Hiểm họa từ việc giảm cân không đúng cách

Bệnh nhân nhập viện vì lạm dụng thuốc giảm cân điều trị tại Bệnh viện Bình Dân (TP Hồ Chí Minh). Ảnh: BVCC.

Thực trạng này đã diễn ra trong nhiều năm nhưng vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Không ít người muốn giảm béo nhưng không muốn tập luyện hay ăn uống khoa học, nên đã lựa chọn phương pháp giảm cân bằng các loại thực phẩm chức năng được quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội, các phương pháp truyền miệng, hoặc những bài thuốc từ các “bác sĩ Google” mà không lường trước hậu quả. Hệ quả là nhiều người đã phải nhập viện với tình trạng nguy kịch, thậm chí có trường hợp tử vong.

Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận một bệnh nhân nữ (21 tuổi, Hà Nội) trong tình trạng nhiễm độc chất Sibutramine và tổn thương não nặng do uống thuốc, thực phẩm chức năng giảm cân không rõ nguồn gốc mua trên Tiktok.

Theo lời kể của người nhà, bệnh nhân có tiền sử khỏe mạnh và khoảng 1 tháng gần đây có sử dụng một loại sản phẩm uống mua trên mạng xã hội để giảm cân. Thông tin để khẳng định là thuốc hay thực phẩm chức năng không rõ vì hoàn toàn bằng tiếng nước ngoài và khó thể kiểm chứng.

Trước khi nhập viện, gia đình phát hiện bệnh nhân trong trạng thái bất tỉnh, gọi hỏi không đáp ứng. Bệnh nhân không sốt, không co giật, không nôn. Người nhà đưa bệnh nhân đến bệnh viện tư để cấp cứu. Kết quả chụp MRI cho thấy não bệnh nhân có hình ảnh tổn thương vùng đồi thị hai bên. Gia đình xin chuyển bệnh nhân sang Bệnh viện Bạch Mai để được tiếp tục điều trị. Kết quả xét nghiệm mẫu thuốc mà bệnh nhân uống cho thấy trong đó có thành phần Sibutramine.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) lý giải: “Sibutramine trước đây là một thuốc dùng đường uống để điều trị béo phì. Tuy nhiên, qua quá trình sử dụng tại nhiều nước đã có các báo cáo về những trường hợp ngộ độc khi sử dụng thuốc này để giảm cân, bao gồm các trường hợp nặng và tử vong. Đã có nghiên cứu lớn chính thức cho thấy khi dùng thuốc này, tác hại, nguy cơ nhiều hơn so với lợi ích có thể mang lại. Đặc biệt, thuốc làm tăng nguy cơ các tai biến về đột quỵ và bệnh lý tim mạch. Do vậy, tại Mỹ, châu Âu đã ngừng sử dụng làm thuốc giảm cân. Tại Việt Nam, Sibutramine thuộc danh mục chất cấm sử dụng trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe”.

Thực tế cho thấy, trên các trang mạng xã hội hiện nay đang quảng cáo rầm rộ các loại trà, thuốc, thực phẩm chức năng… có thể giúp giảm cân một cách thần kỳ. Đa số các lời mời chào bán thuốc giảm cân đều hứa hẹn sẽ giúp giảm cân nhanh chóng, khi uống thuốc sẽ không gây mệt mỏi, không bị tiêu chảy, đau bụng, huyết áp cao... Thế nhưng, trên khắp các bệnh viện trên cả nước đã ghi nhận khá nhiều trường hợp phải nhập viện do bị suy gan, suy thận, nguy hiểm tính mạng vì thuốc giảm cân.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên nêu thực trạng, bên cạnh nhiều trường hợp bệnh nhân ngộ độc thực phẩm chức năng, các loại cà phê giảm cân… do có chứa Sibutramin, Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai cũng đã từng tiếp nhận các bệnh nhân ngộ độc thực phẩm chức năng giảm cân có chứa nhiều chất khác như Phenolphthalein, cafein liều rất cao, synephrine…

Không chỉ giảm cân bằng thuốc, bằng thực phẩm chức năng, các bài thuốc “mẹo”, các phương pháp giảm cân không hề có căn cứ khoa học cũng được một bộ phận người dân chia sẻ và làm theo.

PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn - Phó Viện trưởng Viện Phẫu thuật tiêu hóa (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) thông tin: “Bệnh viện đã tiếp nhận một số trường hợp bị viêm dạ dày, xuất huyết dạ dày, suy kiệt cơ thể do uống giấm để thanh lọc cơ thể và giảm cân. Việc người dân tự học trên mạng xã hội hoặc mách bảo nhau uống giấm giảm cân có thể dẫn đến hậu quả ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, không chỉ tại thời điểm thực hiện, mà hệ lụy có thể kéo dài đến suốt đời”.

Các chuyên gia khuyến cáo, để giảm cân, người dân nên đi khám hoặc có lời khuyên trực tiếp từ bác sĩ hướng dẫn, đánh giá tình trạng và biện pháp cụ thể với từng người. Cách thức phổ biến và an toàn nhất vẫn là điều chỉnh chế độ ăn uống và tăng cường vận động thể lực. Bên cạnh đó, các loại thực phẩm chức năng hiện nay ở Việt Nam đang được quảng cáo và hiểu sai rất nhiều. Khi cần mua bất cứ sản phẩm gì, đặc biệt dùng trên cơ thể người cần chọn các sản phẩm được sản xuất bởi các công ty được cấp phép và đáp ứng tiêu chuẩn của nhà nước, việc mua bán cũng cần trực tiếp qua nhà phân phối chính thức, có hóa đơn, đóng thuế rõ ràng. Cho tới hiện nay, để đảm bảo an toàn và có tác dụng mong muốn, với tất cả các sản phẩm thực phẩm chức năng và thuốc thì người dân vẫn không nên mua trên mạng xã hội, qua internet hay điện thoại. Bệnh nhân không nên chỉ nhìn thấy hiệu quả trước mắt mà quên đi hậu quả lâu dài.

Đức Trân