Hành trình 20 năm bảo tồn và lan tỏa dân ca quan họ trên quê mới Nam Ban Lâm Hà

Vượt qua mọi khó khăn, CLB không ngừng lớn mạnh, biểu diễn chuyên nghiệp.

Nghệ nhân Đỗ Văn Ấu (75 tuổi) nhớ lại những ngày này 20 năm về trước, cũng vào tháng Bảy mùa mưa. Nhớ quê, nằm ngân nga câu quan họ, ông nuôi ý nghĩ thành lập CLB dân ca quan họ và được những người đồng hương Bắc Ninh đang cùng sinh sống, lập nghiệp ở thôn Chi Lăng ủng hộ. CLB Dân ca Quan họ Bắc Ninh thôn Chi Lăng, xã Nam Ban Lâm Hà ra đời, ban đầu quy tụ được 22 nghệ nhân là những người con của quê hương Kinh Bắc cùng nhau nhóm họp cho nguôi nỗi nhớ quê.

Ngày tất bật với vườn đồi cà phê, nương dâu nong tằm, đêm đến, các thành viên lại cùng nhau tập luyện 1 - 2 buổi/tuần. Người biết nhiều dạy người biết ít, uốn nắn cho nhau từng ca từ, từng khúc đoạn luyến láy; mới đầu là hát đúng, dần hát hay, hát thuộc được nhiều làn điệu. Những ngày đầu đi lại khó khăn, đường đất đỏ lầy lội, nghệ nhân Đỗ Văn Ấu (Chủ nhiệm CLB khi ấy) đã luôn giữa lửa nhiệt tình, ôn hòa, gắn kết các thành viên trong CLB. Ông đã đi từng nhà trong thôn, vận động đóng góp để mua sắm dàn nhạc “sống” với trống, sáo, đàn bầu, phách… làm cho tiếng hát thêm ngọt ngào, sâu lắng và càng vang xa hơn.

Dấu ấn đầu tiên là vào ngày 24/10/2006, tại Lễ kỷ niệm 30 năm thành lập Vùng kinh tế mới Hà Nội tại Lâm Đồng, được tổ chức tại Nhà văn hóa 10/10 Nam Ban, CLB mới hơn 1 tuổi đã trình diễn các tiết mục đặc sắc, các làn điệu quan họ mượt mà, xuất sắc mang về giải A toàn đoàn. Câu quan họ dần trở nên thân thuộc, đã gắn kết tình cảm cộng đồng ở quê mới, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong những dịp lễ, tết, đại hội, liên hoan, hội thi của thôn, xã. Sự đam mê, những đóng góp tâm huyết của các thành viên cho sự phát triển của CLB, cùng những giọng hát hay đủ vang, rền, nền, nảy không kém chuyên nghiệp của các liền anh, liền chị Trần Hanh, Trần Lan, Vũ Đình Nhiễu đã để lại dấu ấn sâu đậm với bà con nơi đây.

Không chỉ đạt được nhiều thành tích cao trong các hội diễn văn nghệ quần chúng, tham gia giao lưu với các CLB văn hóa dân gian trong và ngoài tỉnh, CLB Dân ca Quan họ Bắc Ninh thôn Chi Lăng xã Nam Ban Lâm Hà còn được mời biểu diễn trong lễ mừng thọ, tân gia, tiệc cưới, khai trương doanh nghiệp, biểu diễn phục vụ du khách ở các khu du lịch. Đây vừa là dịp làm lan tỏa cái hay, cái đẹp của các làn điệu quan họ, vừa mang về nguồn thu để CLB có kinh phí hoạt động. Bên cạnh đó, những người con xa quê làm ăn phát đạt, có trách nhiệm gìn giữ làn điệu quan họ của quê hương, các tổ chức, cá nhân yêu dân ca, yêu di sản văn hóa dân tộc cũng đóng góp vật chất, tinh thần để CLB duy trì hoạt động.

Trải qua 20 năm, đến nay, CLB có 28 hội viên từ 35 - 74 tuổi. Quan tâm đào tạo thế hệ kế cận, nghệ nhân Vũ Đình Nhiễu cùng các nghệ nhân trong CLB đã truyền dạy cho lớp quan họ măng non gồm 8 em tuổi từ 6 - 13. Các em được học hát vào mỗi dịp hè, được theo các nghệ nhân ông bà, cha chú đi biểu diễn đã tạo nên sức sống cho CLB, có già, có trẻ, đủ 3 thế hệ.

Nghệ nhân Ngô Văn Hướng - Chủ nhiệm CLB Dân ca Quan họ Bắc Ninh thôn Chi Lăng, xã Nam Ban Lâm Hà bày tỏ: Thành lập được CLB đã khó, để giữ CLB luôn duy trì hoạt động còn khó hơn. Với mong muốn phát triển lớn mạnh, CLB không giới hạn độ tuổi, vùng miền, trình độ, chỉ cần có niềm đam mê yêu mến dân ca quan họ đều được mời gọi tham gia. Vì thế, CLB đã kết nạp thêm nhiều thành viên quê gốc các tỉnh miền Bắc, miền Trung. Cùng với việc sinh hoạt CLB, họ truyền dạy những làn điệu quan họ cho con cháu trong gia đình. Điều đó cũng góp phần làm cho Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại được UNESCO vinh danh không ngừng được bảo tồn, phát huy; những câu quan họ không ngừng ngân vang trên quê mới.

QUỲNH UYỂN