuất.

Tinh thần “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” của quân dân Hà Nội đã trở thành huyền thoại, như ngọn đuốc hồng thổi bùng khí thế, quyết tâm chiến đấu của toàn dân tộc làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Hà Nội mở màn kháng chiến chống Pháp và cũng chính Hà Nội đã mở toang 5 cửa ô đón đoàn quân chiến thắng trở về trong rừng cờ hoa rực rỡ ngày 10-10-1954.

Hòa bình chẳng được bao lâu, đất nước lại bị chia cắt hai miền. Trong bối cảnh đau thương ấy, Hà Nội vẫn luôn là niềm tin và hy vọng. “Thủ đô ta” đã bảo vệ vững chắc các cơ quan đầu não của Đảng, Chính phủ.

Trên các mặt trận, người Hà Nội luôn ý thức rõ trách nhiệm “vì cả nước”. Hàng vạn người con Thủ đô đã xếp bút nghiên lên đường ra trận. Trên những công trường, nhà máy, xí nghiệp, ruộng đồng, người dân Thủ đô phấn đấu “một người làm việc bằng hai”, “tất cả vì miền Nam ruột thịt”.

Các phong trào thi đua yêu nước nảy nở từ Hà Nội như phụ nữ “Ba đảm đang”, thanh niên “Ba sẵn sàng”, chiếc gậy Trường Sơn đã lan tỏa khắp cả nước. Không chỉ là địa phương đi đầu chi viện “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người” cho tiền tuyến miền Nam, quân dân Thủ đô còn là nòng cốt lập nên chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” năm 1972, chứng minh sức mạnh quật cường của Việt Nam, góp phần quyết định buộc đế quốc Mỹ ký Hiệp định Paris năm 1973, tạo tiền đề cho Đại thắng mùa Xuân năm 1975 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

2. Đất nước bước vào thời kỳ độc lập, hòa bình và thống nhất, nhưng vẫn phải đối diện với vô vàn khó khăn, thử thách, có lúc ở vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”. Nhưng Hà Nội vẫn luôn thể hiện sự kiên cường của “người anh cả” để vượt qua tất cả, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Phẩm chất anh hùng trong lịch sử đã được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô tiếp nối mạnh mẽ trong công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế. Đây chính là sức mạnh giúp Hà Nội vượt qua mọi khó khăn, thử thách để duy trì sự phát triển ngay cả trong hoàn cảnh ngặt nghèo như đại dịch Covid-19. Gần 40 năm đổi mới, đặc biệt là 17 năm sau sáp nhập địa giới hành chính, Hà Nội đã không ngừng phát triển vươn lên.

Mặc dù chỉ chiếm 1% về diện tích, hơn 8% về dân số, nhưng hằng năm Hà Nội đóng góp khoảng 1/4 số thu ngân sách nhà nước và hơn 16% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cả nước. Quy mô nền kinh tế Thủ đô đến nay đạt khoảng 63 tỷ USD, gấp 1,42 lần năm 2020, chiếm 41,54% vùng Đồng bằng sông Hồng và 12,6% cả nước.

Hà Nội đã khẳng định sự bền bỉ trong phát triển kinh tế khi đi qua khó khăn và duy trì mức tăng trưởng ngày càng cao. Thu ngân sách liên tục lập nên những cột mốc mới, từ vượt hơn 300.000 tỷ đồng (năm 2022), đến vượt hơn 400.000 tỷ đồng (năm 2023); năm 2024 tiếp tục lập nên cột mốc mới với hơn 513.000 tỷ đồng, cao nhất cả nước. Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) 6 tháng đầu năm 2025 của Hà Nội tăng 7,63%, cao hơn cùng kỳ năm trước và cao hơn bình quân chung của cả nước. Các cân đối lớn được bảo đảm. Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố 7 tháng năm 2025 đã đạt 427,1 nghìn tỷ đồng, bằng 83,1% dự toán pháp lệnh năm và tăng 39,9% so với cùng kỳ năm 2024.

3. Từ lúc chỉ có vài đảng viên cốt cán, đến nay, Đảng bộ thành phố đã có trên 485.000 đảng viên, là đảng bộ lớn nhất cả nước. Đảng bộ thành phố không ngừng đổi mới, sáng tạo, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu. Thành ủy Hà Nội là đơn vị đầu tiên thành lập Ban Chỉ đạo về Phòng, chống tham nhũng; là cấp ủy cấp tỉnh đầu tiên ban hành Nghị quyết chuyên đề về phát triển công nghiệp văn hóa; là nơi đầu tiên ban hành chỉ thị đồng thời “định lượng” được 25 biểu hiện đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức...

Vừa qua, thành phố còn tiên phong trong chuyển đổi số, khai trương 8 phần mềm ứng dụng dùng chung trong cả hệ thống chính trị, tích hợp thành công 4 thủ tục hành chính của Đảng lên Cổng dịch vụ công quốc gia...

Thành phố đã chủ động xây dựng và triển khai nhanh các chủ trương lớn mang tầm nhìn chiến lược, tiêu biểu như Luật Thủ đô năm 2024, Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065. Hà Nội còn tích cực triển khai đầu tư các dự án trọng điểm mới, các công trình hạ tầng lớn như chủ trì xây dựng dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô, khởi công cầu Tứ Liên, cầu Ngọc Hồi, khánh thành Trung tâm Hội chợ Triển lãm quốc gia; đang triển khai mạnh mẽ các bước chuẩn bị để sớm khởi công các dự án cầu, đường mới...

Vừa qua, Hà Nội đã khẩn trương hoàn thành sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã với tỷ lệ giảm cao nhất cả nước, từ 526 xã, phường, thị trấn còn 126 xã, phường, được nhân dân đồng tình, ủng hộ với tỷ lệ rất cao (hơn 97%). Từ ngày 1-7, bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp đã đi vào vận hành ổn định, thông suốt. Hiện nay, cán bộ, đảng viên và nhân dân Thủ đô đang tập trung chuẩn bị cho Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ XVIII, sẵn sàng các điều kiện, hành trang cần thiết để đưa Thủ đô bước vào giai đoạn phát triển mới với một tinh thần tiên phong, gương mẫu, quyết tâm xây dựng một Hà Nội thực sự văn hiến, văn minh, hiện đại và đáng sống.

(Còn nữa)

Minh Nguyệt