Hàng loạt vấn đề nóng được đề cập tại Hội nghị An ninh Munich

Theo giới chuyên gia, mặc dù Hội nghị năm nay không đưa ra những cam kết hay hành động chính trị cụ thể, song nhìn vào những nội dung được thảo luận, có thể thấy hội nghị lần này đã và đang mang lại những thông điệp cảnh tỉnh khiến nhiều cường quốc phải suy ngẫm.

Hội nghị An ninh Munich năm nay bàn về nhiều thách thức toàn cầu, trong đó sự suy giảm vị thế của phương Tây, hố sâu ngăn cách giữa các cường quốc do cạnh tranh “quyền lực nước lớn” tiếp tục diễn ra gay gắt. Nếu nhìn lại bài phát biểu khai mạc hội nghị của Tổng thống Frank-Walter Steinmeier, có thể thấy rõ điều đó.

Trước hơn 40 nguyên thủ và hơn 100 Ngoại trưởng toàn cầu, ông Frank-Walter Steinmeier đã thẳng thừng cáo buộc Mỹ, Trung Quốc và Nga gây mất an ninh và ngờ vực trên toàn cầu bằng sự cạnh tranh “quyền lực nước lớn”, vốn có thể dẫn tới một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper tại Hội nghị An ninh Munich.Ảnh: Defense.gov

Theo nhà lãnh đạo Đức, cách tiếp cận của 3 cường quốc đối với các vấn đề toàn cầu, đã tạo ra “nhiều nỗi thất vọng” lớn, bởi mỗi cường quốc chỉ chú trọng đến quyền lợi của riêng mình, chứ chẳng ai vì cái chung.

Dẫn ví dụ từ Trung Quốc, nhà lãnh đạo Đức cho rằng nếu một quốc gia chỉ chấp nhận luật pháp quốc tế khi luật pháp quốc tế có lợi cho mình, thì đây là một tiền lệ không thể chấp nhận.

Bởi nếu cường quốc nào cũng tự cho mình là nhất, mà không cần xét đến lợi ích chung, cũng chẳng cần tôn trọng các quốc gia khác thì mọi việc rồi sẽ đi tới đâu? Và tư duy này sẽ dẫn tới kết quả là, thế giới đứng trước đầy rẫy những bất ổn an ninh, sự đe dọa của dịch bệnh và tâm lý thờ ơ kiểu “sống chết mặc bay” tiếp tục lan tràn phổ biến.

Không thể phủ nhận rằng nhiều thập niên trở lại đây, tư duy “nước lớn” đang ngự trị đời sống chính trị quốc tế. Việc Trung Quốc bất chấp luật pháp quốc tế, đơn phương đưa ra các tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông, đưa tàu thăm dò xâm phạm vùng biển của các quốc gia trong khu vực… khiến dư luận không khỏi nghi ngờ về những tuyên bố trỗi dậy hòa bình của Bắc Kinh.

Những hành động ấy, dẫu vin vào cớ gì cũng khiến cộng đồng quốc tế cảnh giác và lo ngại bởi chúng không chỉ làm đảo lộn trật tự thế giới mà còn làm gia tăng sự bất ổn toàn cầu với chủ nghĩa bảo hộ, các cuộc chiến tranh thương mại và các phong trào dân túy.

Mỗi quốc gia đều có quyền xây dựng những tham vọng của riêng mình, nhưng khi tư duy “quyền lực nước lớn” lấn lướt lợi ích chung, nó sẽ đặt cộng đồng quốc tế trước nhiều rủi ro và nguy cơ an ninh toàn cầu mất kiểm soát.

Trong bài phát biểu trước các nhà lãnh đạo và các nhà hoạch định chính sách hàng đầu thế giới, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper nhấn mạnh, Trung Quốc hiện là mối lo ngại hàng đầu của Mỹ. Lo ngại của Mỹ về Trung Quốc cũng là mối lo ngại của châu Âu. Cộng đồng quốc tế cần phải cảnh giác trước những thách thức do Trung Quốc gây ra.

Theo ông, Trung Quốc cần phải tuân thủ các quy tắc quốc tế trong việc thúc đẩy “sức mạnh kinh tế, quân sự và ngoại giao” của mình. Trong khi khẳng định Mỹ “không tìm kiếm xung đột với Trung Quốc”, nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cảnh báo rằng, nếu Trung Quốc không thay đổi chính sách và hành vi, bảo vệ các quy tắc và trật tự quốc tế phải là ưu tiên “tập thể” của cộng đồng quốc tế.

Trong bài phát biểu trước đó của mình, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng có những chỉ trích chính sách ngoại giao của Trung Quốc: “Trung Quốc có bất đồng biên giới và hải phận với các quốc gia láng giềng. Nói về vấn đề an ninh mạng, Huawei hay các công ty công nghệ khác của Trung Quốc cũng đang làm lá chắn cho tình báo Trung Quốc”.

Bên cạnh vấn đề căng thẳng Mỹ- Trung, mối quan hệ Mỹ - Liên minh châu Âu (EU) - mối quan hệ Đại Tây Dương cũng chiếm vị trí trung tâm trong ngày thứ hai của Hội nghị An ninh Munich. Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg tiếp tục bảo vệ cho mối quan hệ Mỹ-châu Âu, với khẳng định, bất kỳ nỗ lực nào để đẩy châu Âu khỏi Bắc Mỹ không chỉ làm suy yếu quan hệ xuyên Đại Tây Dương, mà còn có nguy cơ chia rẽ châu Âu”.

Khổng Hà (tổng hợp)