Hành động giúp giữ tính mạng khi rắn độc bò vào nhà sau lũ

Mùa ngập lụt, các loài rắn có thể bò vào nhà người dân để tìm nơi trú ẩn. Ảnh: SCMP.

Sau khi bão Yagi đổ bộ vào các tỉnh phía Bắc, Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội, liên tục tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị rắn độc và các động vật gây độc khác cắn.

Đa phần, người dân bị cắn/đốt khi ra ngoài kiểm tra sân vườn, đồng ruộng trong và sau bão. Thậm chí, có trường hợp đang ngủ thì bị rắn độc chui vào nhà cắn.

Các bác sĩ chuyên khoa cấp cứu chống độc cảnh báo bên cạnh việc ứng phó thiên tai, khắp phục hậu quả sau bão, người dân cũng cần đề cao cảnh giác với các loài động vật có độc như rắn. Ngoài ra, việc trang bị kiến thức cơ bản, kỹ năng tốt sẽ giúp người dân xử lý an toàn khi gặp tình huống này.

Làm gì khi thấy rắn độc?

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, thời điểm mưa, bão kết hợp không khí ẩm ướt, lạnh là điều kiện để các loài rắn, côn trùng… ra khỏi nơi trú ẩn, tìm kiếm thức ăn.

Bên cạnh đó, môi trường sống tự nhiên của động vật hiện đã bị phá vỡ và thu hẹp lại. Nhiều loài rắn như rắn hổ, rắn lục và các động vật gây hại buộc phải tới sống xen kẽ với khu vực dân cư. Như vậy, chúng rất dễ tiếp xúc với con người, từ đó dẫn đến các tai nạn đáng tiếc.

TS Nguyên cho hay thường các loài rắn độc và côn trùng có độc ưa hoạt động vào ban đêm. Trong điều kiện bóng tối, chúng sẽ hoạt động mạnh, hung dữ hơn. Mưa bão khiến ánh sáng bị hạn chế, nhiều nơi buộc phải cắt điện để đảm bảo an toàn cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ bị người dân bị rắn, côn trùng độc cắn.

Khi thấy rắn vào nhà, nhiều người là hoảng loạn, la hét và cố gắng đuổi đánh hoặc bỏ chạy. Tuy nhiên, bác sĩ chuyên khoa I Trương Phước Hữu, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), cho rằng tấn công hay bỏ chạy đều không phải cách xử lý tốt khi gặp rắn. Điều này thậm chí có thể tạo ra tác động ngược, khiến rắn tấn công lại bạn và người trong gia đình, nhất là trẻ em.

Tấn công hay bỏ chạy đều không phải cách xử lý tốt khi gặp rắn. Ảnh: Tripadvisor.

"Khi phát hiện rắn, bạn cần nhanh chóng quan sát và thông báo cho người xung quanh. Nếu có trẻ em, hãy đưa trẻ đến xa khu vực có rắn và dặn bé không được đến gần. Trường hợp các loài rắn độc dễ nhận biết như lục đuôi đỏ, hổ mang chúa, cạp nong, cạp nia, hãy chuẩn bị găng tay, mang ủng nếu có sẵn để tránh bị rắn cắn", BS Phước hướng dẫn.

Sau đó, bạn có thể dùng cây gậy dài và nhẹ nhàng dọa đuổi chúng đi. Nếu rắn vẫn nằm yên trong hóc nhà, kẹt tủ hay quấn trong chăn, hãy để yên và đừng động đến chúng.

"Cách tốt nhất là gọi người có kinh nghiệm đuổi bắt rắn để cùng giải quyết, không nên xử lý một mình. Điều quan trọng nhất lúc này là giữ tâm lý bình tĩnh để giải quyết vấn đề, hành động dứt khoát", vị chuyên gia nhấn mạnh.

Cách đề phòng động vật có độc cắn

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, không riêng khi trời mưa mà cả khi nắng nóng, nhiều trường hợp người dân nằm trên nền nhà vẫn bị rắn chui vào cắn lúc đang ngủ. Rắn cạp nong, cạp nia khi cắn sẽ không gây đau hay sưng, thậm chí không để lại dấu vết do răng nhỏ, nọc độc không gây biến dạng bất thường tại vết cắn.

"Đến khi đêm muộn hoặc sáng dậy, người dân mới có biểu hiện nhiễm độc như bị liệt cơ hô hấp gây khó thở, thậm chí không qua khỏi. Các biểu hiện này rất dễ nhầm với rất nhiều bệnh khác nhau mà không biết là từng bị rắn độc cắn", bác sĩ Nguyên cho hay.

Vết rắn cắn chảy máu, bầm tím. Ảnh: BVĐKQN.

Bệnh nhân thường bị tổn thương vùng bị cắn như đau, sưng nề, hoại tử, nhiễm trùng, dễ dẫn tới sẹo, tàn phế, thậm chí không qua khỏi. Các loài rắn như rắn cạp nong, cạp nia, rắn hổ chúa, rắn hổ mang cắn có thể gây liệt dẫn tới suy hô hấp và không thể cứu sống nếu không được cấp cứu kịp thời. Nọc của các loài rắn lục thường gây rối loạn đông máu, cầm máu dẫn tới chảy máu…

Để phòng tránh nhiễm độc do rắn trong mùa mưa bão, các bác sĩ khuyến cáo người dân luôn chú ý quan sát khi tiếp xúc các vị trí góc khuất, đống rác, đống lá cây, bụi cây, đống gạch, khe hốc, hang... nơi hay có rắn và động vật có độc cư trú. Bạn nên chú ý dùng gậy, đèn chiếu sáng để đi lại và làm việc.

Người dân tuyệt đối không dùng tay trần để đưa tay vào các khu vực nêu trên vì rất dễ gặp rắn và động vật đang trú ẩn tại đó tấn công. Khi lao động, đi lại ban đêm nên mang ủng, đeo găng tay, đội mũ nếu ở rừng.

Người dân ở vùng nông thôn, rừng núi nên đóng cửa kín ở tầng 1, đặc biệt ở vị trí gần mặt đất để tránh rắn chui qua khe vào nhà. Khi thấy rắn, mọi người không nên chủ động bắt rắn mà cần đuổi đi hoặc bất đắc dĩ thì đánh chết.

Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thái Tuấn, Trưởng Khoa Nội thận - Tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Thuận, cho biết khi có người bị rắn độc cắn cần bình tĩnh, thực hiện sơ cứu tại hiện trường như trấn an bệnh nhân, đặt bệnh nhân trên mặt bằng phẳng và hạn chế di chuyển.

Lưu ý, người dân không cắt hoặc rạch vết cắn, không đắp đá hay chườm lạnh, không đắp bất kỳ thuốc hay hóa chất khác lên vết thương. Sau đó, nhanh chóng chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất đảm bảo hô hấp và sinh tồn trên đường di chuyển (hồi sức được hô hấp, tim mạch).

Tuệ Anh