Hệ thống S-500 của Nga đã được thử nghiệm ở Syria

Izvestia, dẫn nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Nga và tổ hợp công nghiêp quân sự Almaz – Antey (nhà chế tạo S-500) cho biết, những thử nghiệm thực tế chiến trường đã hoàn thành và được các chuyên gia quân sự xác định thành công. Theo các chuyên gia quân sự, hiệu quả tác chiến của toàn bộ hệ thống phụ thuộc vào đài chỉ huy, điều hành tác chiến và radar đa cao độ S-500 hoàn toàn mới.

Các cuộc thử nghiệm trước khi chuyển giao vũ khí trang bị cho các lực lượng vũ trang tập trung vào khả năng hoạt động liên tục của tất cả các thành phần cấu thành hệ thống vũ khí - Trung tướng Aitech Bizhev, cựu phó Tổng tư lệnh lực lượng Không quân Nga, chịu trách nhiệm về vấn đề hệ thống phòng không tích hợp mở rộng của các quốc gia Liên Xô cũ cho biết.

Trước khi được đưa vào sản xuất loạt, tất cả các trang thiết bị phải được chạy thử nghiệm - ông giải thích với Izvestia. Hệ thống được thử nghiệm trong điều kiện kỹ thuật và khí hậu rất khắc nghiệt, hoạt động với tất cả công suất trong thời gian dài.

Chỉ có chế độ hoạt động vắt kiệt khả năng máy mới có thể xác định những thiếu sót kỹ thuật. Sau đó, tất cả những sự cố và vấn đề được đánh giá tổng quan, kích hoạt và sửa chữa, xóa bỏ các tồn đọng.

Syria rất thích hợp cho những thử nghiệm như vậy – khí hậu rất nóng, rất nhiều bụi. Hơn thế nữa, đây là khu vực mà hầu hết các máy bay chiến đấu của NATO đều có mặt, tình hình không phận quốc gia này rất hỗn loạn, radar phải hoạt động suốt ngày đêm và lực lượng phòng không phải liên tục duy trì sẵn sàng chiến đấu.

Trong các thử nghiệm, các nhà phát triển đặt sự quan tâm lớn dành cho công thái học nơi làm việc cho các trắc thủ - chuyên gia phòng không – không quân này nói thêm.

Hệ thống S-500 Prometheus bao gồm một đài chỉ huy, điều hành tác chiến (PBU) với hệ thống điều khiển hỏa lực tự động (ACS). Ông Dmitry Kornev, Tổng biên tập Cổng thông tin Quân đôi Nga (Military Russia) giải thích. PBU là bộ não của hệ thống Prometheus. Trang thiết bị của đài chỉ huy điều hành hoạt động của toàn bộ hệ thống phòng không. Tất cả thông tin từ những radar, không chỉ của trung đoàn S-500, mà cả radar của các đơn vị khác, các hệ thống phòng không và các bộ chỉ huy phòng không cấp trên đều truyển tải thông tin về đây. Hệ thống máy tính điện tử của đài chỉ huy PBU xác định các mục tiêu, đưa ra mệnh lệnh tấn công những mục tiêu này trong chế độ tự động hóa cao nhất.

Ngoài ra, một hợp phần của hệ thống điều hành tác chiến còn có một hệ thống phát hiện radar (RLC), chịu trách nhiệm tìm kiếm mục tiêu tầm xa, xác định và phân loại các mục tiêu đạn đạo và mục tiêu bay. Tổ hợp S-500 cần radar "dẫn đạn" đa chức năng, có nhiệm vụ chính là khóa mục tiêu và dẫn đường tên lửa phòng không tiêu diệt.

Tình hình căng thẳng trên chiến trường Syria là một cơ hội tuyệt vời để kiểm tra đài chỉ huy, điều hành tác chiến và radar phát hiện mục tiêu đa cao độ S-500 - ông Dmitry Kornev nhận xét.

Đối với S-500, cũng như đối với S-400, một radar có độ cao lớn và tầm xa được phát triển. Radar cho phép kíp trắc thủ xác lập chính xác nhất tọa độ và quỹ đạo các mục tiêu đạn đạo và phương tiện bay. Radar có khả năng phát hiện tên lửa, máy bay, máy bay trực thăng và máy bay không người lái nhỏ trên mọi độ cao khai thác sử dụng.

Chuyên gia quân sự Kornev bình luận, radar đa độ cao và đài chỉ huy, điều hành tác chiến (PBU) cho phép xây dựng hệ thống phòng không tin cậy, không cần nguồn cung cấp thông tin bên ngoài. Radar đo độ cao giúp chỉ huy và trắc thủ theo dõi các mục tiêu. PBU có nhiệm vụ tự động phân phối chính xác các mục tiêu với các hệ thống phòng không khác trong một khu vực chịu trách nhiệm.

Đặc biệt, nhiệm vụ tiêu diệt mục tiêu đường không có thể chuyển cho các tổ hợp khác nhằm đánh chặn cuộc tấn công. Ví dụ, có thể chuyển giao mục tiêu cho tổ hợp Buk hoặc Pantsir. Theo một nguyên tắc tương tự, hiện nay hệ thống phòng thủ của căn cứ quân sự Khmeimim ở Syria đang được tổ chức theo hướng này.

S-500 sẽ được sản xuất vào nửa cuối năm 2020, theo tuyên bố của chủ tịch Hội đồng quản trị Rostec, ông Sergey Chemezov. Các thành phần của tổ hợp Prometheus cũng được thử nghiệm trên căn cứ trung tâm huấn luyện chiến đấu và sử dụng các phương tiện chiến đấu của lực lượng Không quân Vũ trụ Nga ở khu vực Astrakhan.

Đào tạo sĩ quan trắc thủ chuyên trách cho Prometheus bắt đầu từ năm 2017 tại Học viện Quân sự về Phòng không và Phòng thủ Không gian tại Tver. Hệ thống đào tạo của trường đại học này bao gồm một trung tâm huấn luyện cán bộ sĩ quan tên lửa phòng không trong thành phố Gatchina vùng Leningrad và một trung tâm đào tạo các kỹ sư kỹ thuật vô tuyến ở Vladimir. Các trung tâm này đang huấn luyện và đào tạo các cán bộ, sĩ quan khai thác sử dụng các hệ thống và tổ hợp phòng không mới.

Hiện nay, lực lượng phòng không – không quân Nga đang thử nghiệm một tổ hợp radar có khả năng cơ động cao, được gọi là "AWACS mặt đất", được ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Tổ hợp radar di động này có thể tự động theo dõi vài chục mục tiêu.

Máy tính và trang thiết bị cấu thành có thể xác định tọa độ và thông số di chuyển của máy bay và tên lửa, xác định và phân loại tất cả các loại máy bay trong và ngoài nước, xác định tốc độ và vị trí của máy bay trên không trung. Radar hiện đại là yếu tố trọng tâm trong hệ thống chỉ huy, điều khiển hỏa lực phòng không khu vực tự động, được sử dụng trong các khu vực nóng, cần thiết tăng cường trường sóng radar để phát hiện và ngăn chặn kịp thời mọi cuộc tấn công đường không.

Trịnh Thái Bằng