Hai mặt năng lượng tái tạo ở Australia

Ông Michael Streatfeild với 2 tấm năng lượng Mặt trời áp mái ở West Hoxton, Sydney

Cách đây 3 năm, trong một nỗ lực để xóa bỏ sự phụ thuộc vào mạng lưới điện từ than, ông đã lắp thêm một hệ thống 4kw để đón ánh nắng Mặt trời vào cuối ngày từ phía Tây Bắc, chỉ với chi phí 5.000USD, bằng 1/3 chi phí so với hệ thống mà ông đã lắp đặt năm 2011. Hai hệ thống giúp ông không những không tốn tiền điện mà còn vừa nhận được khoản tiền hoàn lại khoảng 100USD.

Streatfeild là một phần trong kỳ tích điện Mặt trời phát triển mạnh mẽ hiện nay của Australia. Riêng tại Sydney có khoảng 2,8 triệu hộ gia đình có hệ thống năng lượng Mặt trời mái nhà, với 3 triệu hộ gia đình khác dự kiến sẽ trang bị trong thập niên tới. Cơn lũ năng lượng Mặt trời mà những ngôi nhà này tạo ra đang biến đổi nhanh chóng và đáng kể hệ thống lưới điện.

Vào những lúc cao điểm, hơn 1/2 lượng điện trên toàn thị trường quốc gia hiện nay là từ các nguồn tái tạo, so với khoảng 30% trong cả năm. Theo ông Daniel Westerman - Giám đốc điều hành của Nhà điều hành thị trường năng lượng Australia (AEMO), nguồn năng lượng sạch giá rẻ dồi dào của Australia có thể tạo cơ hội và nền tảng cho một kỷ nguyên kinh tế thịnh vượng mới được củng cố bởi nguồn năng lượng tái tạo giá rẻ dồi dào. Ông Daniel Westerman đã tự đặt ra mục tiêu có thể xử lý 100% năng lượng tái tạo trên lưới điện vào năm 2025 để tránh phải ngừng sản xuất điện từ gió và năng lượng Mặt trời với chi phí bằng không.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, dòng năng lượng Mặt trời mái nhà hiện nay được chào đón một cách chừng mực, vì chúng đã tạo ra sự tắc nghẽn trong một hệ thống mà chủ yếu được thiết kế để chuyển năng lượng từ các máy phát điện lớn đến các hộ gia đình và doanh nghiệp. Điều đó đòi hỏi AEMO phải can thiệp vào thị trường thường xuyên hơn để ra lệnh cho các trạm phát điện chạy bằng khí đốt hoặc ngừng sản xuất năng lượng Mặt trời để giữ cho hệ thống hoạt động ổn định.

Hồi tháng 3, Ủy ban Thị trường năng lượng Australia (AEMC) đã đề xuất một thay đổi cho phép các nhà cung cấp điện có quyền phạt người xuất điện vào những lúc không cần thiết. Họ cho rằng sự thay đổi này là cần thiết để nhường chỗ cho nhiều hệ thống năng lượng Mặt trời và pin gia đình được kết nối với lưới điện, đồng thời làm cho hệ thống trở nên công bằng hơn cho tất cả người dùng. Bên cạnh đó, ủy ban đã đề xuất giá hai chiều để thưởng tốt hơn cho các chủ sở hữu năng lượng Mặt trời và pin, những người chỉ chuyển điện vào mạng lưới điện chung vào thời gian cao điểm - chẳng hạn như đầu giờ tối.

Thế nhưng, đối với những người như ông Michael Streatfeild, đề xuất trên đã chứng tỏ sự chia rẽ. Một số người nói rằng những thay đổi quy tắc nhằm tạo chỗ cho nhiều hệ thống năng lượng Mặt trời gia đình và pin trên lưới điện sẽ không công bằng đối với các chủ sở hữu hiện tại. Australia vốn là quốc gia có hệ thống năng lượng Mặt trời mái nhà đạt kỷ lục thế giới, nhưng các tranh luận về sự công bằng trong tính phí ngày càng trở nên phức tạp, nhất là trong bối cảnh đất nước đang ủng hộ đóng cửa các nhà máy nhiệt điện than.

HẠNH CHI