Hành trình chinh phục giải khoa học, kỹ thuật quốc gia

Theo đó, dự án “Đánh giá khả năng điều hòa đường huyết và ức chế Enzyme Acetylcholinesterase (AchE), định hướng điều trị bệnh tiểu đường và Alzheimer từ củ nghệ bọ cạp” của nhóm học sinh Nguyễn Lê Bảo Ngọc (lớp 10C5B) và Trần Thị Quỳnh Ngân (lớp 10C7) đạt giải nhì và dự án “Ứng dụng mô hình học sâu phân nhóm ung thư đại trực tràng dựa trên hình ảnh mô bệnh học trong y học cá nhân hóa” của nhóm học sinh Mai Thủy Tiên (lớp 12C3B) và Nguyễn Ngọc Anh Huy (lớp 11C6) đạt giải ba.

Biến áp lực thành động lực

Chia sẻ về hành trình chinh phục Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh THCS và THPT năm học 2024-2025 bằng các dự án khoa học ở lĩnh vực sức khỏe, cả 4 học sinh đều chia sẻ về áp lực gặp phải ở thời điểm ban đầu. Tuy nhiên, các em đã nhanh chóng biến những áp lực đó thành động lực để phấn đấu hoàn thành dự án.

Nhóm học sinh Trường THPT chuyên Hùng Vương xuất sắc giành giải nhì và giải ba tại Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh THCS và THPT. Ảnh: T.D

Vốn là học sinh chuyên Lịch sử nhưng em Trần Thị Quỳnh Ngân lại rất hứng thú với môn Hóa học và Sinh học. Chính vì vậy, khi kết hợp cùng Nguyễn Lê Bảo Ngọc để triển khai dự án “Đánh giá khả năng điều hòa đường huyết và ức chế Enzyme Acetylcholinesterase (AchE), định hướng điều trị bệnh tiểu đường và Alzheimer từ củ nghệ bọ cạp”, Ngân khá hào hứng.

Ngân chia sẻ: “Khi được thầy cô khích lệ, em và bạn Ngọc đã vận dụng kiến thức được học để đăng ký đề tài về lĩnh vực sức khỏe. Trong quá trình triển khai ý tưởng, chúng em gặp không ít khó khăn do thiếu kinh nghiệm, chưa có phương pháp nghiên cứu. Bản thân em lại khá bỡ ngỡ khi tiếp cận vốn kiến thức chuyên sâu”.

Để khắc phục những điểm yếu này, Ngân đã nhờ đến sự bổ trợ kiến thức từ người bạn đồng hành và hỗ trợ của giáo viên hướng dẫn; đồng thời tích cực ứng dụng thực tế và vận dụng kiến thức liên môn để hoàn thiện dự án.

“Trong quá trình thực hiện dự án, chúng em đã miệt mài học tập, nghiên cứu, dành thời gian bổ trợ kiến thức, xây dựng ý tưởng, đưa ra các phương án giải quyết và rút kinh nghiệm từ những lần thất bại để làm tốt hơn. Chúng em cũng đã phân bổ thời gian học tập chính khóa và thời gian nghiên cứu dự án một cách hợp lý để tránh áp lực trong học tập, thi cử”-Ngọc bày tỏ.

Nhóm học sinh Nguyễn Lê Bảo Ngọc (bìa trái, lớp 10C5B) và Trần Thị Quỳnh Ngân (lớp 10C7) đạt giải nhì tại Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia. Ảnh: T.D

Lần đầu tiên chinh phục một cuộc thi lớn ở tầm quốc gia, Ngân và Ngọc luôn xác định: Ngoài việc khẳng định kiến thức, cả 2 cũng mong muốn lan tỏa hình ảnh học sinh Gia Lai hiếu học, đam mê nghiên cứu khoa học và sẵn sàng giao lưu, học hỏi với các bạn học sinh trên toàn quốc.

Tương tự, sau một thời gian dài ấp ủ, nghiên cứu, 2 em Nguyễn Ngọc Anh Huy và Mai Thủy Tiên đã mạnh dạn đưa dự án “Ứng dụng mô hình học sâu phân nhóm ung thư đại trực tràng dựa trên hình ảnh mô bệnh học trong y học cá nhân hóa” đến với Cuộc thi khoa học, kỹ thuật dành cho học sinh trung học năm học 2024-2025 do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Với sự sáng tạo và tính ứng dụng cao, dự án đã giành giải nhất cuộc thi.

Anh Huy cho rằng: Ung thư đại trực tràng là một thách thức y tế lớn với sự đa dạng về phân nhóm mô bệnh học, đòi hỏi hướng điều trị cá nhân hóa. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là học máy đã đánh dấu một bước tiến lớn trong công cuộc cách mạng hóa chẩn đoán và điều trị ung thư.

Nghiên cứu này sử dụng học máy để phân loại các phân nhóm ung thư đại trực tràng dựa trên hình ảnh mô bệnh học nhuộm hematoxylin và eosin (HE). Nhóm đã áp dụng thuật toán học máy trên bộ dữ liệu EBHI-Seg, gồm 6 phân nhóm khác nhau. Cách tiếp cận này không chỉ nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán mà còn hướng tới y học cá nhân hóa, cải thiện kết quả điều trị và giảm chi phí.

“Việc chẩn đoán và phân loại chính xác các phân nhóm bệnh đóng vai trò rất quan trọng để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Vì vậy, chúng em đã nghiên cứu xây dựng chương trình học sâu có hướng dẫn để phân loại ảnh mô bệnh học đối với ung thư trực tràng. Chúng em kỳ vọng, nghiên cứu này sau khi được đánh giá, lựa chọn để tiến hành khảo nghiệm tại các bệnh viện sẽ phát triển thành ứng dụng thực tế”-Huy bày tỏ mong muốn.

Khát vọng nghiên cứu khoa học

Với những sáng kiến và giải pháp cụ thể, thiết thực, phù hợp thực tiễn, 2 dự án nói trên đã đạt giải nhất tại Cuộc thi khoa học, kỹ thuật dành cho học sinh trung học năm học 2024-2025 và được Hội đồng giám khảo lựa chọn đại diện tỉnh tham dự cuộc thi cấp quốc gia. Đây là động lực để các em tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hơn nữa các dự án để đưa những ý tưởng sáng tạo của mình vươn xa.

“Ngoài niềm vinh dự, chúng em còn nhận thấy trách nhiệm của mình trên hành trình chinh phục khối kiến thức khổng lồ, khẳng định vị thế của học sinh Gia Lai trên bản đồ tri thức toàn quốc. Chúng em đã tập trung chỉnh sửa, bổ sung những thiếu sót để hoàn thiện dự án một cách tốt nhất và tự tin bước vào cuộc thi lớn. Với những nỗ lực không ngừng ấy, chúng em đã mang về giải nhì tại cuộc thi cấp quốc gia”-Ngọc hào hứng nói.

Nhóm học sinh Mai Thủy Tiên (bìa trái, lớp 12C3B) và Nguyễn Ngọc Anh Huy (lớp 11C6) đạt giải ba tại Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia. Ảnh: T.D

Còn đối với em Mai Thủy Tiên, sau khi dự án của mình và Huy xuất sắc đạt giải ba tại cuộc thi cấp quốc gia, em không khỏi bất ngờ. Xác định tâm lý đi thi để có sự cọ xát, giao lưu và học hỏi, Tiên và Huy xem giải thưởng này là sự khích lệ to lớn trên hành trình nghiên cứu khoa học của mình phía trước.

“Thông qua nghiên cứu, sáng tạo khoa học, kỹ thuật, chúng em biết vận dụng kiến thức đã học, làm quen với phương pháp làm việc chuyên sâu; sáng chế ra những sản phẩm, đề xuất giải pháp hữu ích trong cuộc sống. Nhiều mô hình, sản phẩm ứng dụng thuật toán, AI được đánh giá phù hợp với xu hướng phát triển khoa học công nghệ hiện nay đã tạo hứng thú và khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu khoa học trong lứa tuổi học sinh”-Tiên thổ lộ.

Trao đổi với P.V, cô Mai Thị Vui-Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hùng Vương-tự hào chia sẻ: Nhiều năm qua, nhà trường luôn quan tâm để học sinh tiếp cận và tham gia cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật cấp tỉnh, cấp quốc gia. Đây là sân chơi bổ ích, trí tuệ và khoa học dành cho học sinh trung học; khơi dậy tiềm năng và phát huy tư duy sáng tạo cũng như khát vọng nghiên cứu khoa học của các em.

Thành tích đạt được chính là sự khích lệ và động lực để các em học sinh tiếp tục vươn lên, phát huy khả năng sáng tạo và thể hiện đam mê nghiên cứu khoa học, biết vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống.

TRẦN DUNG