Heo quay Lạng Sơn, món ăn độc đáo của người Tày, Nùng

Heo quay Lạng Sơn là món ăn đặc trưng của người dân tộc Tày, Nùng ở xã Ea Ly, huyện Sông Hinh. Ảnh: NAM KHÁNH

Để làm món heo quay Lạng Sơn, người ta chọn những con heo sữa vừa phải, được nuôi bằng thức ăn tự nhiên như sắn, khoai, rau củ... để đảm bảo thịt heo thơm, ngọt tự nhiên.

Đầu tiên, con heo được mổ để nguyên con và làm sạch, dùng quả mắc mật đã ngâm, muối, đường, hạt tiêu, ngũ vị hương, rượu trắng để xát đều vào bụng heo. Sau đó, người ta nhồi lá mắc mật vào bụng heo và khâu kín lại; ướp cùng với nhiều loại gia vị khác để gia vị thấm vào thịt.

Sau khi ướp từ 2-3 giờ, con heo sẽ được xiên định hình vào thanh sắt lớn, đặt lên vỉ và quay liên tục trên than nóng vừa phải. Để tạo màu cho thịt heo, người ta dùng giấm pha với mật ong theo tỉ lệ, rồi dùng khăn khô nhúng vào dung dịch và lau đều lên da heo. Động tác này được thực hiện thường xuyên trong suốt quá trình quay để thịt heo không bị khô. Sau khoảng 2-3 giờ, thịt heo chín đều, vàng ươm. Lúc này, người ta sẽ mang heo đi chặt miếng nhỏ để thưởng thức.

Anh Lành Văn Tuyền, dân tộc Nùng ở xã Ea Ly cho biết: Lựa chọn loại heo để quay là khâu quan trọng nhất. Heo quay phải là heo sữa, tầm 30-35kg để không có quá nhiều mỡ. Quá trình quay, con heo phải được quay liên tục trên lò than nóng để thịt chín đều. Điều khác biệt của heo quay Lạng Sơn là lớp da không bị phồng rộp, chai cứng mà có độ giòn ở lớp da bên ngoài và độ mềm ngọt của miếng thịt bên trong. Nhờ lớp da đóng kín, dưỡng chất cũng như nước thịt của heo được giữ hầu như nguyên vẹn. Phần thịt heo được nướng đều trên lửa nên rất mềm nhưng không bị mềm rục, lại có mùi thơm rất đặc biệt của lá mắc mật, tạo một vị rất riêng.

Heo quay Lạng Sơn thường được ăn với các loại dưa muối chua, cùng với nước chấm cũng được pha chế bằng lá mắc mật băm nhỏ. Người Tày, Nùng thường làm heo quay Lạng Sơn vào các dịp lễ, tết và các ngày rằm, đầu tháng. Những dịp này, người Tày, Nùng ở Ea Ly thường sẽ quay heo để bán trong cộng đồng.

KHÁNH QUỲNH