Hàng loạt lợi ích khi hộ kinh doanh chuyển đổi sang nộp thuế theo phương pháp kê khai

Mới đây, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định về việc chấm dứt hoàn toàn phương thức thu thuế khoán đối với hộ, cá nhân kinh doanh và chuyển sang quản lý theo phương pháp tự kê khai, tự nộp thuế theo quy định của pháp luật về quản lý thuế từ 1/1/2026.

Trong đó, các hộ, cá nhân kinh doanh được chia thành 3 nhóm để tính thuế: Nhóm doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống được miễn thuế, nhóm doanh thu từ trên 200 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng/năm được áp mức từ 1 - 5% tùy theo ngành nghề, và nhóm doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm phải áp dụng phương pháp khấu trừ thuế giá trị gia tăng và mức thuế thu nhập cá nhân được tính 17% trên tổng lợi nhuận.

Ngày 23/10, tại chương trình “Tặng miễn phí phần mềm cho 2 triệu hộ kinh doanh thực hiện xóa bỏ thuế khoán theo Nghị quyết 68-NQ/TW”, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế khẳng định việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai là bước đi quan trọng nhằm thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về quản lý thuế công bằng, minh bạch và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân.

Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn phát biểu.

Đến nay, 98% hộ kinh doanh kê khai đã nộp thuế điện tử, hơn 18.500 hộ khoán chuyển sang kê khai, và 133.000 hộ đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền. Những con số này cho thấy sự chuyển biến tích cực của chính sách, khả năng thích ứng nhanh và chủ động của hộ kinh doanh trước giai đoạn thay đổi lớn.

Theo đại diện Cục Thuế, hiện nay, Bộ Tài chính đã và đang triển khai hết sức khẩn trương và quyết liệt chủ trương chính sách và lộ trình đồng hành cùng hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán.

Nhìn nhận về việc bỏ thuế khoán, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, cho rằng việc áp dụng phương thức thuế khoán đối với hộ cá nhân kinh doanh sẽ ngăn chặn được tình trạng trốn thuế.

Bà Cúc dẫn chứng trong thời gian gần đây liên tục xảy ra các vụ án về hàng giả, hàng kém chất lượng, trốn thuế vơi số tiến lớn từ những người nổi tiếng trên không gian mạng như Hoàng Hường, Quang Linh, Hằng Du Mục, Ngân 98…, đến các cá nhân kinh doanh nhưng không nộp thuế, đang bị tạm giữ hình sự để điều tra, khởi tố về tội trốn thuế như chị H ở Hà Nội có doanh thu 834 tỷ đồng; chị Th và T ở TP.HCM 90 tỷ đồng; anh C tại Hà Nội có doanh thu hơn 160 tỷ đồng… nhưng không kê khai, nộp thuế.

Đối với các cá nhân kinh doanh, bà Cúc cho rằng khi các hộ kinh doanh áp dụng thuế kê khai, thực hiện chế độ kế toán, sử dụng hóa đơn chứng từ và xa hơn là chuyển đổi thành doanh nghiệp, việc quản lý và hiệu quả kinh doanh sẽ tốt hơn nhiều. Nhà nước tạo điều kiện về cơ sở hạ tầng, tiền thuê đất, cũng như cung cấp các phần mềm kế toán dùng chung.

Việc tăng cường cơ sở vật chất, vừa kết nối với cơ sở dữ liệu, các chuỗi cung ứng trong nước và thậm chí nếu phát triển tốt hộ kinh doanh còn có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

"Nhờ đó, năng lực tài chính và quản trị kinh doanh cũng sẽ được nâng cao. Khi các hộ và cá nhân kinh doanh giàu lên, sản xuất kinh doanh tốt hơn cũng đồng nghĩa với việc làm giàu cho bản thân và cho đất nước", bà Cúc nhấn mạnh.

Một thuận lợi nữa là dù hóa đơn bán hàng thông thường không đủ điều kiện khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào, nhưng được làm cơ sở hạch toán chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp, là điều rất khác biệt với hộ khoán không có hóa đơn.

Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai dù thực hiện giữ sổ sách kế toán, nhưng không phải quyết toán thuế hàng năm.

Hiện nay, Bộ Tài chính xây dựng phần mềm kế toán miễn phí cho tất cả các hộ kinh doanh. Cụ thể, các hộ và cá nhân kinh doanh chuyển lên doanh nghiệp, trong hai năm đầu sẽ được miễn toàn bộ thuế thu nhập doanh nghiệp. Trong năm năm tiếp theo, mức thuế được giảm 50%.

Tuy nhiên, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam kiến nghị mức doanh thu để hộ, cá nhân kinh doanh không phải đóng thuế nên được nâng từ 200 lên 1 tỷ đồng.

Lý giải về đề xuất này, bà Cúc cho biết, các hộ, cá nhân kinh doanh đạt doanh thu 1 tỷ đồng nếu nhân với lợi suất trung bình khoảng 15 - 16% thì cũng chỉ đạt lợi nhuận 150 triệu đồng/năm, tương đương chưa đến 14 triệu đồng/tháng.

Mức này còn chưa cao bằng mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế thu nhập cá nhân là 15,5 triệu đồng/tháng. Đó là chưa kể, người nộp thuế thu nhập cá nhân còn được áp dụng mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng.

Phát biểu tại sự kiện, bà Đinh Thị Thúy, Phó Chủ tịch HĐQT MISA cũng nhấn mạnh, xóa bỏ thuế khoán là bước chuyển quan trọng của hộ, cá nhân kinh doanh. MISA cam kết hỗ trợ hộ kinh doanh kê khai, nộp thuế minh bạch, chuẩn xác và thuận lợi hơn, góp phần xây dựng nền kinh tế số công bằng, bền vững và lấy người dân làm trung tâm.

Bà Thúy cho biết, MISA sẽ tặng miễn phí phần mềm cho 2 triệu hộ kinh doanh nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang phương thức kê khai. Cụ thể, MISA tặng 3 tháng sử dụng miễn phí phần mềm MISA eShop, kèm theo một năm sử dụng miễn phí chữ ký số và 5.000 hóa đơn điện tử.

Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh chỉ còn khoảng 2 tháng nữa, hơn 5 triệu hộ kinh doanh trên cả nước sẽ chuyển đổi hình thức nộp thuế từ thuế khoán sang kê khai theo doanh thu thực tế.

Thanh Hoa