Hai hình ảnh trái ngược ở thủ phủ nuôi tôm hùm của Khánh Hòa

Gần hai tháng nay, "thủ phủ" tôm hùm ở vịnh Vân Phong, huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) vắng thương lái. Hàng trăm người nuôi tôm hùm đứng ngồi không yên khi tôm đến thời điểm xuất bán nhưng không có người mua.

Ngóng chờ thương lái đến mua tôm hùm bông

Huyện Vạn Ninh hiện có hơn 33.000 ô lồng nuôi tôm hùm, trong đó chủ yếu là tôm hùm bông, được xem là "thủ phủ" nuôi tôm hùm của Khánh Hòa. Hiện giá tôm hùm bông dao động 1,8- 2 triệu đồng/kg. Tuy nhiên, hàng trăm hộ nuôi vẫn đang ngóng thương lái đến mua.

Nhiều hộ nuôi tôm hùm bông ở vịnh Vân Phong chờ thương lái đến thu mua. Ảnh: XUÂN HOÁT.

Theo nhiều người nuôi tim hùm, tôm hùm bông có giá trị dinh dưỡng cao, thời gian nuôi lâu hơn các loài thủy hải sản khác nên giá của loài này khá cao. Tuy nhiên, khi tôm đến thời điểm xuất bán mà tồn lại thì chi phí tăng lên gấp bội.

“Tôm hùm bông phải nuôi tối thiểu 18 tháng, đạt trọng lượng 0,7-1 kg mới có thể xuất bán. Tôm hùm bông càng nuôi trọng lượng tăng lên thêm, khi bán sẽ có lợi nhưng sẽ kéo theo chi phí thức ăn, thuốc men cũng đội lên gấp bội khiến người nuôi không kham được chi phí”- ông Trần Minh Hiền, tổ trưởng tổ hội nghề nghiệp nuôi tôm hùm lồng thôn Khải Lương, xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, nói.

Theo ông Nguyễn Ngọc Ý, Trưởng phòng Kinh tế huyện Vạn Ninh, hiện tôm hùm bông không có thương lái đến mua, khiến người nuôi có nguy cơ lỗ nặng vì càng nuôi chi phí đội lên rất lớn.

Theo một số thương lái, họ tạm ngưng mua tôm hùm bông gần hai tháng nay vì thị trường Trung Quốc kiểm tra chất lượng đầu vào đối với sản phẩm này nghiêm ngặt hơn trước. Ngoài ra, mức tiêu thụ tôm hùm bông cũng giảm sút khiến thương lái không dám nhập hàng.

Tôm hùm xanh được giá

Trong khi đó, tôm hùm xanh lại đang có giá rất cao khiến người nuôi vui mừng.

Vừa bán hơn một tấn tôm hùm xanh, ông Nguyễn Bình (ngụ TP Cam Ranh, Khánh Hòa) phấn khởi cho biết vụ này gia đình ông có lãi vì giá tôm đang ở mức cao. Theo ông Bình, hồi đầu năm, giá tôm hùm xanh chỉ 650.000-850.000 đồng/kg, thậm chí thấp hơn thì nay đã lên mức 950.000-1.200.000 triệu đồng/kg tùy loại.

Theo một số thương lái, tôm hùm xanh thương phẩm chủ yếu xuất khẩu sang Trung Quốc theo đường tiểu ngạch và hiện thị trường này đang tiêu thụ mạnh nên giá được đẩy lên cao.

“So với đầu năm, giá tôm hùm đợt này cao hơn 200.000-350.000 kg. Nếu thị trường Trung Quốc tiếp tục tiêu thụ mạnh như hiện nay dự đoán giá còn nhích lên nữa”- bà Phùng Nguyên Hằng, một thương lái thu mua tôm hùm ở Cam Ranh, dự đoán.

Tôm hùm xanh đang có giá cao, người nuôi có lãi lớn. Ảnh: XUÂN HOÁT.

Theo ông Lâm Anh Tuấn, Chủ tịch Hội Nông dân xã Cam Bình, TP Cam Ranh, hiện thương lái vẫn tiếp tục đến đảo Bình Ba, xã Cam Bình để mua tôm hùm xanh, cộng thêm giá bán cao khiến người nuôi vui mừng. Tuy nhiên, thời điểm này sản lượng tôm thịt đã giảm do đa phần người nuôi đã xuất các tháng trước đó nên một số hộ nuôi bán cả tôm mới lớn, loại 200 gr/con, vì được giá.

“Sản lượng tôm hùm xanh thương phẩm giảm nhiều so với các tháng trước nên giá được đẩy lên cao hơn. Cuối năm người nuôi sẽ xuất bán nhiều hơn để phục vụ nhu cầu tiêu thụ ở các thị trường xuất khẩu”- ông Tuấn nói.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Cam Bình cho biết thêm với giá bán hiện nay, nhiều hộ nuôi ở địa phương thu lãi hàng trăm triệu đồng.

Xã Cam Bình hiện có khoảng 20.000 ô lồng nuôi tôm hùm thịt, chủ yếu là tôm hùm xanh. Tôm hùm xanh được người dân thả nuôi quanh năm, mỗi tháng xuất bán trung bình từ 100 - 150 tấn tôm thịt, tuy nhiên dịp giữa và cuối năm là thời điểm sản lượng tôm đạt cao nhất để phục vụ nhu cầu xuất khẩu.

Tuy nhiên, gần đây người nuôi tôm hùm xanh lo lắng vì khan hiếm tôm giống, một lượng lớn lồng nuôi đang bỏ trống.

Ông Nguyễn Ân, Chủ tịch UBND xã Cam Bình, cho biết địa phương 20.000 lồng nuôi tôm hùm nhưng hiện 50% số lồng bỏ trống vì khan hiếm con giống. Theo người nuôi, từ lâu tôm hùm giống trong nước không còn đủ cung ứng nên nhiều năm nay nguồn cung chủ yếu nhập khẩu, từ Philippines, Indonesia, Malaysia….

“Gia đình có 40 lồng nuôi tôm hùm xanh nên cần khoảng 15.000 con giống. Tuy nhiên, hiện mới thả khoảng 7.000 con, số lồng còn lại phải bỏ trống vì không có con giống”- ông Phạm Văn Nguyện (phường Cam Linh, TP Cam Ranh) nói.

Giải pháp nào cho sản phẩm tôm hùm?

Khánh Hòa là một trong những địa phương có số lồng bè nuôi tôm hùm lớn nhất miền Trung, trong đó tập trung chủ yếu ở TP Cam Ranh, huyện Vạn Ninh, thị xã Ninh Hòa, TP Nha Trang.

Nhiều hộ nuôi treo lồng vì khan hiếm con giống. Ảnh: XUÂN HOÁT.

Theo thống kê, 8 tháng đầu năm 2023, sản lượng nuôi tôm hùm của tỉnh Khánh Hòa đạt gần 3.000 tấn; trong đó khoảng 85% tôm thương phẩm được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc theo đường tiểu ngạch.

Nhiều năm qua, tôm hùm là sản phẩm thủy sản mang thương hiệu có giá trị cao không chỉ ở Khánh Hòa mà còn nhiều tỉnh, thành khác của nước ta. Tuy nhiên, do thị trường xuất khẩu tôm hùm bị bó hẹp nên hàng nghìn người nuôi luôn trong tâm trạng thấp thỏm vì không biết sẽ bán đi đâu, giá cao hay thấp.

Trước khó khăn của người nuôi tôm hùm, Phòng Kinh tế huyện Vạn Ninh đã khuyến cáo người nuôi tập trung chăm sóc, theo dõi sát diễn biến của thị trường, duy trì mật độ thả nuôi phù hợp, tuân thủ quy hoạch, đăng ký và kê khai đầy đủ với cơ quan quản lý.

Sở NN&PTNT Khánh Hòa đã đề xuất với Viện Kinh tế và Quy hoạch thủy sản- Bộ NN&PTNT triển khai xây dựng mô hình liên kết trong sản xuất, tiêu thụ tôm hùm tại tỉnh Khánh Hòa. Trong đó, đề xuất năm hợp tác xã, tổ hợp tác, tổ hội nghề nghiệp nuôi tôm hùm tại huyện Vạn Ninh; ba hợp tác xã nuôi tôm hùm tại TP Cam Ranh, sáu tổ liên kết nuôi tôm hùm tại TP Nha Trang để xây dựng chuỗi liên kết.

“Trong bối cảnh các thị trường xuất khẩu tôm hùm siết chặt việc kiểm định chất lượng đầu vào như hiện nay chỉ còn cách nuôi tôm sạch, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, lúc đó chúng ta sẽ đa dạng được thị trường, đảm bảo giá cả ổn định”-lãnh đạo Sở NN&PTNT Khánh Hòa thông tin.

XUÂN HOÁT