Hé lộ yếu tố làm bùng nổ sức mạnh những cơn bão tại châu Á cuối tháng 11
Các chuyên gia cho biết những biến đổi nhanh của đại dương và môi trường sống đang tạo điều kiện để các cơn bão trong khu vực mạnh lên bất thường, gây thiệt hại lớn và khiến nhiều quốc gia không kịp trở tay.
Những cơn bão dữ dội tàn phá Sri Lanka, Indonesia, Malaysia và Thái Lan vào cuối tháng 11 đã trở nên mạnh hơn do nhiệt độ nước biển tăng và tình trạng phá rừng diễn ra nhanh chóng. Đây là kết luận trong một nghiên cứu mới được công bố hôm thứ Năm, sau khi hai cơn bão Senyar và Ditwah gây ra thiệt hại nặng nề trên diện rộng ở Đông Nam Á.
Bão nhiệt đới Senyar hình thành ở eo biển Malacca rồi bất ngờ mạnh lên, cuốn qua nhiều khu vực đông dân cư, khiến gần 1.200 người thiệt mạng. Riêng trên đảo Sumatra của Indonesia có tới 969 người tử vong. Thiệt hại quá lớn khiến các nước phải kêu gọi ít nhất 3 tỷ USD để hỗ trợ cứu trợ và tái thiết sau bão. Tại Sri Lanka, bão Ditwah gây mưa lớn kéo dài, dẫn tới lũ quét và sạt lở đất, cướp đi hơn 600 sinh mạng và gây tổn thất kinh tế ước tính khoảng 7 tỷ USD.
Bão nhiệt đới Senyar hình thành ở eo biển Malacca rồi bất ngờ mạnh lên, cuốn qua nhiều khu vực đông dân cư, khiến gần 1.200 người thiệt mạng. Ảnh: CBS News
Nhóm nghiên cứu World Weather Attribution cho biết trong 5 ngày mưa lớn nhất, nhiệt độ bề mặt biển ở Bắc Ấn Độ Dương cao hơn 0,2 độ C so với mức trung bình giai đoạn 1991-2020. Đây là nguồn năng lượng bổ sung “tiếp sức” cho bão, khiến chúng mạnh hơn và gây mưa lớn hơn bình thường. Theo nhóm nghiên cứu, nếu Trái Đất không nóng lên thêm 1,3 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, nhiệt độ nước biển trong khu vực có thể đã thấp hơn khoảng một độ vào cuối tháng 11, và khi đó sức mạnh của các cơn bão nhiều khả năng cũng giảm đáng kể.
Bão nhiệt đới thường xuất hiện trong mùa gió mùa, nhưng điều đáng lo ngại là sức tàn phá của chúng ngày càng lớn. Các nhà khoa học chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy biến đổi khí hậu khiến bão xuất hiện nhiều hơn, nhưng họ khẳng định nhiệt độ nước biển tăng đang khiến mỗi cơn bão nguy hiểm hơn trước.
“Điều đáng chú ý là cường độ bão ngày càng mạnh và tác động của chúng lên hàng triệu người”, Sarah Kew, chuyên gia khí hậu tại Viện Khí tượng Hoàng gia Hà Lan, chia sẻ.
Dù chưa thể xác định chính xác mức độ biến đổi khí hậu làm gia tăng sức mạnh của từng cơn bão, nhóm nghiên cứu nhận định lượng mưa cực đoan do bão gây ra có thể tăng 9% - 50% tại eo biển Malacca và 28% -160% ở Sri Lanka. Điều này làm tăng rủi ro lũ quét và sạt lở đất.
Các nhà khoa học cảnh báo rằng trong tương lai, bão có thể xuất hiện ở những nơi vốn hầu như không có bão và có thể di chuyển theo những hướng khó dự đoán. Việc Senyar hình thành ngay trong eo biển Malacca, một hiện tượng rất hiếm gặp, được xem là dấu hiệu đáng lo ngại. Một số chuyên gia nhận định đây có thể mới chỉ là lần thứ hai trong lịch sử một cơn bão tiến vào Malaysia từ phía Tây. Điều này cho thấy khí hậu khu vực đang thay đổi theo cách khó lường hơn trước.
