Hiệu quả từ phát triển nuôi thủy sản theo hướng tập trung

Hiện nay, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh đã hình thành vùng sản xuất thủy sản có quy mô tập trung, chủ yếu được chuyển đổi từ ruộng trũng. Toàn tỉnh hiện có 21 hợp tác xã (HTX) hoạt động trong lĩnh vực thủy sản, gồm: 19 HTX nuôi trồng thủy sản nội đồng và 2 HTX nuôi cá lồng trên sông Hồng. Mỗi HTX có từ 7 – 22 thành viên là đại diện các hộ gia đình, cá nhân sản xuất thủy sản. Các HTX nuôi tại ao, hồ, đầm có diện tích sản xuất bình quân từ 20 – 40 ha mặt nước. Ngoài ra, nhiều địa phương hình thành các tổ hợp tác, chi hội nghề nghiệp...

Chi hội nghề nghiệp nuôi trồng thủy sản xã Nhân Thịnh (Lý Nhân) có 17 hội viên, sản xuất trên diện tích hơn 20 ha. Trong hoạt động, các hộ thành viên của chi hội cùng phát triển sản xuất theo hướng nuôi thủy đặc sản (ốc nhồi) và cá thâm canh trên diện tích ao nổi. Theo bác Nguyễn Văn Ngạn, có diện tích nuôi cá thâm canh 10 ha, Chi hội trưởng Chi hội nghề nghiệp nuôi trồng thủy sản xã Nhân Thịnh, nuôi thủy sản hiện nay thay đổi hoàn toàn so với trước đây do các thành viên cùng gắn kết, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ phòng chống dịch bệnh trong quá trình sản xuất. Hình thức nuôi theo vùng có quy mô lớn khắc phục được nhiều hạn chế so với cách làm nhỏ lẻ, manh mún trước đây.

Thực tế, nuôi thủy sản theo hướng tập trung tạo thuận lợi cho việc ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật nâng năng suất, chất lượng sản phẩm. Với diện tích nuôi được chuyển đổi từ ruộng trũng phần lớn được người dân áp dụng theo phương pháp ao nổi đắp cao bờ, trải bạt, dùng guồng sục tạo khí ô xy. Công đoạn cho cá ăn được sử dụng máy bắn, rải đều cám trên mặt nước, giảm công lao động. Nguồn nước tại các ao nuôi được chú trọng bằng việc sử dụng chế phẩm sinh học cải tạo, làm sạch… Đặc biệt, một số cơ sở đã đầu tư áp dụng công nghệ tiên tiến “sông trong ao” vào sản xuất. Năng suất cá hiện nay được nâng lên rất nhiều so với trước, bình quân đạt 10 – 15 tấn cá/ha/năm. Nhiều diện tích ao nuôi thâm canh và mô hình “sông trong ao” đạt 20 – 30 tấn cá/ha/năm. Cùng với áp dụng công nghệ, người dân tích cực chuyển đổi, đưa các giống thủy sản có giá trị kinh tế cao vào nuôi chuyên canh, như các loại cá: trắm đen, lăng, diêu hồng, chép lai, chép Koi… cho giá trị sản xuất vượt trội so với sản xuất truyền thống. Riêng diện tích nuôi cá trắm đen thâm canh với năng suất 20 tấn/ha/năm đạt giá trị sản xuất lên đến gần 1 tỷ đồng.

Diện tích ao nổi của Chi hội nghề nghiệp nuôi trồng thủy sản xã Nhân Thịnh (Lý Nhân).

Tổng diện tích nuôi trồng thủy sản của tỉnh hiện có 5.500 ha; trong đó, diện tích nuôi trồng thủy sản thương phẩm truyền thống hơn 5.400 ha, 50 ha nuôi các loại thủy đặc sản (cá trắm đen, ốc nhồi, lươn, cua, ba ba…). Dọc sông Hồng trên địa bàn tỉnh có 555 lồng nuôi cá, với tổng thể tích khoảng 60.720 m3. Ông Phạm Anh Tuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Nông nghiệp và Kiểm lâm (Sở Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá: Sản xuất thủy sản theo hướng tập trung đã và đang phát huy tốt hiệu quả. Tuy diện tích nuôi thủy sản bị giảm hằng năm do phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhưng vẫn bảo đảm tăng về sản lượng và giá trị. Nuôi thủy sản của tỉnh vẫn còn dư địa để phát triển trong thời gian tới.

Tuy nhiên, sản xuất thủy sản của tỉnh đang gặp những khó khăn, hạn chế, đó là: còn nhiều diện tích sản xuất nhỏ lẻ, hình thức nuôi quảng canh; việc ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật trong nuôi trồng thủy sản tại một số nơi còn chậm; tại tỉnh không còn cơ sở sản xuất con giống thủy sản dẫn đến thiếu chủ động trong quá trình phát triển; tỷ lệ liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm còn thấp; sản phẩm thủy sản chủ yếu tiêu thụ dạng tươi sống tại thị trường tự do dẫn đến giá cả bấp bênh, bị tư thương ép giá ở một số thời điểm thu hoạch. Một vấn đề quan trọng nữa là nguồn nước nuôi thủy sản trong nội đồng chủ yếu dựa vào hệ thống thủy lợi phục vụ cấy lúa dẫn đến thiếu chủ động. Thời điểm mùa khô (từ sau tháng 10) nuôi thủy sản cần bổ sung nước, nhưng không có nguồn, các trạm bơm lớn không thể phục vụ. Những vùng lấy nước từ sông Nhuệ (phần lớn của thị xã Kim Bảng và một phần thị xã Duy Tiên) nguồn nước thường xuyên bị ô nhiễm, không bảo đảm chất lượng cho nuôi thủy sản. Đa phần người dân thiếu vốn đầu tư phát triển nuôi thủy sản theo công nghệ, kỹ thuật mới…

Để phát huy tốt diện tích nuôi thủy sản, thời gian tới, người nuôi cần tiếp tục áp dụng theo hướng sản xuất hàng hóa, thâm canh, bán thâm canh; chú trọng đầu tư sản xuất các đối tượng có giá trị kinh tế tại những khu nuôi trồng thủy sản tập trung, các vùng có điều kiện thuận lợi; duy trì hiệu quả nuôi cá theo công nghệ “sông trong ao”, nuôi cá lồng trên sông Hồng, đây là những mô hình có khả năng cho năng suất vượt trội. Đồng thời, mở rộng và phát triển các đối tượng nuôi đặc sản có giá trị cao, như: ốc nhồi, ếch, lươn, ba ba, cá trắm đen, cá chạch…; quan tâm mở rộng diện tích ương nuôi cá giống các loại (cá truyền thống, cá lăng đen, cá rô đồng,…) và chủ động sản xuất giống một số đối tượng như ốc nhồi, ba ba phục vụ nhu cầu tại chỗ. Cùng với đó, khuyến khích doanh nghiệp, HTX đầu tư nuôi thủy sản bằng các hình thức hợp tác, liên kết trong sản xuất, chế biến sản phẩm; hỗ trợ, tạo thuận lợi để người dân vay vốn đầu tư phát triển thủy sản…

Thủy sản vẫn được xác định là một trong những hướng phát triển chính của sản xuất nông nghiệp. Hawằng năm, tỉnh đặt ra tốc độ tăng trưởng khoảng 3%, giá trị trên 800 tỷ đồng. Việc thúc đẩy phát triển thủy sản theo hướng tập trung góp phần khai thác tốt tiềm năng, lợi thế, hoàn thành mục tiêu cả về năng suất, giá trị đề ra.

Mạnh Hùng