HAECHI VI và 439 triệu USD lừa đảo trực tuyến được Interpol thu hồi

Truy quét toàn cầu

Từ tháng 4 đến tháng 8 năm 2025, Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) triển khai chiến dịch toàn cầu mang mật danh HAECHI VI, phối hợp chặt chẽ với lực lượng thực thi pháp luật từ khoảng 40 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Chiến dịch tập trung vào truy vết và triệt phá các đường dây tội phạm tài chính trực tuyến xuyên biên giới, đồng thời thu hồi tổng cộng hơn 439 triệu USD từ các hình thức gian lận tinh vi, bao gồm lừa đảo đầu tư, rửa tiền qua nền tảng trò chơi trực tuyến và ví điện tử phi tập trung. Đây là giai đoạn thứ sáu trong chuỗi chiến dịch “HAECHI” khởi động từ năm 2020, thể hiện nỗ lực không ngừng của Interpol trong việc bảo vệ an ninh tài chính toàn cầu trước các mối đe dọa kỹ thuật số ngày càng tinh vi.

Interpol tổ chức phiên họp tổng kết chiến dịch HAECHI VI tại Singapore.

Trong chiến dịch này, lực lượng chức năng đã bắt giữ 281 nghi phạm, phong tỏa hơn 1.000 tài khoản ngân hàng và tạm giữ hàng trăm ví tiền điện tử cùng các tài sản kỹ thuật số liên quan. Những con số này không chỉ cho thấy quy mô và mức độ tinh vi của các đường dây tội phạm, mà còn phản ánh hiệu quả ngày càng cao trong việc truy vết và thu hồi tài sản phi pháp, dù các giao dịch được thực hiện xuyên quốc gia với tốc độ gần như tức thời.

Một trong những đặc điểm nổi bật của HAECHI VI là mở rộng phạm vi điều tra sang những “vùng xám” trong không gian số, nơi mà tội phạm mạng có thể luân chuyển dòng tiền mà không cần thông qua hệ thống ngân hàng truyền thống. Nền tảng trò chơi trực tuyến và ví điện tử phi tập trung trở thành công cụ hữu hiệu để rửa tiền, biến các giao dịch phi pháp thành hoạt động khó phát hiện. Dưới vỏ bọc mua vật phẩm ảo, tặng quà hay trao đổi token, dòng tiền có thể di chuyển qua biên giới, khiến các cơ quan quản lý khó khăn trong việc truy vết nếu thiếu sự phối hợp quốc tế.

Trong quá trình điều tra, Interpol và các cơ quan tham gia đã phát hiện hơn 300 giao dịch đáng ngờ, cho thấy dấu hiệu rửa tiền xuyên quốc gia. Một số đường dây sử dụng hợp đồng thông minh và công cụ tự động hóa dựa trên trí tuệ nhân tạo, nhằm chia nhỏ, làm mờ và chuyển hướng dòng tiền qua nhiều lớp trung gian. Cách thức này không chỉ giúp tội phạm tăng tốc độ di chuyển tài sản mà còn tạo ra thách thức lớn trong việc truy vết, đặc biệt khi các quy định pháp lý về tiền kỹ thuật số chưa đồng bộ giữa các quốc gia.

Để đối phó với tốc độ giao dịch gần như tức thời, HAECHI VI sử dụng hệ thống I-GRIP (Global Rapid Intervention of Payments), được Interpol ví như “trung tâm thần kinh” của chiến dịch. Khi phát hiện giao dịch đáng ngờ, I-GRIP cho phép các quốc gia thành viên phong tỏa tài khoản và can thiệp chỉ trong vài giờ, so với trước đây có thể mất nhiều ngày. Nhờ cơ chế này, hàng trăm triệu USD đã được chặn kịp thời trước khi dòng tiền bị chuyển đổi hoặc tẩu tán qua các lớp trung gian phức tạp. Các điều tra viên Hàn Quốc đánh giá đây là “cuộc chạy đua với thời gian”, bởi chỉ cần chậm trễ vài giờ, dòng tiền có thể vượt biên giới, biến mất khỏi tầm kiểm soát của cơ quan chức năng.

Ngoài các giao dịch thông thường, chiến dịch cũng ghi nhận việc tội phạm lợi dụng hệ thống tiền tệ nội bộ của trò chơi trực tuyến để rửa tiền. Các nhóm tội phạm tạo ra các giao dịch mua bán vật phẩm, nạp tiền tại quốc gia này và rút ở quốc gia khác, biến dòng tiền phi pháp thành lợi nhuận “hợp pháp” một cách tinh vi. Hệ thống này tận dụng số lượng người dùng khổng lồ của trò chơi trực tuyến, tạo ra một lớp ẩn danh gần như tuyệt đối cho các giao dịch phi pháp.

Đáng chú ý, HAECHI VI hé lộ việc các nhóm tội phạm tài chính số sử dụng công nghệ cao để tự động hóa và che giấu hoạt động, từ việc chia nhỏ giao dịch, sử dụng hợp đồng thông minh, đến quản lý dòng tiền và giám sát kết quả đầu tư giả mạo. Interpol nhấn mạnh rằng việc phát hiện và ngăn chặn những hành vi này đòi hỏi kết hợp công nghệ phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và kinh nghiệm điều tra thực tế.

Thẻ SIM và điện thoại bị lực lượng chức năng Malaysia thu giữ, liên quan đến các đường dây lừa đảo trực tuyến.

Mạng lưới ngầm

Nếu như HAECHI VI được xem là một chiến dịch “thu hồi dòng tiền” quy mô nhất của Interpol trong nhiều năm trở lại đây, thì đằng sau đó là cuộc đấu trí phức tạp giữa các cơ quan điều tra quốc tế và mạng lưới tội phạm tài chính xuyên biên giới đang ngày càng khó đoán định.

Theo Interpol, sự bùng nổ của các nền tảng tài chính kỹ thuật số, từ ví điện tử, sàn giao dịch tiền ảo đến các ứng dụng đầu tư cá nhân đã tạo điều kiện thuận lợi để các nhóm tội phạm ẩn mình. Chúng có thể vận hành nhiều vụ lừa đảo đồng thời từ xa, mà không cần tiếp xúc trực tiếp với nạn nhân. Trong HAECHI VI, các cơ quan điều tra phát hiện nhiều giao dịch đáng ngờ diễn ra đồng thời tại ba hoặc bốn quốc gia, nhưng đều do cùng một nhóm điều phối từ xa.

Chiến dịch cũng đánh dấu mức độ hợp tác quốc tế chưa từng có, với sự tham gia của Hàn Quốc, Singapore, Philippines và nhiều nước châu Âu như Pháp, Đức và Tây Ban Nha. Cơ chế chia sẻ dữ liệu và cảnh báo giao dịch đáng ngờ cho phép các cơ quan thực thi pháp luật can thiệp kịp thời, ngăn chặn rửa tiền kỹ thuật số trên phạm vi toàn cầu. Một ví dụ điển hình là sự phối hợp giữa cảnh sát Tây Ban Nha và Thái Lan: nhờ tín hiệu cảnh báo của hệ thống I-GRIP, tài khoản chứa hơn 14 triệu USD đã được phong tỏa chỉ trong sáu giờ kể từ khi nhận cảnh báo, minh chứng cho hiệu quả của cơ chế phản ứng nhanh quốc tế.

HAECHI VI cũng hé lộ cấu trúc vận hành của các mạng lưới tội phạm tài chính toàn cầu. Phần lớn các nhóm này tổ chức theo mô hình doanh nghiệp chuyên nghiệp, chia thành nhiều nhánh: tuyển dụng, công nghệ, xử lý dòng tiền và “chăm sóc khách hàng” - những kẻ trực tiếp giao tiếp và thao túng nạn nhân. Nhiều nhóm vận hành tinh vi, sử dụng danh tính giả, công cụ dịch tự động và giao tiếp từ xa để quản lý nạn nhân ở nhiều khu vực khác nhau. Mỗi nhân viên được giao chỉ tiêu cụ thể, tương tự như cơ chế doanh nghiệp hợp pháp và phần thưởng thường được trả bằng tiền điện tử hoặc thẻ kỹ thuật số.

Các chuyên gia an ninh mạng nhấn mạnh, sự kết hợp giữa công nghệ cao và cơ cấu tổ chức chuyên nghiệp khiến việc truy vết các nhóm này trở nên đặc biệt khó khăn. Một chuyên gia tại Singapore nhận định: “Những tổ chức này không còn hoạt động theo kiểu truyền thống. Chúng có hệ thống quản trị nội bộ, đội ngũ kỹ sư phần mềm riêng, thậm chí thuê chuyên gia quảng cáo để thiết kế chiến dịch lừa đảo thuyết phục nhất”.

Interpol cũng lưu ý rằng, trong nhiều vụ án, tội phạm không chỉ chiếm đoạt tài sản mà còn thu thập dữ liệu cá nhân, từ thông tin ngân hàng đến hồ sơ định danh. Các dữ liệu này thường được rao bán trên chợ đen hoặc sử dụng cho những kế hoạch lừa đảo tiếp theo. Khi dữ liệu bị rò rỉ, nạn nhân có thể tiếp tục trở thành mục tiêu của tống tiền, giả mạo hoặc chiếm đoạt danh tính.

Một thách thức không hề nhỏ là sự khác biệt pháp lý giữa các quốc gia. Một số nước đã thiết lập khung pháp lý chặt chẽ về tiền kỹ thuật số và giao dịch xuyên biên giới, nhưng nhiều nước khác vẫn đang hoàn thiện quy định. Điều này khiến việc phong tỏa và thu hồi tài sản trở nên phức tạp. Ví dụ, một tài khoản nghi ngờ rửa tiền tại châu Âu có thể thuộc sở hữu của cá nhân cư trú ở châu Á, với giao dịch thực hiện trên máy chủ đặt tại Mỹ, buộc cơ quan điều tra phải trải qua nhiều bước xác minh, tạo cơ hội cho tội phạm xóa dấu vết.

Do đó, Interpol nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn hóa cơ chế pháp lý quốc tế và tăng cường chia sẻ dữ liệu tài chính nhạy cảm dưới sự giám sát của cơ quan trung gian. Đây là bước tiến quan trọng trong xây dựng “hạ tầng pháp lý chung” chống tội phạm tài chính xuyên biên giới. Đồng tiền ẩn danh và mô hình giao dịch phi tập trung khiến cơ chế truy vết truyền thống gần như vô hiệu, khi tiền có thể được chia nhỏ và chuyển qua hàng chục ví điện tử toàn cầu chỉ trong vài giây.

Các vụ việc công bố trong HAECHI VI liên quan tới hàng nghìn nạn nhân trên thế giới, từ sinh viên, người nghỉ hưu đến doanh nhân, bị mất tiền, dữ liệu và trong nhiều trường hợp là danh dự. Điểm chung của họ là niềm tin vào các lời hứa đầu tư sinh lời cao, cơ hội tài chính mới hoặc mối quan hệ tình cảm tưởng chừng chân thật. Nhiều người bị dẫn dụ qua mạng xã hội vào các nhóm trò chuyện khép kín, rồi bị cuốn vào vòng xoáy chuyển tiền, nạp tiền, rút lợi nhuận ảo. Khi nhận ra mình bị lừa, tài khoản đã bị xóa sạch, gần như không còn cách khôi phục.

Các chuyên gia tâm lý tội phạm nhận định, lừa đảo kỹ thuật số chủ yếu khai thác cảm xúc hơn là thiếu hiểu biết. Kẻ gian tạo bối cảnh tin cậy, giả mạo lời chào từ người quen hoặc tổ chức uy tín, từng bước dẫn dụ nạn nhân tự nguyện chuyển giao tài sản.

Khi các công cụ tài chính số trở nên phổ biến, bất kỳ người dùng Internet nào cũng có thể trở thành mục tiêu. Nhiều quốc gia đã triển khai chương trình nâng cao nhận thức về an ninh mạng, kết hợp giữa tuyên truyền và cảnh báo cộng đồng. Ví dụ, tại Malaysia, cơ quan chức năng đã khởi động chiến dịch cấp quốc gia nhằm chống lại lừa đảo trực tuyến, khuyến khích người dân kiểm chứng mọi thông tin tài chính trước khi giao dịch. Tại châu Âu, sáng kiến “No More Ransom” (Không còn bị tống tiền) do Europol hỗ trợ cung cấp hướng dẫn người dùng nhận biết và báo cáo các hành vi lừa đảo mạng liên quan mã độc và tống tiền kỹ thuật số.

Sau khi chiến dịch HAECHI VI kết thúc, Interpol đã nâng cấp hệ thống dữ liệu I-GRIP thành một nền tảng vận hành thường trực, cho phép các quốc gia thành viên cập nhật, truy vết và chia sẻ thông tin về các giao dịch tài chính đáng ngờ theo thời gian thực, không còn giới hạn trong khuôn khổ từng chiến dịch riêng lẻ. Nhờ đó, cơ quan thực thi pháp luật trên toàn cầu có thể phối hợp nhanh chóng hơn, phát hiện sớm hơn và phản ứng hiệu quả hơn trước các dòng tiền khả nghi len lỏi qua nhiều lớp trung gian và ví điện tử.

Song song với đó, Interpol cũng triển khai chương trình đào tạo chuyên sâu về tội phạm tài chính số cho các sĩ quan điều tra, tập trung vào kỹ năng phân tích dữ liệu quy mô lớn, nhận diện hành vi rửa tiền ẩn danh và truy xuất tài sản ảo bị tẩu tán. Đây được xem là bước đi chiến lược, giúp hình thành mạng lưới chuyên gia điều tra số có khả năng phối hợp xuyên biên giới.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia an ninh tài chính, thành công của HAECHI VI mang ý nghĩa biểu tượng hơn là giá trị tuyệt đối về con số. Bởi trong bối cảnh dòng tiền kỹ thuật số luân chuyển hàng nghìn tỷ USD mỗi ngày, chỉ một tỷ lệ nhỏ bị chiếm dụng trái phép cũng có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế toàn cầu.

Chiến dịch HAECHI VI khép lại, nhưng dư âm của nó vẫn vang vọng như một lời cảnh báo sắc lạnh: tội phạm mạng không biến mất, chúng chỉ thay đổi hình thức, thích nghi nhanh hơn với công nghệ và kẽ hở pháp lý. Mỗi vụ triệt phá chỉ là một chặng dừng tạm thời trong cuộc chiến không có hồi kết, bởi các tổ chức tội phạm ngày càng chuyên nghiệp, vận hành xuyên biên giới và ẩn mình sau những lớp dữ liệu, giao dịch ảo.

Thành công trong tương lai sẽ phụ thuộc vào năng lực hợp tác quốc tế, khả năng chia sẻ thông tin theo thời gian thực và việc xây dựng một khung pháp lý toàn cầu thống nhất. Bởi chỉ khi niềm tin được khôi phục trong không gian số, trật tự tài chính thế giới mới có thể đứng vững trước những đợt sóng ngầm tội phạm ngày càng tinh vi và khó lường.

Trần Hằng