Hình thành văn hóa đọc thông qua Ngày hội sách Diên Vĩ

Khi mạng xã hội ‘lên ngôi’ ảnh hưởng rất nhiều đến văn hóa đọc

Thực tế cho thấy, nhiều người ngày nay, đặc biệt là giới trẻ thường chọn những nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook, Instagram... là cách thức chính trong việc lĩnh hội tri thức của họ.

Khi tiếp nhận thông tin nhanh là một nhu cầu thiết yếu trong thời đại số - Ảnh: Internet

Theo báo cáo "Cuộc sống số của người Việt Nam" của Q&Me cho thấy, có đến 51% người trẻ trong độ tuổi 18 - 29 tuổi dành từ 2 đến 4 giờ mỗi ngày để sử dụng mạng xã hội. Trong đó, 20% dành từ 3 - 4 giờ và 19% cho biết, họ sử dụng mạng xã hội hơn 5 giờ mỗi ngày. Ngược lại, theo một khảo sát gần đây, Việt Nam chỉ có 30% số người đọc sách thường xuyên, 26% không đọc sách và 44% thỉnh thoảng đọc sách. Trong đó, số lượng quyển sách được đọc là khoảng 4 quyển/năm nhưng có hơn 3 quyển là sách giáo khoa, sách tham khảo. Điều này cho thấy người Việt chỉ đọc 1 quyển sách/năm và thời gian dành cho việc đọc sách của người Việt Nam khoảng một giờ/ngày, thuộc nhóm thấp nhất trên thế giới.

Rõ ràng, nhiều người Việt Nam và giới trẻ ngày nay dành rất nhiều thời gian cho mạng xã hội. Họ thường có xu hướng ưu tiên những nội dung ngắn gọn và tóm tắt hơn. Vì guồng quay cuộc sống, áp lực thời gian cho học tập và công việc, họ chọn tiêu thụ những thông tin nhanh, trọng tâm, ngắn gọn, dễ nắm bắt... thay vì đọc một cuốn sách dày vài trăm trang.

Việc tiêu thụ nội dung nhanh và ngắn gọn như các video ngắn hay bài viết tóm tắt có thể khiến mọi người hình thành thói quen thiếu kiên nhẫn và khó tập trung lâu dài. Điều này làm suy giảm khả năng tư duy sâu, phân tích những vấn đề phức tạp, dễ khiến mọi người chỉ có thể tiếp nhận thông tin bề nổi, thiếu sự hiểu biết chuyên sâu và toàn diện. Khi đã quen với việc tiếp thu nội dung nhanh, việc dành nhiều thời gian cho sách càng trở nên khó khăn.

Trong khi đó, việc đọc một cuốn sách có thể giúp chúng ta phát triển bản thân ở nhiều khía cạnh. Sách cung cấp các kiến thức có chiều sâu, giúp kích thích sự tò mò và trí tưởng tượng khi ta nghiền ngẫm chúng. Đọc chậm, đọc nghiền ngẫm giúp nuôi dưỡng cảm xúc và khả năng hiểu biết thế giới một cách toàn diện hơn so với các loại nội dung ngắn. Bên cạnh đó, khi quen dần với việc đọc sách, chúng ta dần dần phát triển tư duy phản biện, khả năng tập trung và mở rộng vốn từ vựng.

Ngày hội sách Diên Vĩ là không gian lý tưởng hình thành văn hóa đọc

Ngày nay, việc đọc sách và giữ được thói quen đọc không hề dễ dàng. Con người bị tác động bởi hàng loạt hình thức giải trí nhanh khiến sự tập trung cho một trang sách dài trở nên hiếm hoi. Hiểu được tầm quan trọng của văn hóa đọc, Ngày hội sách Diên Vĩ ra đời và được tổ chức mỗi tháng một lần với mong muốn lan tỏa và phát triển thói quen đọc sách trong cộng đồng.

Không giống những hội sách khác chỉ xoay quanh việc mua và bán, Ngày hội sách Diên Vĩ hướng đến những giá trị vì cộng đồng nhiều hơn. Bắt đầu từ cách tổ chức không gian. Tại đây, những kệ sách tặng, góc trao đổi sách và khu vực dành riêng cho câu lạc bộ sách được bố trí trong một không gian nhẹ nhàng, cởi mở.

Ngày hội sách Diên Vĩ luôn mong muốn khơi dậy và lan tỏa tình yêu sách và vun đắp thói quen đọc trong cộng đồng - Ảnh: Tủ sách Diên Vĩ

Đến với ngày hội, ngoài việc trao đổi và lựa chọn những ấn phẩm mà bản thân yêu thích, mọi người có thể ngồi lại trao đổi, trò chuyện, cùng nhau phân tích và chia sẻ cảm xúc về một vài nhân vật hay câu chuyện trong những cuốn sách với mọi người xung quanh. Câu lạc bộ sách tại ngày hội là nơi tập trung những người yêu sách ở mọi lứa tuổi. Từ học sinh phổ thông, sinh viên đại học đến những người trưởng thành bận rộn nhưng vẫn muốn giữ thói quen đọc.

Sách tại đây vô cùng đa dạng nhưng không dàn trải, được chọn lọc vô cùng kỹ lưỡng. Từ văn học kinh điển, sách triết học, lịch sử đến các tác phẩm kỹ năng sống hay sách thiếu nhi, tất cả đều được tuyển chọn một cách cẩn thận về mặt nội dung. Việc đảm bảo chất lượng của sách giúp người đọc có thể dễ dàng tập trung, gắn bó với từng câu chuyện, từng nhân vật, từng ý tưởng, quan trọng nhất là lĩnh hội được những kiến thức chất lượng.

Chính sự kết hợp giữa không gian yên tĩnh, hoạt động kết nối người đọc và nguồn sách được tuyển chọn nghiêm túc đã tạo ra điều kiện lý tưởng để thói quen đọc được hình thành và phát triển. Thay vì biến sách thành món hàng hóa bị tiêu thụ vội vã, Ngày hội sách Diên Vĩ chọn cách biến sách trở thành người bạn đồng hành, cần thời gian, cần sự lắng nghe, và cần cả cộng đồng cùng vun đắp.

Không thể phủ nhận rằng việc tiếp nhận thông tin nhanh là một nhu cầu thiết yếu trong thời đại số, nhưng nếu chỉ dừng lại ở đó, con người dễ đánh mất khả năng suy ngẫm và thấu hiểu sâu sắc. Việc đọc chậm, đọc nghiền ngẫm một cuốn sách đọc sách và hình thành thói quen đọc sách không chỉ giúp tiếp thu kiến thức mà còn nuôi dưỡng tư duy, cảm xúc và sự kết nối bền vững với tri thức. Ngày hội sách Diên Vĩ là một không gian lý tưởng, nơi mỗi cuốn sách được lắng nghe, được chia sẻ và được sống cùng cộng đồng. Ở đó, văn hóa đọc được hình thành một cách tự nhiên, bền vững và đầy cảm hứng.

Tuấn Kiệt