Highlands Coffee có gì để thành 'bom tấn' tỷ USD?

Highlands Coffee đã ôm ấp kế hoạch IPO trong suốt gần 1 thập kỷ. Ảnh: Highlands.

Tháng 6 năm nay, ông Tim Seltzer, Giám đốc Tài chính của Highlands Coffee cho biết chuỗi cửa hàng trà, cà phê lớn nhất Việt Nam đang có kế hoạch IPO trong vòng 18-24 tháng tới.

Với doanh số và lợi nhuận liên tục tăng trưởng những năm gần đây, sở hữu gần 900 cửa hàng cùng dự án nhà máy rang xay mới, chuỗi cà phê thành công nhất thị trường Việt Nam cho thấy sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt. Tuy nhiên, thị trường F&B cạnh tranh gay gắt vẫn là bài toán chưa dễ có lời giải.

Gần 1 thập kỷ dang dở kế hoạch IPO

Thực tế, kế hoạch niêm yết Highlands Coffee đã từng được Jollibee Foods Corp (trụ sở tại Philippines) - nhà đầu tư chiến lược vào chuỗi cà phê Việt Nam - tiết lộ từ năm 2016. Tuy nhiên, đến tháng 7/2019, Bloomberg đưa tin thương vụ đã bị hoãn lại nhưng Jollibee không tiết lộ lý do. Cùng thời điểm, tập đoàn Philippines công bố chi 350 triệu USD để mua lại chuỗi cà phê The Coffee Bean & Tea Leaf của Mỹ.

Năm 2022, nguồn tin của Reuters tiết lộ Jollibee dự định bán 10-15% cổ phần của Highlands Coffee cho một nhà đầu tư với định giá khoảng 800 triệu USD. Tuy nhiên đến nay, thương vụ này vẫn chưa có bước tiến mới.

Đến tháng 4 năm nay, tờ DealStreetAsia đưa tin Highlands Coffee đang khởi động lại kế hoạch niêm yết cổ phiếu trong bối cảnh nhu cầu thị trường tăng cao

Ông David Thái, CEO Highlands cho biết doanh nghiệp đang tích cực làm việc với các ngân hàng đầu tư như UBS và Jefferies để chuẩn bị cho đợt IPO.

“Chúng tôi đã gặp gỡ nhiều tổ chức tư vấn để cân nhắc các lựa chọn. Singapore, Hong Kong, ADX (sàn giao dịch chứng khoán Abu Dhabi), và cả Mỹ đều đã được xem xét”, ông David Thái cho biết.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh niêm yết tại Việt Nam là ưu tiên hàng đầu, nhằm tôn vinh cội nguồn thương hiệu.

CEO David Thái muốn niêm yết công ty tại thị trường Việt Nam. Ảnh: Highlands.

Gần đây nhất, ông Tim Seltzer, Giám đốc Tài chính của Highlands Coffee khẳng định doanh nghiệp cam kết với mục tiêu niêm yết, để có thể chia sẻ thành công đến toàn thể nhân viên, khách hàng và đối tác, đồng thời mở ra cơ hội thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai.

Theo ông, Highlands Coffee đang rất nghiêm túc chuẩn bị kế hoạch niêm yết, bởi mục tiêu không chỉ là niêm yết doanh nghiệp, mà 3-5 năm sau, thậm chí 10 năm sau IPO, giá trị của doanh nghiệp vẫn tiếp tục gia tăng theo cấp số nhân.

Highlands Coffee có gì?

Thực tế, Highlands Coffee đã chuẩn bị một nền tảng vững chắc để hiện thực hóa kế hoạch IPO.

Tại Việt Nam, chuỗi vẫn đang là thương hiệu cửa hàng cà phê thành công nhất với 896 cửa hàng, tăng ròng 46 điểm bán trong một năm qua. Con số này bao gồm 716 cửa hàng đồng sở hữu bởi công ty Philippines và 134 theo hình thức nhượng quyền (franchise).

Các cửa hàng Highlands Coffee đóng góp EBITDA 1,24 tỷ peso (khoảng 22 triệu USD), tăng 6% so với cùng kỳ.

Doanh thu của Highlands Coffee không được công bố riêng, song SuperFoods Group, đơn vị sở hữu Highlands Coffee, ghi nhận 5,6 tỷ peso (100 triệu USD) doanh thu và 188 triệu peso (3,3 triệu USD) lợi nhuận ròng trong nửa đầu năm nay.

Song song mở rộng mạng lưới, Highlands Coffee đang xây dựng nhà máy rang xay tại Tiền Giang cũ (nay là tỉnh Đồng Tháp). Đây là dự án được kỳ vọng giúp chuỗi chủ động nguồn cung, kiểm soát chất lượng sản phẩm và nâng cao biên lợi nhuận - yếu tố quan trọng nếu muốn IPO.

Highlands Coffee đang tích cực thử nghiệm nhiều mô hình cửa hàng mới. Ảnh: Highlands.

Chuỗi trà, cà phê này cũng đang tích cực thử nghiệm nhiều mô hình cửa hàng mới như lắp đặt cabin cà phê tại các cây xăng, triển khai cửa hàng drive-thru để phục vụ khách hàng không cần xuống xe.

Những bước thử này không chỉ đa dạng hóa mô hình kinh doanh, mà còn thể hiện tham vọng mở rộng độ phủ ra ngoài hình thức quán cà phê truyền thống.

Bài học từ Chagee, Mixue, Luckin

Thực tế, thị trường quốc tế đã chứng kiến những thương vụ IPO tỷ USD của các chuỗi trà - cà phê.

Hồi tháng 4, thương hiệu trà sữa Trung Quốc Chagee đã lên sàn Nasdaq bằng đợt phát hành huy động khoảng 411 triệu USD, với định giá xấp xỉ 5,1 tỷ USD, thể hiện sức hút mạnh mẽ của nhà đầu tư vào các chuỗi F&B tăng trưởng nhanh.

Cùng thời điểm, chuỗi Mixue IPO tại Hong Kong và huy động khoảng 444 triệu USD. Cổ phiếu của công ty tăng mạnh ngay ngày đầu, phản ánh nhu cầu lớn từ nhà đầu tư bán lẻ dành cho các thương hiệu F&B.

Những thương vụ này cho thấy khi chuỗi có quy mô vận hành lớn, mô hình doanh thu rõ ràng và câu chuyện mở rộng thị trường thuyết phục, dòng vốn sẵn sàng chảy vào.

Mixue đã niêm yết thành công trên sàn giao dịch chứng khoán Hong Kong. Ảnh: Mixue.

Tuy nhiên, lịch sử cũng có những cảnh báo rõ rệt. Vụ bê bối kê khai doanh thu giả của Luckin Coffee năm 2020 dẫn tới bị hủy niêm yết ở Nasdaq và một cuộc tái cấu trúc kéo dài là bài học không thể quên về rủi ro minh bạch và quản trị.

Các nhà đầu tư sau đó thắt chặt tiêu chuẩn, và vốn dành cho các thương vụ F&B ngày càng đặt nặng yếu tố kiểm soát nội bộ, báo cáo tài chính chuẩn mực.

Trở lại với thị trường F&B Việt Nam, theo số liệu của Statista, thị trường F&B trong nước năm 2023 đạt quy mô khoảng 23,6 tỷ USD, tăng 11% so với năm liền trước. Năm 2024, quy mô ước tính khoảng 26,1 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng kép khoảng 10%/năm giai đoạn 2023-2027. Euromonitor dự báo riêng mảng dịch vụ ăn uống có thể đạt 31 tỷ USD vào năm 2027.

Đà tăng trưởng này đến từ tầng lớp trung lưu ngày càng đông đảo, cùng xu hướng tiêu dùng ưu tiên tiện lợi và trải nghiệm. Nhưng thách thức đang hiện hữu ngày càng rõ ràng là giá thuê mặt bằng và chi phí vận hành leo thang, thị trường dần bão hòa ở các đô thị lớn, trong khi cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Highlands Coffee hiện vẫn đang phải chia sẻ thị phần với nhiều tên tuổi lớn trong ngành như chuỗi cà phê lớn nhất thế giới Starbucks, chuỗi trà sữa Phúc Long, The Coffee House và những "tân binh" được đầu tư mạnh mẽ như Katinat, Phê La...

Nếu chứng minh tính bền vững và năng lực quản trị minh bạch, một thương vụ IPO thành công không chỉ giúp Highlands Coffee huy động vốn mà còn có thể khuấy động thị trường F&B Việt Nam tạo chuẩn mực định giá, khuyến khích các thương hiệu nội tăng tốc và thu hút dòng vốn chuyên ngành.

Ngược lại, bài học Luckin nhắc rằng tăng trưởng nóng nếu thiếu kiểm soát và minh bạch có thể trở thành “con dao hai lưỡi”. Đây là điều Highlands Coffee sẽ phải đặc biệt lưu ý nếu muốn trở thành thương vụ IPO tỷ USD đầu tiên của ngành trà, cà phê Việt Nam.

Diệu Thanh