Harvard thắng vòng đầu trong cuộc chiến pháp lý bảo vệ sinh viên quốc tế

Khẩu hiệu ủng hộ trường Harvard trong cuộc đối đầu với chính quyền Tổng thống Trump. Ảnh: Boston Times

Một thẩm phán liên bang cho biết bà sẽ ban hành lệnh tạm thời nhằm ngăn chính quyền Tổng thống Trump cản trở việc Đại học Harvard tuyển sinh sinh viên quốc tế.

Theo báo New York Times, thẩm phán Allison D. Burroughs tuyên bố bà sẽ gia hạn lệnh cấm được ban hành từ tuần trước, nhằm chặn nỗ lực của chính phủ liên bang trong việc ngăn cản sinh viên quốc tế nhập học tại Harvard, trong lúc hai bên tiếp tục tranh tụng tại tòa.

Trong khi đó, các luật sư của Bộ An ninh Nội địa để ngỏ khả năng chính quyền Tổng thống Trump sẽ tiếp tục tìm kiếm những cách thức khác để cấm sinh viên quốc tế theo học tại ngôi trường thuộc Ivy League này.

Chính quyền Tổng thống Trump đã tìm cách cấm sinh viên quốc tế theo học tại Harvard như một phần trong cuộc tấn công đa hướng nhằm vào trường, bao gồm cả việc chặn hàng tỷ USD ngân sách liên bang. Các quan chức chính phủ cáo buộc Harvard dung túng chủ nghĩa bài Do Thái và trong hồ sơ đệ trình lên tòa hôm 29/5, còn cáo buộc trường này có quan hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Chính phủ chưa đưa ra bằng chứng cụ thể cho các cáo buộc này, trong khi phía Harvard khẳng định họ hoàn toàn tuân thủ các quy định pháp lý về việc báo cáo tài trợ từ nước ngoài. Trường cáo buộc chính quyền ông Trump vi phạm quyền Tu chính án thứ nhất trong Hiến pháp Mỹ và nhắm vào họ như một phần của chiến dịch chính trị có chủ đích.

Các luật sư của Harvard đã viện dẫn hàng loạt bài đăng trên mạng xã hội của Tổng thống Trump công kích trường và các giáo sư của trường vì lập trường chính trị của họ.

Tuần trước, Harvard đã khởi kiện chính quyền Tổng thống Trump, sau khi chính phủ thông báo sẽ thu hồi giấy phép tuyển sinh sinh viên quốc tế của trường. Vài giờ sau khi đơn kiện được nộp, thẩm phán Burroughs đã ban hành lệnh cấm tạm thời đối với các hành động đó của chính phủ.

Trong phiên điều trần hôm 29/5 tại tòa án liên bang ở Boston, thẩm phán Burroughs bày tỏ lo ngại rằng chính phủ có thể đã vi phạm lệnh cấm trước đó khi vẫn tìm cách ngăn sinh viên quốc tế nhập học. Bà trích dẫn các khiếu nại được Harvard nộp lên vào tối 28/5, trong đó có nhiều trường hợp sinh viên bị làm khó tại các sân bay.

Ngay trước khi ra đối chất với các luật sư của Harvard tại tòa, chính quyền Tổng thống Trump đã gửi một thông báo vào phút chót, cho Harvard thêm 30 ngày để phản hồi các yêu cầu của chính phủ.

Tại phiên điều trần, các luật sư phía chính phủ cho rằng một lệnh của tòa nhằm chặn hành động của chính quyền là không cần thiết do đã có gia hạn. Tuy nhiên, thẩm phán Burroughs cho biết bà vẫn muốn ban hành lệnh cấm, vì lo ngại thị thực của sinh viên vẫn đang bị trì hoãn hoặc thu hồi.

“Tôi phải nói rằng tôi sẽ cảm thấy yên tâm hơn nếu có một lệnh của tòa được ban hành”, bà Burroughs nói, đồng tình với luật sư của Harvard, ông Ian Gershengorn.

Ông Gershengorn lập luận rằng lệnh cấm vẫn cần thiết vì chính quyền tiếp tục vi phạm quyền Tu chính án thứ nhất của trường, và cho rằng thông báo mới của chính phủ chỉ là một bước đi nữa trong chiến thuật lách luật.

“Dường như Harvard đang bị áp dụng một bộ quy tắc và thủ tục hoàn toàn khác”, ông nói, và bổ sung rằng “những tổn hại mà chúng tôi phải gánh chịu là có thật và đang tiếp diễn”.

Trong khi đó, thư ký báo chí Nhà Trắng, Karoline Leavitt, ngày 29/5 cho rằng thẩm phán Burroughs đã vượt quá quyền hạn. “Nếu những thẩm phán này muốn trở thành Ngoại trưởng hay Tổng thống thì họ cứ ra tranh cử”, bà Leavitt nói.

Sinh viên quốc tế chiếm khoảng 1/4 tổng số sinh viên của Harvard và có vai trò quan trọng đối với học thuật và ngân sách của trường. Harvard đã xin gia hạn để sinh viên quốc tế - nhiều người trong số đó đã rời trường trong kỳ nghỉ hè - có thể quay trở lại trường trong lúc vụ kiện tiếp tục.

Việc gia hạn này cũng sẽ mở đường cho sinh viên năm nhất người nước ngoài bắt đầu kế hoạch học tập tại Harvard.

Người phát ngôn của Harvard, ông Jason A. Newton, cho biết trong một tuyên bố rằng Harvard sẽ “tiếp tục thực hiện các biện pháp nhằm bảo vệ quyền lợi của sinh viên và học giả quốc tế - những thành viên thiết yếu của cộng đồng học thuật của chúng tôi - và sự hiện diện của họ tại đây là một lợi ích to lớn cho nước Mỹ".

Sinh viên tại Đại học Harvard ở Cambridge, bang Massachusetts, Mỹ. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Trong buổi lễ tốt nghiệp chính của Harvard diễn ra vào sáng 29/5, tin tức về kết quả phiên tòa đã lan đến đám đông, và một số người đã reo hò.

Chính quyền Trump lập luận rằng Harvard đã mất quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế vì không thể kiểm soát tình trạng bài Do Thái trong khuôn viên trường, cùng các cáo buộc khác. Lãnh đạo Harvard thừa nhận vẫn còn vấn đề liên quan đến bài Do Thái, nhưng cho biết trường đã thực hiện nhiều biện pháp để giải quyết.

Hồ sơ chính phủ đệ trình sáng 29/5 dường như là một chiến thuật pháp lý nhằm trì hoãn, nếu không muốn nói là thay đổi kết quả cuối cùng, bằng cách đưa ra một loạt cáo buộc mới về ảnh hưởng của tài trợ nước ngoài đối với trường - đây là lần đầu tiên những cáo buộc này xuất hiện trong hồ sơ vụ kiện.

Hồ sơ này cũng nhằm đáp trả cáo buộc thủ tục rằng chính quyền đã không tuân thủ quy trình thông báo đúng luật khi đột ngột ra lệnh cấm sinh viên quốc tế, theo lời chuyên gia luật hành chính David Super thuộc Đại học Georgetown.

“Một vi phạm rõ ràng về mặt thủ tục như thế này sẽ là lý do đơn giản để tòa xử thua chính phủ, và họ muốn gạt bỏ lý do đó”, ông Super nói.

Chính quyền Tổng thống Trump đã yêu cầu Harvard cung cấp lượng tài liệu đồ sộ, bao gồm toàn bộ nội dung khóa học của từng sinh viên quốc tế và thông tin về bất kỳ người nào có visa du học bị cáo buộc hành vi sai phạm hoặc vi phạm pháp luật.

Yêu cầu này dẫn đến một cuộc tranh cãi kéo dài nhiều tuần. Harvard đã nộp các hồ sơ mà trường cho là phù hợp với yêu cầu pháp lý, đồng thời yêu cầu hướng dẫn thêm về những phần còn lại. Nhưng Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem sau đó đáp lại bằng việc cáo buộc Harvard đã nuôi dưỡng một “văn hóa bài Do Thái”, cùng nhiều cáo buộc khác.

Hôm 29/5, Tổng thống Trump tuyên bố rằng số lượng sinh viên quốc tế tại Harvard nên được giới hạn xuống 15%.

Thu Hằng/Báo Tin tức và Dân tộc