Hành trình tìm về 'Nguồn cội' của nữ nghệ sĩ xa xứ
Chiều ngày 7/3, tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam (36 Lý Thường Kiệt, Hà Nội) đã diễn ra triển lãm 'Nguồn cội' của nghệ sĩ Tô Bích Hải. Đây là triển lãm đầu tiên của bà tại Việt Nam sau hơn 50 năm định cư ở nước ngoài.
Các đồng chí nguyên lãnh đạo Hội LHPN Việt Nam, lãnh đạo Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và khách mời tham quan triển lãm
Dành tình cảm đong đầy với khái niệm “cội nguồn”, nghệ sĩ Tô Bích Hải tìm kiếm những ký ức, cảm giác về quê hương trong những sự vật hiện diện trong đời sống thiên nhiên và sinh hoạt hằng ngày. Triển lãm là chuyến du hành đi theo các bước chuyển lớn trong sự nghiệp của nghệ sĩ Tô Bích Hải, khi bà thử nghiệm với các chất liệu khác nhau như sơn dầu, than chì, điêu khắc gỗ,...
Tác giả Tô Bích Hải trong không gian triển lãm của mình
Loạt tranh sơn dầu “Nguồn cội” tập trung vào hiệu ứng thị giác khi những rễ cây được vẽ ở khổ lớn, bó rễ bện chặt vào thân cây rắn chắc như những sợi dây thừng. Những rễ cây chạy theo toàn bộ phần thân của cây, như các sợi nơ ron thần kinh liên kết từng mảng ký ức của người nghệ sĩ. Chính bởi kích cỡ lớn này, có thể coi đây là những bức chân dung về “nguồn cội”.
Nghệ sĩ Tô Bích Hải thử nghiệm với các chất liệu khác nhau như sơn dầu, than chì, điêu khắc gỗ...
2 loạt tác phẩm “Lắng nghe đá thì thầm” và “Lắng nghe cây than thở” như một lời mời gọi ta soi chiếu về những gì sơ khởi và thuộc về thiên nhiên.
Loạt sơn mài tĩnh vật là một góc nhìn mới của người nghệ sĩ khi bà đặt vấn đề về cội nguồn của thiên nhiên qua lát cắt của các loại quả. Loạt tranh chân dung về trẻ em đưa ta vào những nhánh nhỏ trong cuộc sống của Tô Bích Hải khi xa xứ. Cuối cùng, cụm điêu khắc sắp đặt Totem đưa người xem về với những gì đơn sơ nhất của các phong tục thờ cúng truyền thống.
“Tôi chỉ là hạt giống nhỏ, loài cây hoang vươn lên tìm ánh sáng, để nghe cây thở dài, để nghe đá thì thầm trong cuộc chuyển mình rạo rực. Tôi như kẻ nhìn trộm vào sự biến hóa và thăng hoa của vật” - bà chia sẻ.
Triển lãm kéo dài đến ngày 25/3/2025. Vào cửa tự do.
Nghệ sĩ Tô Bích Hải sinh năm 1947 tại Móng Cái (Quảng Ninh), là người dân tộc Tày.
Năm 1954, gia đình bà di cư từ miền Bắc vào miền Nam. Trải nghiệm này đã khắc sâu vào ký ức, trở thành nguồn cảm hứng cho các tác phẩm phản ánh chủ đề ly hương và giao thoa văn hóa trong bà.
Ở tuổi 20, Tô Bích Hải theo học tại Học viện Mỹ thuật Lausanne, Thụy Sĩ, trước khi định cư tại Pháp vào năm 1968. Thời gian đầu, bà theo đuổi phong cách hội họa cổ điển, sáng tác các bức tranh tái hiện hình ảnh trẻ em làng quê vùng Bourgogne. Những tác phẩm này gợi lên sự hoài niệm, thân mật và gắn bó với ký ức tuổi thơ.
Sau khi chứng kiến sự thay đổi của làng quê, bà chuyển sang phục chế búp bê cổ, đặc biệt là các dòng búp bê Pháp nổi tiếng như Thuillier, Schmitt, Jumeau, và Pauline. Công việc này không chỉ mở rộng hiểu biết về chất liệu và kỹ thuật mà còn làm sâu sắc thêm cảm nhận của bà về hình khối và kết cấu.
Tác phẩm của Tô Bích Hải đã được triển lãm tại các bảo tàng quốc tế như Halle Saint-Pierre và La Fabuloserie, Pháp.
