Hàng triệu cá thể chim hoang dã bị săn bắt mỗi năm

Việt Nam là một trong 25 quốc gia có hệ chim hoang dã phong phú nhất thế giới. Hệ sinh thái đa dạng của Đồng bằng Sông Cửu Long, Đồng bằng Sông Hồng, Bắc Trung Bộ và nhiều vùng duyên hải khác đã tạo nên những “thánh địa” cho các loài chim hoang dã và di cư.

Tuy nhiên, theo ENV, tình trạng săn bắt và buôn bán trái phép đã và đang đe dọa đến sự tồn tại của hàng trăm loài chim hoang dã và chim di cư tại nước ta. Tổ chức này ước tính, mỗi năm có đến hàng triệu cá thể chim bị săn bắt và buôn bán để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ, đặc biệt để làm thức ăn ngày một cao.

Tại một số tỉnh thành như Quảng Ninh, Thái Bình và Thừa Thiên Huế, các đối tượng đã sử dụng nhiều thủ thuật tinh vi như dùng chim mồi, loa phát âm thanh bắt chước tiếng chim để thu hút chim trời và sau đó dùng lưới, bẫy hoặc súng để “thu hoạch”.

Tại Hà Tĩnh, thợ săn bắt dựng bẫy chim giả để thu hút và săn bắt các loài chim hoang dã. Ảnh: Phạm Trường.

Tình trạng săn bắt các loài chim bản địa và chim cư di cư đe dọa nghiêm trọng đến đa dạng sinh học của Việt Nam. Một số loài chim di cư như cò, vạc và các loài chim nước có kích thước lớn đã trở thành mục tiêu bị săn bắt, chủ yếu để phục vụ nhu cầu tiêu thụ của một bộ phận người dân.

Một khảo sát của ENV tại 125 nhà hàng ở Hà Nội từ năm 2020 đến tháng 6/2024 cho thấy, 42% số cơ sở có quảng cáo bán các món ăn chế biến từ chim hoang dã trên thực đơn. Tương tự như vậy, các món ăn từ chim hoang dã cũng xuất hiện trên thực đơn của 24% trên tổng số 124 nhà hàng được khảo sát tại Thành phố Hồ Chí Minh ở cùng giai đoạn.

Chỉ riêng trong năm 2023, ENV đã ghi nhận 1.006 vụ vi phạm trên Internet với 163.185 cá thể chim bị quảng cáo và buôn bán trái phép. Con số vi phạm thực tế về chim trên Internet có lẽ còn lớn hơn rất nhiều.

Lực lượng chức năng tháo gỡ bẫy chim giả tại Hà Tĩnh. Ảnh: Phạm Trường.

Trong nỗ lực giảm thiểu tình trạng săn bắt, buôn bán trái phép các loài chim hoang dã, ENV vừa ra mắt phim ngắn có tên chim trời kêu cứu nhằm kêu gọi cộng đồng không tiêu thụ và cùng chung tay bảo vệ chim hoang dã. Dù phơi bày những khoảnh khắc ám ảnh và tàn nhẫn về vấn nạn tận diệt chim trời, bộ phim được coi là một lát cắt nhỏ của thực trạng tận diệt chim trời đầy nhức nhối đang diễn ra tại nhiều tỉnh thành trên cả nước.

Theo bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc của ENV, không loài chim nào có thể sống sót với tốc độ săn bắt và giết hại nhanh như vậy. Bà Hà cho rằng, các tỉnh thành cần xây dựng những chiến lược hiệu quả hơn để xử lý các vi phạm về chim, đặc biệt là tình trạng buôn bán chim trái phép tại nhà hàng, chợ truyền thống hay trên Internet. Trong đó, việc áp dụng chặt chẽ các quy định của pháp luật và xử phạt nghiêm khắc các đối tượng vi phạm sẽ góp phần răn đe, ngăn chặn hoạt động này.

Đại diện ENV cũng cho rằng, bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, người dân cũng cần nhận thức được rằng việc tiêu thụ chim trời đang góp phần khiến bầu trời dần vắng bóng những cánh chim hoang dã. ENV kêu gọi người dân thông báo các vi phạm liên quan đến chim và động vật hoang dã tới Đường dây nóng miễn phí 1800-1522.

Nguyễn Hoài