Hé lộ 'vũ khí bí mật' giúp Ukraine đánh chặn hơn 1.000 UAV Shahed

Hệ thống chống máy bay không người lái (UAV) Merops – sử dụng UAV đánh chặn Surveyor và đã được chứng minh hiệu quả tại Ukraine – hiện đang được một số quốc gia thành viên NATO đưa vào huấn luyện và triển khai.

Binh sĩ NATP huấn luyện sử dụng hệ thống Merops. Ảnh: Business Insider

Vũ khí đánh chặn hơn 1.000 UAV Shahed

Theo Business Insider, các lực lượng vũ trang Ukraine đã được trang bị hệ thống này, song thông tin chi tiết về thời điểm và số lượng bàn giao vẫn được giữ bí mật. Merops đã thực hiện hơn 1.000 vụ đánh chặn UAV tấn công loại Shahed của Nga và nhận được đánh giá tích cực từ các quân nhân trực tiếp vận hành. Kết quả này đã thúc đẩy một số nước phương Tây đưa Merops vào chương trình huấn luyện.

Trong một buổi huấn luyện tại thao trường Nowa Dęba, Ba Lan gần đây, các binh sĩ Mỹ, Ba Lan và Romania đã vận hành thực tế hệ thống Merops. Một số đơn vị NATO cũng bắt đầu triển khai hệ thống để bảo vệ sườn phía Đông trước nguy cơ UAV xâm nhập mới.

Chuẩn tướng Curtis King, chỉ huy Đơn vị Phòng không và Phòng thủ tên lửa số 10 của Lục quân Mỹ nhận định Merops “có hiệu quả và có tính sát thương cao” đối với các UAV tấn công một chiều ở Ukraine. Ông đánh giá hệ thống này có thể đóng góp tới 40% số UAV Shahed bị bắn hạ tại chiến trường Ukraine.

Merops được phát triển trong khuôn khổ Dự án Eagle do Mỹ dẫn dắt, với sự tham gia của ông Eric Schmidt – cựu Giám đốc điều hành Google, đồng thời là Giám đốc công ty Swift Beat. Đây là doanh nghiệp hoạt động khá kín tiếng và được cho là sẽ sản xuất UAV cho Ukraine.

Trong cấu hình thực tế, hệ thống Merops xoay quanh UAV đánh chặn Surveyor. Một tổ hợp hoàn chỉnh gồm trạm điều khiển mặt đất, bệ phóng và các UAV đánh chặn. UAV đánh chặn thường được phóng thẳng từ các xe bán tải, cho phép hệ thống linh hoạt triển khai cả ở hậu phương lẫn gần tiền tuyến để truy kích UAV trinh sát hoặc UAV tấn công của đối phương.

Trong các buổi huấn luyện tại Ba Lan, một UAV Surveyor đã lao đi với tốc độ cao để tấn công mục tiêu là UAV mô phỏng Shahed. Dù không đánh trúng ở lần đầu, Surveyor lập tức vòng lại để thực hiện lần tấn công thứ hai.

UAV Surveyor có thể hoạt động tự động hoặc điều khiển từ xa. Thiết bị được trang bị cảm biến theo dõi mục tiêu bằng ảnh nhiệt, tần số vô tuyến hoặc radar và mang theo đầu nổ nhỏ nhưng đủ sức phá hủy UAV loại Shahed. Dù thông số kỹ thuật đầy đủ chưa được công bố, báo cáo cho biết Surveyor đạt tốc độ khoảng 280 km/h. Ukraine hiện cũng có nhiều UAV đánh chặn nội địa đạt tốc độ cao hơn, như Wild Hornets có thể vượt 300 km/h.

Giải pháp tiết kiệm chi phí

Giới chức quân sự cho biết Surveyor – dù dùng động cơ cánh quạt – vẫn đủ nhanh để đánh chặn cả các UAV dùng động cơ phản lực mà Nga đã đưa vào chiến trường trong năm nay. Vũ khí này cũng có khả năng kháng nhiễu điện tử, yếu tố đặc biệt quan trọng trong môi trường tác chiến tại Ukraine. Theo dữ liệu được công bố, Surveyor đã ghi nhận hơn 1.900 lần đánh chặn trong thực chiến, bao gồm UAV trinh sát và UAV tấn công, với mỗi cuộc đánh chặn chỉ kéo dài vài phút.

UAV đánh chặn Surveyor của hệ thống Merops. Ảnh: Quân đội Ba Lan

Trong bối cảnh Nga tăng cường sử dụng UAV tấn công một chiều như Geran - biến thể nội địa của Shahed - các UAV đánh chặn như Surveyor trở thành công cụ phòng không quan trọng của Ukraine. Kinh nghiệm này đang được NATO khai thác để điều chỉnh kế hoạch phòng thủ trong giai đoạn mới.

Giá mỗi UAV đánh chặn Surveyor là 15.000 USD, rẻ hơn UAV Shahed (ước tính khoảng 35.000 USD) nhưng cao hơn UAV đánh chặn do Ukraine tự sản xuất. Tuy nhiên, so với việc dùng tên lửa phòng không đắt đỏ, đây vẫn là giải pháp hiệu quả về chi phí.

Sau sự cố UAV xâm nhập không phận Ba Lan hồi tháng 9 khiến NATO phải dùng tên lửa không đối không đắt tiền để đánh chặn, nhu cầu đối với các hệ thống chi phí thấp như Merops tăng mạnh. Merops hiện được triển khai tại Ba Lan và Romania trong khuôn khổ chiến dịch Eastern Sentry nhằm tăng cường bảo vệ không phận châu Âu.

Hiện chưa rõ một hệ thống Merops tiêu chuẩn gồm bao nhiêu bệ phóng. Kíp vận hành gồm bốn người: chỉ huy, người điều khiển chính và hai kỹ thuật viên. Thời gian đào tạo chỉ kéo dài khoảng hai tuần, giúp hệ thống nhanh chóng đưa vào hoạt động.

Tướng Chris Gent, Phó Tham mưu trưởng phụ trách chuyển đổi và tích hợp của Bộ Tư lệnh Lục quân NATO, cho hay năng lực chống UAV là chủ đề được thảo luận trong nhiều năm qua và xung đột Nga – Ukraine đã nhấn mạnh đây là một trong những mối đe dọa hàng đầu đối với châu Âu. Với việc khu vực sườn Đông liên tục ghi nhận UAV xâm nhập không phận, ông cho rằng các hệ thống như Merops sẽ tiếp tục thu hút sự quan tâm của các quốc gia trong khu vực.

Hoàng Phạm/VOV.VN Theo Defense Express, Business Insider