Hiểm họa mỡ máu ở người gầy: Nguy cơ dễ bị bỏ qua

Người gầy cũng bị mỡ máu cao

Khi nhắc đến mỡ máu tăng, mọi người cho rằng chỉ có người béo phì, thừa cân mới gặp phải. Tuy nhiên cũng có trường hợp người gầy vẫn mắc bệnh này.

Thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ, thế nhưng đầu tháng 6 năm nay, khi nhận kết quả chị N.H.A. (32 tuổi, Hà Nội) ngỡ ngàng vì chỉ số triglycerid lên tới 9 mmol/L, trong khi ngưỡng an toàn cho người lớn thường là dưới 150 mg/dL (hoặc dưới 1,7 mmol/L).

Chị N.H.A. chia sẻ: “Tôi cao 1m56. cân nặng chỉ có 43kg. Khi nhận kết quả khám chữa bệnh định kỳ với chỉ số triglycerid tăng vọt, điều này khiến bản thân rất sốc. Tôi luôn tự tin rằng các chỉ số sức khỏe của mình đều đẹp”. Từ “cú sốc” về chỉ số, chị A. quyết tâm tự thay đổi mình bằng việc vận động nhiều hơn, kiêng khem kỹ càng hơn.

Trước chỉ số triglycerid tăng vọt ở người gầy, ThS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Mai, Phó trưởng khoa Điều trị kỹ thuật cao, Bệnh viện Nội tiết Trung ương cho biết điều này không quá “ngạc nhiên”, bởi tại khoa cũng đã gặp những trường hợp như vậy. Chỉ số triglycerid tầm 5.6 mmol/L là tăng cao, ngưỡng 9-11 mmol/L có nguy cơ viêm tụy cấp.

Theo bác sĩ Mai những trường hợp bệnh nhân gầy nhưng vẫn có mỡ máu cao thường gặp ở những người đái tháo đường, hay người có bệnh lý về tụy từ trước hoặc có tình trạng tăng mỡ máu kéo dài. Khi mắc thêm bệnh lý về tụy, cơ thể thường rất gầy, nhưng mỡ máu vẫn tăng cao do rối loạn chuyển hóa, chứ không đơn thuần chỉ vì ăn nhiều chất béo.

“Gầy nhưng chuyển hóa như người béo phì”

Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, giải thích rằng mỡ máu không liên quan trực tiếp đến thể hình. Mỡ xấu có thể âm thầm tích tụ trong mạch máu dù cơ thể gầy gò, đe dọa sức khỏe tim mạch và tăng nguy cơ đột quỵ.

Y học hiện đại gọi những trường hợp này là MONW (Metabolically Obese Normal Weight) - "gầy nhưng chuyển hóa

như người béo phì".

Nghiên cứu mới nhất từ Đại học Kyungpook National, Hàn Quốc, công bố trên tạp chí Diabetes & Metabolism cho thấy tỷ lệ MONW ở người châu Á cao hơn so với phương Tây, dao động từ 15-30% dân số trưởng thành, với Việt Nam chiếm khoảng 21%.

Rối loạn mỡ máu, dù có thể trạng gầy hay béo, đều là tình trạng bất thường của lượng lipid trong máu. Chúng bao gồm sự gia tăng của cholesterol xấu (LDL-C), triglyceride hoặc suy giảm cholesterol tốt (HDL-C).

Theo số liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỡ máu cao liên quan đến 48% trường hợp tai biến mạch máu não và 56% ca thiếu máu cơ tim trên toàn cầu.

Cách điều chỉnh mỡ máu

Với những trường hợp gầy bị rối loạn mỡ máu, bác sĩ Nguyễn Thị Quỳnh Mai khuyên bệnh nhân cần làm thêm xét nghiệm gene để xem có mang gene tăng mỡ máu hay không. Nếu có, việc điều trị bằng thuốc là bắt buộc, không thể chỉ dựa vào chế độ ăn kiêng.

“Thực tế, nhiều người gầy vẫn có rối loạn chuyển hóa dẫn đến tăng mỡ máu. Họ thường nghĩ nguyên nhân chỉ do ăn

uống nên áp dụng chế độ kiêng khem quá mức, thậm chí sai cách, khiến cơ thể thiếu chất, sút cân nhưng mỡ máu vẫn cao”, bác sĩ Mai nói.

Ngoài ra, các yếu tố như stress, căng thẳng kéo dài, thức khuya... cũng ảnh hưởng đến nội tiết và hormone chuyển hóa lipid, glucid, góp phần làm tăng mỡ máu.

Hiện nay, y học chưa có phác đồ can thiệp trực tiếp vào gene để điều trị triệt để rối loạn mỡ máu di truyền. Tuy nhiên, có thể kiểm soát bệnh bằng thuốc kết hợp với thay đổi lối sống, nhằm giữ chỉ số mỡ máu ở ngưỡng an toàn, giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Theo ThS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Mai, để điều chỉnh mỡ máu, điều đầu tiên – và trong bất kỳ phác đồ hay khuyến cáo nào, các bác sĩ cũng đều nhấn mạnh – là phải thay đổi lối sống trước. Sau đó mới tính đến chuyện sử dụng thuốc hay các phương pháp khác.

“Với những trường hợp tăng mỡ máu, bác sĩ vẫn khuyên các bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn rõ ràng. Việc thăm khám là cần thiết để biết tình trạng mỡ máu của mình đang ở mức nào, có nguyên nhân cụ thể hay không, từ đó giải quyết ngay từ gốc. Sau đó, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên để thay đổi lối sống phù hợp. Việc uống thuốc là theo chỉ định của bác sĩ, tuy nhiên đừng vì sợ thuốc mà không nhận tư vấn chuyên môn, tự ý dùng các loại thực phẩm chức năng không được khuyến cáo sẽ gây nguy cơ lớn hơn”, bác sĩ Mai cho biết.

Nguyễn Hà/VOV.VN