Hai căn cứ - một trái tim kháng chiến

Di tích lịch sử đồi Pụ Đồn, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì Lễ phong quân hàm Đại tướng đầu tiên của Quân đội ta cho đồng chí Võ Nguyên Giáp (năm 1948). Ảnh minh họa

Từ ATK Chợ Đồn đến ATK Định Hóa

Khu di tích ATK Chợ Đồn nay thuộc xã Nghĩa Tá, Thái Nguyên. Từ năm 1943, trên đường từ Pác Bó (Cao Bằng) về Tân Trào (Tuyên Quang), Bác Hồ nhiều lần dừng chân tại đây, gặp gỡ và động viên cán bộ, nhân dân. Với tinh thần giác ngộ cách mạng sớm, người dân Chợ Đồn đã che chở, bảo vệ an toàn cho Bác và đoàn công tác.

Những nơi Bác từng đến nay đều được lưu dấu lại bằng di tích lịch sử, như: Tủm Tó (xã Bằng Lãng); Bản Cài (xã Phương Viên); nền nhà ông Tô Hữu Thơ (xã Bằng Phúc), Nà Pay, thôn Nà Kiến (xã Nghĩa Tá)….

Đến năm 1950, Trung ương Đảng chủ trương mở Chiến dịch Biên giới Thu Đông, một lần nữa Bác Hồ và các cơ quan Trung ương Đảng lại chọn Chợ Đồn để làm nơi hoạt động. Những địa danh Bản Ca (xã Bình Trung), Nà Pậu, đồi Khau Mạ (xã Lương Bằng), Khuổi Linh (xã Nghĩa Tá)… đã đi vào lịch sử như những chứng tích quan trọng của cuộc kháng chiến.

ATK Định Hóa được coi là một quần thể di tích quan trọng bậc nhất của Việt Nam trong thế kỷ XX. Trong thời kỳ vận động Cách mạng tháng 8 (1939-1945), Định Hóa là một trong ba căn cứ cách mạng của cả nước (cùng với Cao Bằng và Bắc Sơn - Võ Nhai) và là một trong hai huyện giành chính quyền sớm nhất của tỉnh Thái Nguyên (26/3/1945).

Di tích Nà Kiến (xã Nghĩa Tá), nơi học tập và bế giảng khóa II và III Trường Võ bị Trần Quốc Tuấn.

Việc chọn ATK Định Hóa và các vùng tiếp giáp trở thành “Thủ đô kháng chiến” thể hiện tầm nhìn chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng và Chính phủ. Ngay từ cuối năm 1940, khi còn hoạt động ở Tĩnh Tây (Trung Quốc), Bác Hồ đã xác định: Căn cứ địa Cao Bằng sẽ mở ra triển vọng lớn cho cách mạng, vừa phát triển phong trào cách mạng tại Thái Nguyên, vừa nối với toàn quốc. Khi phát động đấu tranh vũ trang, lực lượng cách mạng có thể tiến công khi thuận lợi và giữ vững khi gặp khó khăn.

Tại ATK Định Hóa là nơi ra đời nhiều quyết sách quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Ngày 15/10/1947, Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Phải phá tan cuộc tấn công mùa Đông của giặc Pháp”. Ngày 20/01/1948, tại Khuôn Tát, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh phong quân hàm Đại tướng cho đồng chí Võ Nguyên Giáp - Tổng chỉ huy Quân đội quốc gia và Dân quân tự vệ; Tại đây cũng đã hình thành chủ trương mở các chiến dịch lớn như: Trung Du (1950-1951), Hòa Bình (1951-1952), Tây Bắc (1952), Thượng Lào (1953).

Đặc biệt, ngày 06/12/1953, tại đồi Tỉn Keo, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì họp Bộ Chính trị hạ quyết tâm mở Chiến dịch Điện Biên Phủ, làm nên chiến thắng “lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu”.

Trong lịch sử của cách mạng Việt Nam, đặc biệt giai đoạn chống Pháp, ATK Chợ Đồn và ATK Định Hóa là hai căn cứ địa chiến lược. Với địa hình hiểm trở, đồng bào yêu nước kiên trung, hai khu ATK Định Hóa - Chợ Đồn đã tạo thành hệ thống phòng thủ vững chắc, góp phần vào chiến thắng vẻ vang của dân tộc. Đồng thời chứng minh tầm nhìn chiến lược của Đảng và Bác Hồ trong việc xây dựng và phát triển căn cứ địa cách mạng.

Di tích lịch sử Khuôn Tát, xã Phú Đình.

Sức sống mới trên vùng đất chiến khu xưa

Vùng ATK hôm nay đang đổi mới từng ngày. Ở Nghĩa Tá, không khí rộn ràng chào mừng thành công Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I. Nhân dân phấn khởi khi bộ máy chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động hiệu quả, đáp ứng ngày càng tốt hơn các lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Hà Duy Thái, Phó Bí thư Đảng ủy xã Nghĩa Tá, cho biết: Phát huy truyền thống cách mạng, địa phương luôn chú trọng công tác bảo vệ di tích, giáo dục truyền thống, từ đó làm động lực góp sức xây dựng quê hương. Trong mục tiêu của nhiệm kỳ mới, Đảng bộ xác định mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 thu nhập bình quân gấp 1,5 lần, cơ bản không còn hộ nghèo và đạt chuẩn nông thôn mới.

Khi Thái Nguyên và Bắc Kạn sáp nhập, giá trị ATK càng được phát huy. Liên kết hạ tầng và du lịch sẽ giúp du khách trải nghiệm trọn vẹn hành trình lịch sử từ Định Hóa đến Chợ Đồn, gắn với các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng.

Sức sống mới trên vùng ATK hôm nay không chỉ hiện hữu ở những con đường bê tông hay điểm du lịch nhộn nhịp, mà còn trong ý thức trân trọng lịch sử của người dân. Đây là động lực “Thủ đô gió ngàn” viết tiếp lịch sử vẻ vang bằng những mùa no ấm, trù phú.

Thu Nhuận