Hệ lụy từ cuộc khủng hoảng nước - năng lượng đang bao trùm châu Âu

Mỗi giai đoạn trong chu trình nước - từ khai thác, xử lý, đến phân phối - đều cần năng lượng. Khi dân số toàn cầu tăng, nhu cầu nước ngọt tăng theo, đồng nghĩa lượng năng lượng cần để bơm, xử lý và phân phối cũng tăng mạnh.

Báo cáo mới nhất của công ty đa quốc gia Danfoss, mức tiêu thụ năng lượng của ngành nước được dự đoán sẽ tăng gấp đôi vào năm 2040, trong khi nhu cầu nước của ngành năng lượng có thể tăng gần 60%.

Đáng lo ngại, nhu cầu nước toàn cầu cũng có nguy cơ vượt nguồn cung tới 40% chỉ trong 5 năm tới, ảnh hưởng tới 3,6 tỷ người vốn đã thiếu nước sạch quanh năm.

Hiện nay, nguồn nguyên liệu ngành năng lượng chiếm khoảng 14% lượng nước ngọt, từ sông, hồ, và các nguồn nước khác. Một phần nước này được làm sạch và trả lại môi trường, nhưng phần lớn đi vào sản xuất thực phẩm và hàng hóa.

Các trung tâm dữ liệu tiêu thụ khoảng 560 tỷ lít nước/năm, chủ yếu để phục vụ quá trình làm mát. Theo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), con số này có thể tăng thành 1.200 tỷ lít vào năm 2030, gấp 6 lần tổng lượng nước ngọt khai thác của Liên minh châu Âu (EU) năm 2022

Mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau này khiến các hệ thống gặp căng thẳng theo "dây chuyền". Ví dụ, thiếu điện có thể làm gián đoạn hoạt động cung cấp nước; trong khi hạn hán và nắng nóng kéo dài có thể ảnh hưởng tới sản xuất điện.

Giám đốc điều hành Danfoss, ông Kim Fausing nhận định, sự lãng phí năng lượng trong quá trình xử lý nước gây ra những thách thức về kinh tế và an ninh đối với châu Âu.

Nếu tiếp tục "phớt lờ" các bất cập trong hệ thống nước và năng lượng, chi phí có thể leo thang, khiến GDP giảm 8% ở các nước giàu, và 10-15% ở các nước thu nhập thấp hơn vào năm 2050.

Tính đến nay, các thách thức liên quan đến nước đã khiến ngành năng lượng toàn cầu phát sinh thêm khoảng 9,6 tỷ USD chi phí. Riêng ở châu Âu, hầu hết các quốc gia thành viên EU sẽ phải chi thêm 500 - 1.000 euro mỗi người trước năm 2030 chỉ để đáp ứng các quy định về nước hiện hành.

Ngoài thiệt hại tài chính, khủng hoảng nước còn đe dọa sức khỏe cộng đồng, ổn định hạ tầng và an ninh địa chính trị. Việc thiếu nước hoặc năng lượng giá rẻ có thể gây khó khăn, thậm chí châm ngòi xung đột tại các khu vực phụ thuộc vào nguồn năng lượng nhập khẩu hoặc nguồn nước chung.

Dù đã có các công nghệ giúp tăng hiệu quả sử dụng nước và năng lượng đã tồn tại, song cần có những chính sách mạnh mẽ hơn.

“Chúng ta cần những quy định tham vọng, các mục tiêu hiệu quả tiết kiệm nước rõ ràng và cơ chế khuyến khích đầu tư vào công nghệ đã chứng minh hiệu quả như phát hiện rò rỉ, đồng hồ thông minh, quản lý áp lực và tối ưu hóa năng lượng”, ông Fausing nhấn mạnh.

Khủng hoảng nước và năng lượng không còn là vấn đề riêng rẽ. Các chuyên gia nhấn mạnh châu Âu cần nhìn nhận hai hệ thống này như một thể thống nhất - nơi mỗi giọt nước, mỗi kW năng lượng đều gắn liền với khả năng sống còn của nền kinh tế và hành tinh.

Hồng Nhung (dịch)