Hình mẫu hợp tác ở Nam bán cầu

Tổng thống Brazil Lula da Silva. (Ảnh: Xinhua)

Quan hệ giữa Brazil và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang phát triển mạnh mẽ. Năm 2012, Brazil tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), thể hiện cam kết lâu dài với khu vực. Năm 2022, Brazil được công nhận là Đối tác đối thoại theo lĩnh vực của ASEAN, đánh dấu bước tiến quan trọng trong mối quan hệ song phương. Hai bên đã thông qua Kế hoạch hợp tác thiết thực giai đoạn 2024-2028, gồm thương mại-đầu tư, ứng phó biến đổi khí hậu, bảo đảm an ninh lương thực, thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi số, chứng tỏ phạm vi rộng của chương trình nghị sự chung.

ASEAN hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của Brazil. Kim ngạch thương mại song phương đã tăng hơn 16 lần trong 25 năm qua (từ 2,3 tỷ USD năm 2000 lên thành 37,2 tỷ USD năm 2024), có nhiều tiềm năng để phát triển mạnh hơn. Quốc gia lớn nhất Nam Mỹ cũng là đối tác chiến lược quan trọng bảo đảm an ninh lương thực cho hơn 670 triệu người dân ASEAN.

Là một trong những nước xuất khẩu protein động vật và ngũ cốc lớn nhất thế giới, Brazil có vị thế thuận lợi để đáp ứng nhu cầu nhập khẩu tăng cao của khối. Brazil còn được biết đến nhờ các thành tựu tiên phong về năng lượng sạch, với hơn 50 năm phát triển và sử dụng ethanol làm nhiên liệu. Brazil đã thử nghiệm thành công các mô hình chính sách công sáng tạo, giúp cải thiện đời sống hàng triệu người, như chương trình liên kết hộ gia đình nông dân với thị trường và các cơ quan hành chính công, chương trình bữa ăn học đường quốc gia… Kinh nghiệm của Brazil trong các lĩnh vực này có thể đóng góp cho chương trình phát triển bền vững của ASEAN. Coi công bằng xã hội là một tiêu chí của tiến bộ thật sự, Brazil đã thành lập Liên minh toàn cầu chống đói nghèo, trong đó có 8 quốc gia ASEAN là thành viên.

Trong lĩnh vực công nghệ cao và đổi mới sáng tạo, tiềm năng hợp tác hai bên là rất lớn. ASEAN có những nền kinh tế số năng động nhất thế giới và các trung tâm đổi mới trong các ngành công nghệ lõi như bán dẫn, trong khi Brazil có hệ sinh thái sôi động gồm các công ty khởi nghiệp và giải pháp công nghệ tập trung vào bao trùm xã hội, số hóa dịch vụ công và chuyển đổi tài chính.

Bên cạnh hợp tác kinh tế và công nghệ, Brazil và ASEAN chia sẻ quan điểm hòa bình, ổn định và chủ nghĩa đa phương làm nền tảng cho một trật tự quốc tế công bằng. Brazil thúc đẩy những ưu tiên đó trong vai trò Chủ tịch Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) năm 2024 và Chủ tịch BRICS năm 2025, trong khi ASEAN kiên trì các mục tiêu tương tự trong các hội nghị cấp cao của khối với các nước đối tác thời gian qua.

Về môi trường, Brazil là quốc gia có đa dạng sinh học lớn nhất thế giới, trong khi ASEAN chiếm khoảng 25% loài động thực vật. Song phương có không gian để có thể hợp tác chặt chẽ trong cuộc chiến toàn cầu chống biến đổi khí hậu. Brazil đăng cai Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30) vào tháng 11 tới tại Amazon - rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới, khẳng định vai trò lãnh đạo trong hành động bảo vệ khí hậu và môi trường. Tại đây, Brazil sẽ ra mắt Quỹ rừng nhiệt đới mãi mãi, với cơ chế bồi thường đến 4 USD cho mỗi ha rừng được bảo vệ.

Tổng thống Lula da Silva nhấn mạnh, quan hệ đối tác giữa Brazil và ASEAN là minh chứng cho thấy một tương lai hòa bình, ổn định và tăng trưởng bền vững có thể được xây dựng. Brazil là nền kinh tế lớn nhất khu vực Mỹ Latin và cũng là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Còn ASEAN có tổng GDP thực tế lớn thứ 5 thế giới, đồng thời là một trong những khu vực kinh tế năng động nhất thế giới. Với nền kinh tế năng động và có tính bổ trợ cao, cùng tầm nhìn chung về một trật tự quốc tế công bằng và bao trùm, tiềm năng hợp tác song phương là rất lớn. Lãnh đạo Brazil và ASEAN quyết tâm đẩy mạnh toàn diện quan hệ song phương làm hình mẫu cho hợp tác vì hòa bình và phát triển ở Nam bán cầu.

TÔ MINH