Hai cấp tòa áp dụng pháp luật không đúng

Sơ thẩm, phúc thẩm… "nương tay"

Bản án sơ thẩm số 37/2021/HS-ST ngày 20/4/2021 của TAND TP.Long Khánh với HĐXX do Thẩm phán Đồng Thị Hương ngồi ghế chủ tọa, tuyên phạt bị cáo Chềnh A Sy (SN 1978, ngụ đường Hồng Thập Tự, P.Xuân Bình, TP.Long Khánh, tỉnh Đồng Nai) 4 năm 6 tháng tù và Đỗ Lai Hồng Phước (SN 1997, ngụ ấp 18 Gia Đình, xã Bảo Quang, TP.Long Khánh) 2 năm tù cùng về tội "Cố ý gây thương tích".

Bản án phúc thẩm số 323/2021/HS-PT ngày 28/12/2021 của TAND tỉnh Đồng Nai với HĐXX gồm 3 thẩm phán: Lê Hồng Hương (chủ tọa), Bùi Kim Rết và Hoàng Thị Thu Minh, tuyên y án đối với bị cáo Sy; tuyên phạt bị cáo Phước 2 năm tù, cho hưởng án treo.

Cả hai bản án quy kết: Khoảng 19 giờ 30 ngày 23/02/2020, Phước lái xe máy chở Chềnh Nhật Linh (SN 2000) về nhà của Linh ở số 20 Hồng Thập Tự, P.Xuân Bình, TP.Long Khánh thì gặp ông Nguyễn Anh Đức (SN 1972, hàng xóm với Linh). Do nghi ngờ ông Đức "tè bậy" trước cửa nhà Linh nên giữa Phước và ông Đức xảy ra cự cãi. Linh gọi điện thoại cho cha là Chềnh A Sy. Khoảng 20 giờ, Sy về đến nhà thì thấy Phước và ông Đức đang cự cãi, liền chạy vào nhà lấy gậy gỗ dài khoảng 3m. Ông Đức chạy vào nhà lấy xỉa sắt dài 1,5m và cây rựa đưa cho bạn Trần Văn Minh (SN 1986, ngụ xã Tiền Phong, H.Yên Dũng, Bắc Giang).

Ông Đức bên hồ sơ khiếu nại, kêu cứu

Sy dùng gậy gỗ, Minh cầm cây rựa xông vào đánh làm cây rựa và cây gỗ đều bị gãy. Sy ném phần cây gỗ còn lại về phía Minh làm anh này bị thương nhẹ ở cánh tay, rồi chạy qua bên kia đường thì bị trượt chân té ngã. Ông Đức cầm cây xỉa chạy đến đâm Sy trúng cánh tay phải chảy máu. Sy đứng dậy chụp lấy cây xỉa và giằng co với bị hại. Minh cầm cái chén bằng sứ ném về phía ông Đức và Sy, nhưng không trúng. Sy tước được cây xỉa, hất ông Đức ngã xuống đất, sau đó Sy và Phước cùng xông vào "xử" bị hại. Phước cầm khúc cây dài 55cm đánh vào người ông Đức 2 cái; Sy cầm cây xỉa đánh vào vùng đầu ông Đức. Phước tiếp tục xông vào dùng chân đạp bị hại, ông Đức vùng dậy bỏ chạy vào trong nhà. Sau đó, Công an P.Xuân Bình đến giải quyết và đưa ông Đức đi cấp cứu.

Theo kết luận giám định, ông Đức bị 4 vết thương: Lún sọ trán, tràn hốc mắt trái (tỷ lệ thương tật 25%); nứt sọ trán thái dương bên trái (15%); gãy thành xoang trán trái (7%); gãy thành ngoài ổ mắt trái (7%). Ngoài ra còn nhiều vết thương khác như gãy xương sườn số 9 và số 10 bên trái (4%); vết thương vùng trán trái (6%); tổn thương máu tụ ngoài màng cứng (8%)... Cộng chung, ông Đức chịu tỷ lệ thương tật 60%.

Cho rằng hai bị cáo có dấu hiệu của tội "Giết người" và vụ án có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm, bị hại Đức và luật sư đề nghị HĐXX phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để điều tra, truy tố, xét xử lại. Tuy nhiên, theo HĐXX phúc thẩm, nguyên nhân dẫn đến vụ án do bị hại có hành vi thiếu văn minh, tiểu tiện trước nhà bị cáo Sy, còn hung hăng chửi bới dẫn đến đánh nhau. Lỗi ban đầu từ phía bị hại. Từ đó, HĐXX tuyên y án đối với Sy, giảm nhẹ hình phạt đến mức thấp nhất cho bị cáo Phước (?!)

Vết thương chí mạng trên đầu bị hại

Giám đốc thẩm "bắt bài"

Nghiên cứu hồ sơ kèm đơn kêu cứu và đề nghị giám đốc thẩm (GĐT) của ông Đức, Báo Công an TPHCM đã có bài phản ánh, chỉ ra nhiều điểm bất thường của hai bản án.

Ngày 27/12/2022, Chánh án TAND Cấp cao tại TPHCM đã ký Quyết định kháng nghị GĐT đối với hai bản nêu trên. Tại phiên tòa GĐT ngày 14/3/2023, đại diện VKSND Cấp cao tại TPHCM đề nghị HĐXX chấp nhận kháng nghị của Chánh án TAND Cấp cao.

Xem xét toàn diện hồ sơ vụ án, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TPHCM đã tuyên Bản án GĐT số 12/2023/HS-GĐT: Hủy toàn bộ hai bản án nêu trên để điều tra lại theo đúng quy định pháp luật.

Ủy ban Thẩm phán nhận định: Chềnh A Sy dùng cây xỉa bằng sắt đánh bị hại trúng vào vùng đầu ông Đức, Đỗ Lai Hồng Phước dùng khúc cây đánh ông Đức. Hậu quả làm ông Đức bị lún sọ trán, tràn hốc mắt trái, nứt sọ trán thái dương bên trái dài, gãy thành xoang trán trái, gãy thành xoang hàm trái, gãy thành ngoài ổ mắt trái. Thương tích gây nên cho ông Đức tỷ lệ là 60%, vật gây thương tích là vật tày.

Hai bị cáo Sy - Phước tại phiên tòa sơ thẩm

Theo Kết luận giám định pháp y số 0201/TgT/2020 ngày 24/3/2020, bị hại có đến 8 vết thương vùng đầu, trong đó, có vết thương "lún sọ trán, nứt sọ trán"; tỷ lệ thương tật là 60%. Các bị cáo dùng cây gỗ, cây chỉa sắt đánh bị hại, hậu quả chết người chưa xảy ra nhưng là hành vi đặc biệt nguy hiểm, khả năng tước đoạt tính mạng bị hại cao. Hành vi đó thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội "Giết người".

Ủy ban Thẩm phán kết luận: "TAND hai cấp tỉnh Đồng Nai xét xử các bị cáo về tội "Cố ý gây thương tích" là chưa đánh giá đúng tính chất đặc biệt nghiêm trọng hành vi phạm tội, dẫn đến việc áp dụng pháp luật không đúng".

Bất ngờ với cáo trạng mới

Ngày 04/5/2024, VKSND TP.Long Khánh ban hành bản Cáo trạng mới số 83/CT- do Phó Viện trưởng (PVT) Hồ Văn Trung ký thay Viện trưởng, giữ nguyên quan điểm truy tố Sy và Phước về tội "Cố ý gây thương tích" như Cáo trạng cũ đã bị VKSND Cấp cao và TAND Cấp cao tại TPHCM "tuýt còi".

Ông Đức bày tỏ bức xúc: "Cáo trạng số 83 khiến tôi rất bất ngờ! PVT Trung xác định một trong những căn cứ quan trọng để ban hành Cáo trạng mới chính là Bản án GĐT số 12 của TAND Cấp cao tại TPHCM, nhưng lạ thay, PVT Trung chỉ đề nghị truy tố hai bị can tội "Cố ý gây thương tích", đi ngược lại với Bản án GĐT".

Trong đơn khiếu nại, kêu cứu, ông Đức đề nghị các cơ quan bảo vệ pháp luật xem xét 3 điểm nhằm làm rõ bản chất vụ án, hành vi của các bị can, tránh bỏ lọt tội phạm.

Thứ nhất, Cáo trạng số 83 xác định: Nguyên nhân dẫn đến vụ án do Phước nghi ngờ ông Đức "tiểu bậy" trước nhà Sy. Như vậy, Phước chỉ "nghi ngờ", không tận mắt nhìn thấy bị hại "tè bậy". Bị hại thì cho rằng mình bị vu khống. Tại thời điểm xảy ra vụ án, ông Đức cùng Trần Văn Minh và ông Nguyễn Văn Cảm (hàng xóm) đang đứng nói chuyện thì Phước về gây sự, chửi tục, dẫn đến cự cãi. Sau đó, Sy lấy hung khí chủ động tấn công (có camera ghi lại), thể hiện tính côn đồ nhưng Cáo trạng không làm rõ để xử lý tình tiết tăng nặng.

Thứ hai, sau khi hất ông Đức ngã xuống đất, bị hại không còn khả năng tự vệ, Sy dùng cây xỉa sắt nhọn là hung khí nguy hiểm, tấn công quyết liệt vào vùng đầu và ngực với nhiều vết thương chí mạng "lún sọ trán, nứt sọ trán" có thể dẫn đến chết người. Tỷ lệ thương tích của bị hại lên đến 60%. Đối với Phước, là người gây hấn đầu tiên, tham gia đánh bị hại bằng khúc cây dài hơn nửa mét, dùng chân đạp bị hại.

Thứ ba, Bản án GĐT của TAND cấp cao tại TPHCM đã phân tích, nhận định hành vi của các bị cáo cấu thành tội "Giết người" theo Điều 123 BLHS; hai cấp tòa sơ thẩm và phúc thẩm xét xử tội "Cố ý gây thương tích" là không đúng. Lẽ ra, khi ban hành Cáo trạng mới, cần phải xem xét truy tố Sy và Phước về tội "Giết người". PVT Trung chỉ truy tố tội "Cố ý gây thương tích" là không đánh giá đúng tính chất, mức độ, hành vi nguy hiểm của các bị cáo, dẫn đến bỏ lọt tội phạm.

Văn Cương