Hiệu quả từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng
Từ số tiền dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) được Quỹ Bảo vệ môi trường, Phát triển rừng và Phòng, chống thiên tai tỉnh chi trả, cộng đồng dân cư các thôn trên địa bàn tỉnh đã tổ chức quản lý chặt chẽ, công khai, minh bạch, sử dụng hiệu quả. Qua đó, góp phần cải thiện diện mạo nông thôn và nâng cao đời sống người dân.
Ban Quản lý rừng cộng đồng (QLRCĐ) thôn Giang Lố 1, xã Sa Loong hiện có 21 hộ dân tham gia bảo vệ 397,8ha rừng được chính quyền địa phương giao quản lý từ năm 2018. Tuy rừng được giao quản lý có diện tích rộng, địa hình phức tạp nhưng các hộ dân ở thôn Giang Lố 1 luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, hằng tuần đều tổ chức đi tuần tra, kiểm tra rừng.
Các hộ dân còn tích cực tham gia nhiệm vụ đột xuất liên quan đến công tác bảo vệ môi trường, trồng cây phân tán, trồng rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng do chính quyền địa phương huy động.
Người dân thôn Long Năng, xã Ngọc Linh, góp 350 triệu đồng từ tiền dịch vụ môi trường rừng để xây dựng nhà rông.
Trưởng thôn kiêm Trưởng ban QLRCĐ thôn Giang Lố 1 A So Đáo cho biết, các diện tích rừng cộng đồng thôn đang quản lý, bảo vệ đều nằm gần khu dân cư của thôn và gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất, nghi lễ quan trọng của đồng bào Xơ Đăng. Người dân đều có ý thức bảo vệ rừng, vì rừng là nơi cung cấp nguồn nước sinh hoạt và sản xuất cho thôn. Rừng còn cung cấp thảo dược, nấm, măng và các vật liệu phục vụ đan lát, làm nhạc cụ dân tộc, dựng nhà cho bà con.
Trung bình mỗi năm, Ban QLRCĐ thôn Giang Lố 1 được Quỹ Bảo vệ môi trường, Phát triển rừng và Phòng, chống thiên tai tỉnh chi trả tiền DVMTR hơn 130 triệu đồng. Sau khi nhận tiền DVMTR, Ban QLRCĐ thôn sử dụng một phần để chi trả lại cho các hộ dân trực tiếp tham gia bảo vệ rừng. Số tiền còn lại, Ban QLRCĐ thôn dùng để mua sắm công cụ phục vụ tuần tra rừng, làm các bảng hiệu tuyên truyền bảo vệ rừng và các việc chung cho thôn, như xây dựng cổng và hàng rào nhà rông, xây dựng cổng chào thôn, làm cột cờ Tổ quốc cho các hộ dân, mua loa và cồng, chiêng.
“Bà con trong thôn đều quyết tâm thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ rừng và sử dụng hợp lý, đúng mục đích tiền DVMTR được chi trả. Vì công trình cổng và hàng rào nhà rông của thôn chưa được hoàn thiện nên trong năm 2025, bà con trong thôn thống nhất tiếp tục trích một phần tiền DVMTR được chi trả để đầu tư, xây dựng hoàn thành công trình này”, ông A So Đáo chia sẻ.
Giống như cộng đồng thôn Giang Lố 1, thời gian qua, cộng đồng thôn Long Năng, xã Ngọc Linh với 95 hộ dân luôn thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý 413,7ha rừng được chính quyền địa phương và Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh giao khoán bảo vệ. Hằng ngày, trên các tuyến đường mòn, lối mở trong rừng ở xã Ngọc Linh đều in dấu bước chân đi tuần tra của các hộ dân thôn Long Năng.
Đến nay, Quỹ Bảo vệ môi trường, Phát triển rừng và Phòng, chống thiên tai tỉnh đã tổ chức chi trả hơn 367,5 tỷ đồng tiền DVMTR năm 2024 cho các chủ rừng là các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thôn, tổ chức và UBND cấp xã tham gia quản lý, bảo vệ 418,7 nghìn héc ta rừng. Hiện tại, Quỹ Bảo vệ môi trường, Phát triển rừng và Phòng, chống thiên tai tỉnh đang xây dựng kế hoạch để tổ chức chi trả tiền DVMTR năm 2025 cho 3.955 chủ rừng quản lý, bảo vệ 413,5 nghìn héc ta rừng.
Trưởng thôn Long Năng A Mớt cho hay, hằng năm, các hộ gia đình và cộng đồng thôn Long Năng được chi trả tiền DVMTR hơn 500 triệu đồng. Đầu năm 2025, cộng đồng thôn Long Năng đã thống nhất sử dụng 350 triệu đồng tiền DVMTR được chi trả để đóng góp kinh phí xây dựng nhà rông. Ngoài đóng góp kinh phí, bà con trong thôn Long Năng còn gác lại công việc gia đình để đi tìm vật liệu tự nhiên và góp ngày công lao động.
Tháng 5/2025, nhà rông thôn Long Năng hoàn thành xây dựng và đưa vào sử dụng trong niềm vui, phấn khởi của bà con Xơ Đăng trong thôn. Nhờ có nhà rông mới khang trang và kiên cố, thôn Long Năng đã đạt chuẩn tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa trong xây dựng thôn nông thôn mới ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Việc thực hiện tốt chính sách chi trả DVMTR đã mang lại những kết quả tích cực, huy động được sự tham gia của toàn xã hội vào công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, từng bước thực hiện tốt chủ trương xã hội hóa nghề rừng, tạo thêm việc làm, thu nhập ổn định cho người dân và góp phần thay đổi diện mạo các khu dân cư.
