Hiệu quả từ mô hình sản xuất rau hữu cơ Thanh Xuân
Từ một vùng quê thuần nông với phương thức canh tác truyền thống, nhờ mạnh dạn áp dụng quy trình sản xuất tiên tiến, xã Thanh Xuân, huyện Sóc Sơn (Hà Nội) đã vươn mình trở thành điểm sáng về sản xuất rau hữu cơ tiêu biểu của Thủ đô.

Rau hữu cơ Thanh Xuân ngày càng được nhiều người tiêu dùng biết đến.
Trước đây, bà con nông dân ở xã Thanh Xuân, huyện Sóc Sơn quen với phương thức canh tác truyền thống. Khi cây bị bệnh sẽ phun thuốc cho cây. Mỗi vụ theo định kỳ rải vài lần phân vô cơ để cây nhanh lớn.
Tuy nhiên, vào khoảng những năm từ 2008-2010, khi Đan Mạch hỗ trợ đề án “trồng rau hữu cơ giúp và ” đã thay đổi hoàn toàn tư duy sản xuất của bà con.
Lần đầu tiên người dân biết đến những quy trình kỹ thuật như tạo vùng đệm cách ly, hàng rào sinh học, không sử dụng phân bón hóa học, không sử dụng các loại thuốc hóa học, kích thích tăng trưởng, không sử dụng giống biến đổi gen…
Một quy trình sản xuất rau sạch khép kín đã chuyển giao cho tám hộ trồng rau ở Thanh Xuân. Từ đây, thương hiệu rau sạch, rau hữu cơ Thanh Xuân bắt đầu được gầy dựng.
Năm 2012, sau khi dự án kết thúc, thấy được những lợi ích, tác động tích cực mà dự án mang lại, xã Thanh Xuân đã mở rộng diện tích, nhân rộng các mô hình. Từ khoảng 6.000m2 đất trồng thí điểm đến nay diện tích đất sản xuất rau hữu cơ đã tăng lên 6,2ha, với 9 nhóm sản xuất và 38 hội viên tham gia.
Trưởng Ban Điều hành liên nhóm rau hữu cơ Thanh Xuân Đỗ Đức Thuận cho biết, bình quân một ngày 9 nhóm sản xuất cung cấp cho thị trường khoảng hơn 2 tấn rau củ quả các loại. Thanh Xuân có giá bán từ 20-30 nghìn đồng/kg. Hiện có khoảng 50 công ty, điểm bán hàng phân phối các sản phẩm rau của Thanh Xuân.
Quản lý nhóm sản xuất rau Bái Thượng thuộc liên nhóm rau hữu cơ Thanh Xuân, chị Đỗ Thị Thanh cho biết: "Để có được những sản phẩm nông sản chất lượng, chúng tôi sử dụng hoàn toàn phân bón hữu cơ chăm bón cho rau. Đa phần phân bón này do chính người dân tự sản xuất.
Sau mỗi ngày thu hoạch, các loại phụ phẩm nông nghiệp sẽ được bà con gom lại để ủ làm phân. Quy trình làm phân bón hữu cơ khá đơn giản, trước tiên chúng tôi nấu đường đen và cơm nguội để tạo thành chế phẩm sinh học, sau đó rải đều lên đống ủ. Khoảng 3 tháng sau, đống ủ sẽ phân hủy hoàn toàn và lúc này bà con có thể dùng làm phân bón cho cây trồng.
Việc làm này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mua phân bón, tạo ra sản phẩm phân bón an toàn, chất lượng mà còn góp phần bảo vệ môi trường, tăng hiệu quả kinh tế. Sản phẩm rau của Bái Thượng đã được cấp giấy chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn Việt Nam.
Hiện nay, mỗi ngày nhóm chúng tôi cung cấp cho thị trường từ 100-150kg rau củ quả các loại. Giá bán rau ổn định, thu nhập bình quân của chúng tôi đạt từ 8 đến 10 triệu đồng/tháng, bà con rất yên tâm, gắn bó với nghề trồng rau".
Theo Trưởng Ban Điều hành liên nhóm rau hữu cơ Thanh Xuân Đỗ Đức Thuận: "Quy trình sản xuất rau ở Thanh Xuân rất chặt chẽ. Cụ thể, từ việc lựa chọn địa điểm canh tác, tạo khu vực đệm cách ly, ủ phân hữu cơ, chuẩn bị đất, gieo trồng, chăm sóc, quản lý sâu bệnh, thu hoạch, sơ chế đến việc truy xuất nguồn gốc đều được các nhóm tự quản thực hiện nghiêm ngặt. Nhờ vậy, chúng tôi đã xây dựng được vùng nguyên liệu sạch.
Để kiểm soát sâu bệnh, chúng tôi hướng dẫn bà con chủ động tạo hàng rào sinh học như cỏ ngọt, các loại cỏ thân cao, các loại hoa họ cúc dẫn dụ sâu và ngăn chặn tác động tiêu cực của môi trường. Bên cạnh đó, chúng tôi dùng các phương pháp phòng trừ sâu bệnh thủ công như xay nhuyễn tỏi và gừng trộn với rượu để phun lên cây, hoặc sử dụng bẫy đèn để dẫn dụ côn trùng.
Bà con hoàn toàn không sử dụng phân bón hóa học. Chúng tôi tự làm phân hữu cơ từ các nguyên liệu sẵn có từ phụ phẩm nông nghiệp. Nước tưới rau là nước sạch, lấy từ hệ thống giếng khoan riêng của Hợp tác xã, không chứa kim loại nặng hay tạp chất độc hại. Đây là những yếu tố quan trọng giúp hợp tác xã tạo ra những sản phẩm rau màu chất lượng".
Hiện có hơn 14 sản phẩm rau hữu cơ của Thanh Xuân đã được Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao. Văn phòng Điều phối nông thôn mới thành phố Hà Nội cho biết, sau khi được công nhận đạt chuẩn OCOP, các sản phẩm được tạo điều kiện hỗ trợ quảng bá. Nhờ vậy, người tiêu dùng tin tưởng và biết đến nhiều hơn, thị trường tiêu thụ ngày càng được mở rộng.
Để rau hữu cơ Thanh Xuân ngày càng nâng cao giá trị, người trồng rau hữu cơ ở Thanh Xuân mong muốn cơ quan chức năng tiếp tục hỗ trợ quảng bá, kết nối với các đơn vị phân phối, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ theo hướng sản phẩm chất lượng cao.