Hé lộ sự thật về việc săn bắt tê tê ở Tây Phi
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Ecology & Evolution mới đây cho thấy, hầu như mọi con tê tê bị bắt từ tự nhiên đều bị đưa vào nồi nấu bữa tối, chứ không phải để buôn bán vảy ở nước ngoài.
Ướ́c tính có khoảng 21.000 con tê tê chết mỗi năm trong khu vực Tây Phi. Ảnh: Retuers
Nghiên cứu của các nhà khoa học từ Đại học Cambridge (Vương quốc Anh) thực hiện trong 3 năm, thông qua trao đổi với hơn 800 thợ săn và thương nhân ở 33 ngôi làng ở Nigeria, cho thấy, tê tê đang gặp nguy hiểm.
Nhóm nghiên cứu ước tính rằng, có khoảng 21.000 con tê tê chết mỗi năm trong khu vực. Những người thợ săn hiếm khi ra ngoài tìm kiếm chúng. Họ nhặt những con vật bằng tay trong khi kiểm tra bẫy hoặc làm việc trên các thửa ruộng. Gần 3/4 lượng thịt được chính gia đình của những người thợ săn ăn, và phần còn lại được bán tại địa phương.
Tác giả chính của nghiên cứu, Tiến sĩ Charles Emogor, cho biết: “Hàng nghìn kg vảy tê tê bị tịch thu tại các cảng của Nigeria, tạo ra ấn tượng rằng nhu cầu quốc tế về vảy là nguyên nhân dẫn đến tình trạng khai thác tê tê ở Tây Phi. Tuy nhiên, khi chúng tôi nói chuyện với những người thợ săn và thương nhân trên thực địa quanh khu rừng Cross River, thành trì lớn nhất của loài tê tê ở Nigeria, thì rõ ràng thịt là động lực cho hầu hết các vụ giết tê tê”.
Chưa đầy 1/3 số vảy từ những con vật này đến được với thương nhân; còn lại đều bị vứt sang một bên. Những người thợ săn cho biết, thịt kiếm được nhiều tiền gấp 3-4 lần so với vảy ở các chợ địa phương.
Tiến sĩ Emogor cho biết: "Tê tê phải đối mặt với sự kết hợp nguy hiểm chết người. Tê tê dễ săn, sinh sản chậm, có vị ngon đối với con người và bị cho là có đặc tính chữa bệnh trong các loại thuốc truyền thống. Ngoài ra, môi trường sống trong rừng của chúng đang bị phá hủy".
Vì thức ăn là sức hút thực sự, các nhà nghiên cứu lập luận rằng các giải pháp tại địa phương - tuần tra tốt hơn, luật lệ mới và hỗ trợ an ninh lương thực - có thể tốn kém hơn và hiệu quả hơn là chỉ cố gắng kiểm soát nạn buôn bán quốc tế.
Tiến sĩ Emogor hiện đang điều hành Pangolino, một mạng lưới tình nguyện giúp các làng viết và thực thi các quy tắc thân thiện với tê tê. Động lực của ông vừa mang tính cá nhân vừa mang tính khoa học. Ông cho biết: “Nếu chúng ta mất tê tê, chúng ta mất đi 80 triệu năm tiến hóa. Tê tê là loài động vật có vú duy nhất có vảy và tổ tiên của chúng tồn tại khi khủng long vẫn còn lang thang trên hành tinh”.
Cameroon, Gabon và các quốc gia khác có thói quen tương tự: Mọi người coi trọng tê tê chủ yếu là vì thức ăn. Cho đến khi chế độ ăn uống thay đổi hoặc việc thực thi được cải thiện, loài động vật có vú có vảy duy nhất của châu Phi sẽ tiếp tục trượt dốc đến bờ vực tuyệt chủng – từng bữa ăn một.
Những nỗ lực để cứu tê tê phải vượt ra ngoài việc hạn chế buôn bán quốc tế. Bảo vệ những loài động vật này – và hệ sinh thái mà chúng sinh sống – có nghĩa là giải quyết các động lực săn bắn tại địa phương. Điều đó bao gồm cải thiện an ninh lương thực, cung cấp các lựa chọn thay thế kinh tế cho thịt rừng và nâng cao nhận thức của công chúng về vai trò của tê tê đối với sức khỏe của rừng.
Giáo dục và tiếp cận là chìa khóa. Nhiều thợ săn không nhận ra rằng tê tê đang gặp nguy hiểm. Một số người có thể không biết rằng loài động vật này giúp kiểm soát quần thể côn trùng và hỗ trợ cân bằng sinh thái. Các nhóm bảo tồn động vật hoang dã đang nỗ lực truyền bá kiến thức này, trong khi chính quyền địa phương và các đối tác đang tìm cách tăng cường thực thi pháp luật ở các khu vực xa xôi.
