Hang Da Báo - Vẻ đẹp hoang sơ, kỳ bí 'độc nhất vô nhị' nơi vùng biên Mường Lát

Cách trung tâm xã Tam Chung khoảng 7km, hành trình đến hang Da Báo tuy có phần vất vả nhưng lại chính là phần khởi đầu cho một trải nghiệm đầy lý thú. Du khách có thể di chuyển bằng xe máy men theo con đường đất đá quanh co, sau đó phải tiếp tục đi bộ thêm khoảng 300m trên đường mòn xuyên rừng mới có thể tiếp cận được cửa hang. Chính cung đường thử thách này góp phần gìn giữ nét hoang sơ của hang động, như một viên ngọc thô chưa bị bàn tay con người tác động quá nhiều.

Với những vết vằn ngang đặc trưng của loài hổ, báo. Hang Da Báo được người dân địa phương lưu truyền nhiều câu chuyện kỳ bí, hấp dẫn. Ảnh: Hồng Hạnh

Ngay từ cửa hang, du khách đã bị choáng ngợp bởi sự mát lạnh phả ra từ lòng núi và những vệt đá kỳ lạ giống như da của loài hổ báo - một đặc trưng đã làm nên cái tên “Da Báo” cho hang động này.

Bước vào bên trong, hang Da Báo mở ra một thế giới kỳ bí với không gian rộng lớn, sâu hun hút và lớp lớp thạch nhũ muôn hình vạn trạng. Những khối đá vôi bị bào mòn theo năm tháng tạo thành các vân đá sẫm màu, loang lổ, tựa như lớp da vằn của những con báo rình mồi giữa rừng già. Hiện tượng tự nhiên hiếm gặp này đã khiến giới khảo sát địa chất, các nhà nghiên cứu và du khách yêu thích thám hiểm phải ngạc nhiên và thích thú.

Thạch nhũ trong hang phát triển theo nhiều hình dáng phong phú: nơi thì buông thõng như rèm cửa, nơi lại xếp tầng như thửa ruộng bậc thang, có đoạn gợi hình búp sen, nhũ đá hình rồng uốn lượn hoặc như một đàn voi xếp hàng. Chính sự kết hợp hài hòa giữa ánh sáng, hình khối và không gian tĩnh mịch đã tạo nên một “bảo tàng đá tự nhiên” độc nhất vô nhị ở vùng cao xứ Thanh.

Những khối thạch nhũ với hình thù ký đẹp, lạ mắt. Ảnh: Hồng Hạnh

Không chỉ đẹp về hình thức, hang Da Báo còn gắn liền với nhiều truyền thuyết dân gian hấp dẫn được lưu truyền trong cộng đồng người Mông và Thái sinh sống quanh vùng. Người dân bản Poọng kể lại rằng, từ thời xa xưa, hang từng là nơi trú ngụ của một con báo trắng khổng lồ - linh vật thiêng liêng bảo vệ bản làng khỏi thú dữ. Cứ mỗi khi có tai ương, báo trắng lại xuất hiện như một điềm báo, giúp dân làng tránh khỏi những trận lũ rừng hay dịch bệnh. Những câu chuyện nửa thực nửa hư ấy càng làm cho hang động thêm phần linh thiêng, huyền bí.

Trong vài năm trở lại đây, cùng với làn sóng du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng phát triển mạnh mẽ, hang Da Báo đã bắt đầu được nhắc đến nhiều hơn trên các nền tảng mạng xã hội như một tọa độ check-in “gây nghiện” cho giới trẻ mê khám phá. Nhiều nhóm du khách lựa chọn tổ chức hành trình dã ngoại, đi bộ xuyên rừng, khám phá hang động rồi kết hợp trải nghiệm cuộc sống bản địa với người dân Mông, Thái trong khu vực.

Những lối đi nhỏ hẹp, những khoảng sáng - tối đan xen tạo nên những bức ảnh mang đậm chất nghệ thuật, khiến hang Da Báo trở thành thiên đường check-in hoang dã. Điều đáng quý là phần lớn du khách đều giữ thái độ tôn trọng thiên nhiên, không để lại rác hay tác động làm thay đổi môi trường nguyên bản của hang.

Theo chính quyền xã Tam Chung, trong thời gian tới, địa phương sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá để từng bước xây dựng hang Da Báo trở thành điểm du lịch sinh thái, khám phá hấp dẫn. Các hoạt động định hướng bao gồm: khảo sát lộ trình trekking, lắp đặt biển chỉ dẫn, xây dựng mô hình du lịch cộng đồng kết hợp với giới thiệu văn hóa truyền thống người bản địa.

Hang Da Báo không chỉ là một tài sản thiên nhiên quý giá mà còn là một biểu tượng văn hóa - tâm linh của người dân bản địa. Cùng với hang Da Báo, Tam Chung còn sở hữu hệ sinh thái rừng núi đa dạng, các bản làng mang đậm bản sắc dân tộc như bản Poọng, bản Suối Lóng…

Hiện nay, vấn đề đặt ra là làm sao để cân bằng giữa bảo tồn giá trị tự nhiên của hang Da Báo và khai thác du lịch hợp lý. Việc xây dựng các quy định bảo vệ hang động, kiểm soát lượng khách, hướng dẫn hành vi du lịch thân thiện môi trường là điều cần thiết. Đồng thời, cần huy động sự tham gia của cộng đồng dân cư bản địa vào các hoạt động du lịch, qua đó tạo việc làm và nâng cao thu nhập.

Bên cạnh đó, các nhà khoa học, chuyên gia địa chất nên tiếp tục nghiên cứu để đánh giá đầy đủ về giá trị địa chất, sinh thái của hang Da Báo, làm cơ sở cho việc xếp hạng di tích, từ đó có chiến lược bảo tồn phù hợp.

Hang Da Báo - viên ngọc thô giữa rừng núi Mường Lát đang dần thức giấc. Vẻ đẹp kỳ ảo, sự nguyên sơ và những câu chuyện huyền bí gắn liền với hang động này không chỉ là di sản tự nhiên mà còn là tài sản văn hóa cần được trân trọng và phát huy. Nếu được đầu tư và quản lý đúng hướng, nơi đây hoàn toàn có thể trở thành một điểm đến lý tưởng cho những người đam mê du lịch khám phá, du lịch sinh thái, đồng thời góp phần nâng cao đời sống của người dân địa phương.

Nguyễn Phương Thảo