Hải Sơn phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới

Nhân dân xã Hải Sơn cùng cán bộ Đồn Biên phòng Pò Hèn chung tay xây dựng đường làng ngõ xóm xanh, sạch, đẹp. Ảnh: Thanh Tùng

Khát vọng vươn lên từ vùng biên

Hải Sơn hiện có hơn 700 hộ dân với trên 3.600 nhân khẩu, trong đó, hơn 90% là đồng bào dân tộc thiểu số. Sau khi sáp nhập từ hai xã Bắc Sơn và Hải Sơn, bộ máy chính quyền ổn định nhanh chóng và lựa chọn một hướng đi chiến lược, đó là phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới. Không phải một quyết định mang tính thời điểm, đây được xem như con đường dài hơi, mở ra động lực phát triển bền vững cho người dân vùng biên.

Tại Đại hội Đảng bộ xã lần thứ nhất, định hướng phát triển được xác lập rõ ràng: xây dựng mô hình du lịch trải nghiệm cộng đồng, khai thác lợi thế thiên nhiên - văn hóa bản địa để nâng cao đời sống nhân dân và đưa Hải Sơn từng bước trở thành điểm sáng trên bản đồ du lịch biên giới. Phó Chủ tịch UBND xã, ông Lê Văn Hùng nhấn mạnh: “Phát triển du lịch cộng đồng là nhiệm vụ then chốt. Xã chú trọng khai thác thế mạnh cảnh quan, bản sắc dân tộc, đồng thời ứng dụng công nghệ trong nông - lâm nghiệp để nâng cao thu nhập cho bà con”. Du lịch cộng đồng ở Hải Sơn vì vậy không đứng riêng lẻ. Nó được triển khai song song với nông nghiệp sạch, lâm nghiệp bền vững, tạo nên “liên kết kép” thúc đẩy kinh tế địa phương. Những đổi thay hiện hữu được chính người dân cảm nhận rõ ràng. Bà con trong thôn Pò Hèn cho biết, hiện nay, xóm làng giàu đẹp, thay đổi nhiều lắm. Khách du lịch đến tham quan đông hơn, khiến xóm làng sôi động hơn trước nhiều. Sau nhiều năm lặng lẽ, vùng biên heo hút giờ đã có hơi thở mới với những bước chân du khách, những nếp nhà khang trang và sự chuyển động bền bỉ của cuộc sống.

Đánh thức tiềm năng từ thiên nhiên và văn hóa

Giống như một mạch nguồn âm ỉ chờ ngày vỡ đập, vẻ đẹp của Hải Sơn đã bừng sáng khi được chạm đến bằng tư duy phát triển du lịch. Từng điểm đến, từng giá trị lịch sử - văn hóa được “đánh thức”, trở thành tài nguyên quý giá trong quá trình xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng.

Nổi bật nhất là Khu di tích lịch sử quốc gia Pò Hèn, nơi ghi dấu sự hy sinh anh dũng của các chiến sĩ Biên phòng trong cuộc chiến bảo vệ biên giới năm 1979. Không chỉ mang giá trị lịch sử, nơi đây còn là biểu tượng thiêng liêng trong hành trình về nguồn của biết bao thế hệ. Từ đầu năm 2025 đến nay, khu di tích đã đón hơn 1.400 lượt khách du lịch, con số này cho thấy sức hút mạnh mẽ của một địa chỉ đỏ nơi biên cương Tổ quốc. Bên cạnh đó là hệ sinh thái - điểm đến phong phú: Làng văn hóa Dao Thanh Y, núi Mã Thầu Sơn, thác 72 gian, những con suối uốn lượn giữa đại ngàn... Mỗi nơi đều mang trong mình vẻ đẹp hoang sơ, mộc mạc nhưng đầy quyến rũ. Không thể không nhắc tới Lễ hội “Hoa sim sắc thắm biên cương”, một sản phẩm du lịch mới được tổ chức công phu nhằm tôn vinh vẻ đẹp sim rừng tím biếc. Lễ hội không chỉ là chuỗi hoạt động trình diễn văn hóa, mà còn là bữa tiệc ẩm thực bản địa với cá suối nướng, ngan đen, bánh chưng nếp cẩm, rượu sim... Tất cả hòa quyện tạo nên dấu ấn riêng không nơi nào có được.

Song song với đó, những giá trị văn hóa của người Dao, người Sán Chỉ như Lễ cấp sắc, Lễ cầu mùa, Lễ xuống đồng, ngày lệ làng... được phục dựng và kết hợp khéo léo với hoạt động du lịch. Hải Sơn không “trình diễn hóa” văn hóa mà giữ nguyên sự trang trọng, tôn kính, giúp du khách vừa được trải nghiệm, vừa thấm sâu bản sắc địa phương.

Du lịch cộng đồng gắn với nông thôn mới

Sự chuyển mình của Hải Sơn không diễn ra đơn lẻ. Du lịch cộng đồng được đặt trong mối liên kết chặt chẽ với chương trình xây dựng nông thôn mới, tạo thành hai trụ cột bổ trợ nhau.

Chính quyền xác định quan điểm xuyên suốt, nông thôn mới phát triển thì du lịch mới bứt phá; du lịch phát triển thì nông thôn mới sẽ hoàn thiện vững chắc hơn. Nhờ vậy, các tuyến đường nội thôn được bê tông hóa; hệ thống điện, nước sạch, nhà văn hóa được nâng cấp; cảnh quan được chỉnh trang “sáng - xanh - sạch - đẹp”. Người dân chủ động dọn vệ sinh, trồng hoa ven đường, giữ gìn dòng suối mát lành như chính giữ gìn “bộ mặt” quê hương. Khi du khách đến nhiều, nhu cầu dịch vụ tăng lên, người dân có điều kiện mở thêm sinh kế như bán các sản phẩm OCOP, giới thiệu nông sản sạch, kinh doanh thổ cẩm... Nhờ vậy, văn hóa bản địa không bị mai một mà được hồi sinh mạnh mẽ, trở thành sản phẩm kinh tế thực thụ. Hải Sơn cũng đang hướng tới mô hình “Làng du lịch cộng đồng kiểu mẫu”, chú trọng nâng chuẩn nhà ở, dịch vụ, văn hóa ứng xử và đặc biệt là chuyển đổi số: bản đồ số du lịch, quảng bá trên nền tảng mạng xã hội, thanh toán không tiền mặt... Những bước đi này giúp Hải Sơn tự tin mở rộng thị trường không chỉ trong nước, mà còn hướng tới khách quốc tế trong tương lai.

Từ một vùng biên heo hút, Hải Sơn đang khẳng định vị thế bằng mô hình du lịch cộng đồng mang bản sắc riêng. Thiên nhiên lộng lẫy, văn hóa đậm đà, con người đôn hậu..., tất cả đang hòa quyện để tạo nên sức hút bền vững. Pò Hèn hôm nay “thay da đổi thịt” không phải nhờ phép màu mà từ nỗ lực của chính người dân, sự định hướng đúng đắn của chính quyền và khát vọng vươn lên của một cộng đồng nơi phên giậu Tổ quốc.

Thanh Tùng