Hành trình nặng nghĩa tri ân

Hiểm nguy, khó khăn không lùi bước

Gắn bó với nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên đất bạn Lào hơn 3 năm nay, Thiếu tá Nguyễn Tiến Bình Phương, Hướng trưởng Hướng 2, Đội Quy tập Bộ CHQS Nghệ An nhớ lại lần đầu tiên tham gia tìm kiếm cùng đồng đội: "Sáng sớm đó, trời Xiêng Khoảng bất ngờ đổ mưa tầm tã. Chúng tôi hành quân bộ trên những con đường um tùm cỏ cây, lội qua nhiều con suối, trèo qua nhiều vách đá tai mèo cheo leo. Những vết cắt do cỏ tranh hay những đầu ngón chân rỉ máu vì mũi đá sắc nhọn cũng không ngăn bước được tổ công tác. Sau nhiều ngày đào bới, lật tung cả bụi tre già, dò từng thớ đất, lần từng rễ cây, chúng tôi đã tìm thấy các anh. Tôi đã rưng rưng nước mắt. Rừng cây như cũng lặng im. Chúng tôi kính cẩn đón các anh lên, tỉ mỉ tìm kiếm rồi nhẹ nhàng, trân trọng đưa các anh về”.

Cán bộ, nhân viên Đội Quy tập hài cốt liệt sĩ Bộ CHQS tỉnh Nghệ An xuyên rừng vượt núi đi tìm đồng đội.

Thượng tá Chế Ngọc Hà, Đội trưởng Đội Quy tập hài cốt liệt sĩ Bộ CHQS Nghệ An cho biết: Thực hiện nhiệm vụ trên địa bàn các tỉnh Xiêng Khoảng, Viêng Chăn, Xay Sổm Bun của nước bạn Lào, chúng tôi không chỉ đối mặt với hiểm nguy rình rập từ những vật liệu nổ sót lại sau chiến tranh; nguy cơ tiềm ẩn về an ninh chính trị mà còn thường xuyên chống chọi với sự khắc nghiệt của thời tiết, khí hậu, bất đồng về ngôn ngữ… Địa hình thực hiện nhiệm vụ hết sức hiểm trở, có nơi cán bộ, nhân viên phải đi bộ từ 8 đến 10 ngày mới đến địa bàn tìm kiếm, quy tập như: Bản Na, Bom Lọng, Mường Mộc hay bản Nậm Xao, Xẩm Thoong, Long Chẹng.., nhiều lúc bộ đội phải vắt cây chuối rừng để lấy nước nấu cơm và sinh hoạt... Có những đợt hoạt động dài ngày trong rừng, lương thực mang theo không đủ, bộ đội phải tìm củ mài và hoa chuối rừng thay cơm để đi tìm đồng đội. Vậy nhưng, với tấm lòng nặng nghĩa tri ân, tinh thần thi đua quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, cán bộ, nhân viên đơn vị đã nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Tận tâm, nỗ lực tìm kiếm đưa các liệt sĩ về với Tổ quốc.

Thực tế công tác quy tập, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trên địa bàn nước bạn Lào gặp muôn vàn khó khăn. Bởi địa bàn tìm kiếm chủ yếu khu vực núi cao, rừng sâu, xa khu vực dân cư, thời tiết, khí hậu khắc nghiêt. Cùng với đó, do thời gian đã lâu, địa hình đã thay đổi không còn dấu vết; các phần mộ liệt sĩ còn lại nằm phân tán, rải rác ở các vùng sâu, vùng núi cao rừng rậm; đường giao thông ở nước bạn xuống cấp nên rất khó khăn trong việc cơ động. Đặc biệt, số người biết về thông tin phần mộ liệt sĩ còn ít, đã cư trú ở địa phương khác, tuổi cao, đã già yếu hoặc đã mất. Thông tin các đơn vị, các cựu chiến binh từng chiến đấu trên nước bạn cung cấp thường sai lệch về tọa độ nên đơn vị tổ chức tìm kiếm rất khó khăn.

Bữa cơm đạm bạc giữa rừng Lào.

Thế nhưng, giữa muôn vàn khó khăn, nhưng sự khát vọng đến cháy bỏng là mong muốn tìm được nhiều hài cốt liệt sĩ đang nằm sâu trong lòng đất nước Bạn về với đất mẹ Việt Nam, đã thôi thúc cán bộ, chiến sĩ toàn Đội vượt lên tất cả quyết tâm vượt kế hoạch đề ra. Kết quả, những năm qua Đội đều hoàn thành vượt chỉ tiêu trên giao. Mùa khô năm 2023-2024, Đội đã tìm kiếm, quy tập được 87 hài cốt liệt sĩ; và mới xuất quân sang nước bạn Lào hơn một tháng, nhưng đội đã tìm kiếm, quy tập được 18 hài cốt liệt sĩ.

Tình quân dân nhân lên sức mạnh

Để hoàn thành nhiệm vụ, thời gian qua Đội Quy tập thuộc Bộ CHQS tỉnh Nghệ An đã bám sát địa bàn, thực hiện 4 cùng “cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng Lào”, từ đó huy động các tầng lớp nhân dân trên địa bàn cùng vào cuộc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ.

Khám, cấp thuốc miễn phí cho người dân nước bạn.

Trao quà tặng các cháu nhỏ nước bạn Lào.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, các anh thực sự là những “sứ giả” hòa bình, luôn để lại cho người dân nước Bạn những tình cảm sâu nặng bằng các hành động, việc làm, như dành một phần chế độ hỗ trợ đồng bào, tổ chức khám, cấp thuốc miễn phí; giúp nhân dân lao động, sản xuất, vệ sinh môi trường… Chỉ tính riêng sau hơn một tháng xuất quân thực hiện nhiệm vụ mùa khô năm 2024-2025, Đội đã khám điều trị bệnh, cấp thuốc miễn phí cho hơn 230 lượt người dân, tặng 400kg lương khô; gom tặng quần áo hơn 1.200 bộ; giúp đỡ nhân dân 258 ngày công thu hoạch mùa…

Giúp nhân dân nước bạn thu hoạch lúa.

Cùng với sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, nhân viên trong toàn Đội, cộng với sự quan tâm, giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương nước bạn Lào, Đội Quy tập hài cốt liệt sĩ Bộ CHQS tỉnh Nghệ An đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Kết quả, Đội đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ đổi mới; từ năm 2019 đến nay, Đội liên tục được các cấp khen thưởng, trong đó năm 2023 và năm 2024 được Thủ tướng Chính phủ; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Lào tặng Bằng khen.

Bài, ảnh: NGỌC THĂNG – XUÂN THẾ