Hiệu trưởng có thể tuyển dụng giáo viên: Cần thực tâm, thực tài

Cô và trò Trường THPT Kim Ngọc (Phú Thọ) trong giờ thực hành môn Hóa học. Ảnh: Đình Tuệ

Đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Bộ GD&ĐT vừa công bố dự thảo Thông tư cho phép hiệu trưởng các trường học đủ điều kiện có thể được UBND cấp tỉnh phân quyền tuyển dụng giáo viên.

Theo đó, để được giao quyền tuyển dụng, trường học phải đáp ứng nhiều tiêu chí như đủ giáo viên giảng dạy cùng môn, có ít nhất một giáo viên chính từng tham gia các kỳ thi chuyên môn, đủ nhân sự để lập hội đồng tuyển dụng, đảm bảo cơ sở vật chất phục vụ kỳ thi nghiêm túc. Hồ sơ đề nghị phân cấp sẽ do trường gửi lên sở GD&ĐT thẩm định và trình UBND tỉnh quyết định, đảm bảo kiểm soát chặt chẽ.

Với gần 1.000 học sinh đang theo học nhưng vẫn thiếu giáo viên, bà Nguyễn Thị Vân Hồng - Hiệu trưởng Trường THCS Chương Dương (phường Hồng Hà, Hà Nội), đánh giá cao dự thảo lần này và cho rằng đây là bước tiến quan trọng trong quá trình phân cấp, giúp các trường tăng tính tự chủ và linh hoạt trong công tác nhân sự, đặc biệt với các môn học đặc thù hoặc vùng khó khăn đang thiếu đội ngũ.

“Hiệu trưởng hiểu rõ nhất nhu cầu và sự thiếu hụt nhân sự của trường mình về từng môn học, số lượng, thời điểm. Việc phân quyền giúp quy trình tuyển dụng diễn ra nhanh chóng và chủ động hơn, tránh tình trạng chờ đợi kéo dài từ cấp trên. Hội đồng tuyển dụng cấp trường có thể đánh giá và lựa chọn những ứng viên không chỉ có chuyên môn, mà còn phù hợp với văn hóa, đặc thù và yêu cầu thực tế của nhà trường”, bà Hồng nhấn mạnh.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Thu - Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Huệ (Lào Cai) khẳng định, dự thảo quy định này sẽ tạo nhiều thuận lợi cho nhà trường vì phù hợp các điều kiện cụ thể của từng trường. Điều này giúp giảm tải công việc hành chính cho sở GD&ĐT, đồng thời phát huy vai trò và năng lực quản lý người đứng đầu cơ sở giáo dục trong việc tuyển dụng nhân sự phù hợp với đơn vị.

Đối với môn học chuyên biệt, ít phổ biến hoặc mới đưa vào chương trình, việc tìm kiếm và tuyển dụng giáo viên thường gặp khó khăn. Phân quyền giúp nhà trường có cơ chế linh hoạt thu hút và tuyển dụng ứng viên có chuyên môn sâu trong lĩnh vực đó. Quyền đi đôi với trách nhiệm, hiệu trưởng quyết định và phải chịu trách nhiệm cao hơn đối với chất lượng đội ngũ giáo viên đã tuyển dụng.

Theo ông Vũ Văn Tiến - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Sư phạm (Hà Nội), việc tuyển dụng cán bộ, giáo viên được phân quyền cho cơ sở là bước “đột phá”, đặc biệt trường chuyên. Khi hiệu trưởng được tuyển dụng cán bộ, giáo viên thì họ sẽ biết cần tuyển nhân sự cho môn nào, trình độ chuyên môn và sở trường, năng lực cụ thể là gì để từ đó các trường tuyển dụng đúng người đang cần.

Bà Phan Thị Hằng Hải - Hiệu trưởng Trường THPT Kim Ngọc (Phú Thọ) cho biết, việc quy định thẩm quyền cho hiệu trưởng có thể tuyển dụng giáo viên giúp tăng quyền tự chủ về nhân lực cho các nhà trường được chủ động trong điều kiện thiếu giáo viên, cũng như việc tuyển chọn giáo viên có năng lực chuyên môn tốt. Qua đó nâng cao trách nhiệm người đứng đầu trong tuyển dụng, sử dụng - đào tạo, bồi dưỡng giáo viên nhằm đạt hiệu quả giáo dục cao nhất.

Cô, trò Trường THPT Sóc Sơn (Hà Nội). Ảnh minh họa: Đình Tuệ

Còn đó băn khoăn

Tuy nhiên, bà Phan Thị Hằng Hải cho hay, hiện còn nhiều vướng mắc như cơ chế, chính sách; chỉ tiêu và những quy định liên quan. Nếu giao quyền tuyển dụng, trường có được tự chủ về chỉ tiêu biên chế và quỹ lương không? Nếu chưa, việc “tuyển mà không có biên chế” vẫn rơi vào tình trạng hợp đồng ngắn hạn. Việc thống nhất và minh bạch, khách quan giữa các nhà trường trong tuyển dụng cũng là vấn đề đáng quan tâm.

Việc tuyển dụng cục bộ có thể làm khó khăn cho sở GD&ĐT trong việc lập quy hoạch nhân sự tổng thể của toàn tỉnh, dẫn đến tình trạng thừa/thiếu cục bộ, thiếu tính đồng bộ về chất lượng đội ngũ. Mỗi trường tự tổ chức tuyển dụng sẽ kéo theo việc chuẩn bị cơ sở vật chất, in ấn, thù lao hội đồng... cho từng đơn vị, có thể làm tăng chi phí hành chính tổng thể so với việc tổ chức một kỳ thi tập trung, quy mô lớn.

Theo quan điểm của bà Nguyễn Thị Vân Hồng - Hiệu trưởng Trường THCS Chương Dương (Hồng Hà, Hà Nội), dự thảo yêu cầu các trường phải có đủ nhân sự để lập hội đồng và có giáo viên chính tham gia thi chuyên môn. Tuy nhiên, không phải trường nào, nhất là ở vùng khó khăn, cũng đủ kinh nghiệm và chuyên môn sâu để tổ chức một kỳ thi tuyển dụng công bằng, chất lượng và nghiêm túc như cấp tỉnh.

“Đặc biệt, nếu hiệu trưởng không có tâm, tầm dễ phát sinh tình trạng chạy việc, thông qua quan hệ mà tuyển dụng những giáo viên không đáp ứng được yêu cầu, năng lực chuyên môn sẽ gây ra nhiều hệ lụy. Tôi cho rằng, yếu tố ‘thực tâm, thực tài’ mới là cốt lõi để có thể tuyển được giáo viên chất lượng chứ không chỉ chạy theo số lượng chỉ để lấp chỗ trống”, bà Nguyễn Thị Vân Hồng thẳng thắn bày tỏ.

Thầy Vũ Văn Tiến - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Sư phạm (Hà Nội) cũng chỉ ra thách thức, các trường ở thành phố hoặc có uy tín có thể dễ dàng tuyển được giáo viên giỏi chuyên môn, trong khi các trường ở vùng khó khăn/vùng sâu, xa có thể vẫn gặp khó khăn kép vì sẽ ít người nộp hồ sơ, không đủ điều kiện lập hội đồng chất lượng để tuyển dụng. Điều này cũng là bài toán khó khi áp dụng ở từng đơn vị.

Dưới góc nhìn thận trọng, bà Trần Thị Thủy - Hiệu trưởng Trường THPT Minh Khai (Hà Nội) cho rằng, trong dự thảo ghi rất rõ những trường nào “đủ điều kiện” thì mới giao quyền tuyển dụng cho hiệu trưởng. Tức là, khi được chính thức thông qua, thông tư này cũng không phải áp dụng đại trà, mà chỉ ở một số đơn vị phù hợp, đáp ứng các tiêu chí, tiêu chuẩn theo quy định.

Đình Tuệ