Hậu phương thành tiền tuyến: NATO đối mặt với thách thức thế kỷ 21

Xe quân sự Mỹ tham gia cuộc tập trận của NATO tại Korzeniewo (Ba Lan) ngày 4/3/2024. Ảnh: PAP/TTXVN

Theo Wall Street Journal ngày 24/6, các cuộc xung đột đang diễn ra tại Ukraine và Israel đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh cho các quốc gia thành viên NATO về một thực tế đáng sợ: Đối thủ thông minh có thể vô hiệu hóa các tài sản quân sự quan trọng ngay trên sân nhà, trước khi chúng kịp tham chiến. Điều này đang thúc đẩy NATO thay đổi trọng tâm, tăng cường đầu tư vào các biện pháp phòng thủ "phi sát thương" như chống thiết bị bay không người lái (UAV), đối phó với tin tặc và chống phá hoại, nhằm bảo vệ cơ sở hạ tầng và khả năng huy động lực lượng.

Mối đe dọa đa chiều

"Nếu Thế chiến III bùng nổ ở lục địa châu Âu, phát súng đầu tiên sẽ là gì?" - đó là câu hỏi của Đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker, phản ánh sự lo ngại ngày càng tăng về các hình thức tấn công mới. Không còn chỉ là xe tăng hay vũ khí hạng nặng, các mối đe dọa giờ đây bao gồm tấn công mạng vào cơ sở hạ tầng trọng yếu hay các hành vi phá hoại nhắm vào hệ thống hậu cần. Vụ tấn công bằng UAV của Ukraine vào máy bay ném bom Nga hay việc Israel vô hiệu hóa hệ thống phòng không của Iran là những minh chứng rõ ràng cho thấy khả năng loại bỏ tài sản quan trọng từ xa.

Trung tướng về hưu Douglas Lute, cựu Đại sứ Mỹ tại NATO, nhận định: "Nếu Trung Quốc có thể cắt nguồn điện cung cấp cho các trung tâm dữ liệu của chúng tôi thì có lẽ họ không cần phải đánh chìm tàu sân bay của Mỹ". Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh mạng trong bối cảnh chiến tranh hiện đại. Cựu Giám đốc Bộ Tư lệnh Vận tải Mỹ, Tướng Không quân Mỹ về hưu Jacqueline Van Ovost, cũng cảnh báo rằng "quê hương không còn là nơi ẩn náu an toàn nữa", và nhiễu GPS vốn có thể cản trở các cuộc tấn công mạng định vị là một trong những nỗi lo lớn nhất của bà.

Tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Hague (Hà Lan) diễn ra từ 24 -25/6, vấn đề tài trợ cho sự sẵn sàng và khả năng phục hồi sẽ là ưu tiên hàng đầu. Tổng thống Trump đã đặt mục tiêu các đồng minh NATO nên chi 5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng, tăng so với mục tiêu 2% trước đó. Tổng thư ký NATO Mark Rutte, người thúc đẩy mức tăng lên 3,5%, đã nắm bắt cơ hội này để kêu gọi tăng chi tiêu cho các lĩnh vực vốn bị bỏ qua như khả năng di chuyển và khả năng phục hồi.

Vào tháng 3 năm nay, ông Rutte đề xuất tăng thêm 1,5% GDP cho chi tiêu liên quan đến quân sự, ngoài các khoản chi quốc phòng truyền thống. Đề xuất này được kỳ vọng sẽ được chấp thuận, cho thấy sự đồng thuận ngày càng cao trong liên minh về việc cần phải tăng cường phòng thủ phi sát thương. Hầu hết các quốc gia châu Âu đều ủng hộ mục tiêu của Tổng thống Trump, không chỉ để tránh việc ông rút khỏi NATO mà còn vì họ đã nhận thức sâu sắc rằng việc chuẩn bị lực lượng quân sự chưa bao giờ là thừa, ngay cả trong thời bình.

Thách thức hậu cần trong kỷ nguyên mới

Các nhà hoạch định quân sự phương Tây chưa từng phải đối mặt với các mối đe dọa nghiêm trọng đối với hậu cần kể từ Thế chiến II. Giờ đây, những người làm công tác hậu cần phải điều chỉnh kế hoạch của họ với mục tiêu là an ninh nội địa và nguy cơ đối thủ sẽ tìm mọi cách để ngăn chặn lực lượng phòng thủ rời căn cứ và tham chiến. Việc Israel tấn công các phương tiện phòng không di động của Iran ngay từ đầu cuộc tấn công ngày 13/6 là một ví dụ điển hình về chiến thuật này.

Cơ sở hạ tầng dân sự cũng trở thành mục tiêu. Thiếu tướng về hưu Gordon Davis, cựu quan chức cấp cao của NATO phụ trách đầu tư quốc phòng, cho biết khi hơn 2.100 quân NATO triển khai tới Ba Lan và các quốc gia vùng Baltic vào năm 2015, thiết bị đã gặp nhiều sự cố do cơ sở hạ tầng cũ của Khối Warsaw được xây dựng theo các tiêu chuẩn khác với NATO. Điều này cho thấy sự cần thiết phải đầu tư vào cầu đường, cảng, đường dây điện thoại và nhà máy điện để đảm bảo khả năng di chuyển và hoạt động thông suốt của quân đội.

Hà Lan là một ví dụ điển hình khi bắt đầu tăng cường đầu tư quốc phòng, ưu tiên hậu cần và cơ sở y tế - những lĩnh vực đã suy yếu nghiêm trọng sau nhiều năm cắt giảm. Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Hà Lan, Tướng Onno Eichelsheim, nhấn mạnh: "Bạn phải xây dựng khả năng phục hồi trên đường bộ, đường sắt và đường thủy của mình", tăng các lựa chọn giao thông, dù "điều này tốn kém và đòi hỏi rất nhiều công sức".

Một trong những thách thức lớn là an ninh nội địa không nằm trong tay quân đội thời bình, và các cơ quan thực thi pháp luật hiếm khi phối hợp với lực lượng vũ trang. Các hành vi phá hoại và tấn công mạng vào tài sản của khu vực tư nhân chỉ mới gần đây được xem là mối đe dọa an ninh quốc gia.

Chính quyền Mỹ đã cáo buộc tin tặc Trung Quốc cài phần mềm độc hại vào các hệ thống điều khiển cần cẩu cảng, vốn rất quan trọng trong một cuộc huy động quân sự. Lầu Năm Góc đã cấm sử dụng các cảng nước ngoài sử dụng mạng dữ liệu hàng hóa của Trung Quốc, Logink, vì lo ngại có thể bị lợi dụng cho mục đích gián điệp hoặc phá vỡ hậu cần quân sự.

Ở châu Âu, các chính quyền đang đối mặt với những nỗ lực nhằm thăm dò và tấn công vào hoạt động hỗ trợ quân sự hiện tại cho Ukraine và mạng lưới huy động NATO trong tương lai. Theo Norma Cyber, một tổ chức phi lợi nhuận của Na Uy, một "tác nhân" người Nga có tên Fancy Bear đang nhắm vào lĩnh vực vận tải của châu Âu, bao gồm các hệ thống kiểm soát không lưu và các tổ chức hàng hải liên quan đến việc hỗ trợ Ukraine.

Những diễn biến này cho thấy NATO đang ở một ngã rẽ quan trọng, nhận diện rõ ràng hơn về các mối đe dọa phi truyền thống và quyết tâm đầu tư vào khả năng phòng thủ toàn diện hơn. Mục tiêu cuối cùng là đảm bảo rằng các lực lượng của NATO có thể được huy động và hoạt động hiệu quả, bất kể hình thức tấn công nào mà kẻ thù có thể lựa chọn.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc