Hỗ trợ tiếp cận đất đai: Trụ cột thể chế để kinh tế tư nhân bứt phá

Tạo thuận lợi trong tiếp cận nguồn lực để kinh tế tư nhân bứt phá (ảnh internet))

Quy hoạch minh bạch và ưu tiên doanh nghiệp nhỏ, công nghệ cao

Hỗ trợ tiếp cận đất đai là trọng tâm của dự thảo Nghị quyết, nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các đại biểu. Đại biểu Trần Văn Tuấn, đoàn Bắc Giang, cho biết, quy định tại Điều 7, yêu cầu dành tối thiểu 20 ha hoặc 5% diện tích khu công nghiệp, cụm công nghiệp cho doanh nghiệp công nghệ cao, nhỏ và vừa, khởi nghiệp sáng tạo, giúp tháo gỡ rào cản tiếp cận đất đai, một trong những khó khăn lớn của doanh nghiệp tư nhân.

Tuy nhiên, ông lo ngại khoản 4 và 5 có thể gây thiệt hại cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, vì họ phải tự bỏ vốn xây dựng nhưng không khai thác được trong hai năm nếu không có doanh nghiệp thuê. Để giải quyết, ông đề xuất làm rõ chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, đảm bảo hài hòa lợi ích, vì nhiều doanh nghiệp này cũng thuộc khu vực tư nhân, đóng góp vào phát triển kinh tế địa phương, cần được bảo vệ để tiếp tục đầu tư.

Tiếp nối, đại biểu Mai Văn Hải, đoàn Thanh Hóa, cho rằng, khoản 2, Điều 7, yêu cầu chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ dành diện tích cho doanh nghiệp công nghệ cao, nhỏ và vừa, khởi nghiệp sáng tạo là phù hợp, nhưng cần rà soát để khuyến khích nhà đầu tư hạ tầng. Ông lưu ý rằng một số khu công nghiệp gặp khó khăn trong thu hút nhà đầu tư thứ cấp, nếu dành diện tích riêng mà không có doanh nghiệp thuê, sẽ lãng phí đất sau đầu tư. Ông đề xuất Nhà nước hỗ trợ đầu tư hạ tầng tại các tỉnh, ưu tiên doanh nghiệp tư nhân, và nếu chưa xác định nhu cầu thuê, quy hoạch khu công nghiệp linh hoạt theo xu hướng phát triển kinh tế - xã hội, tránh quy định cứng nhắc gây khó khăn cho nhà đầu tư, đồng thời đảm bảo hiệu quả sử dụng đất.

Đại biểu Lê Thu Hà, đoàn Lào Cai, thì cho rằng, chính sách hỗ trợ đất đai cần dựa trên chiến lược sử dụng đất đồng bộ, minh bạch, bền vững, phù hợp Luật Đất đai sửa đổi, công khai thông tin qua cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia, kết nối hạ tầng số và đăng ký doanh nghiệp (Điều 132, 203). Bà đề xuất phân định rõ hỗ trợ có điều kiện và ưu đãi đặc biệt, tránh lạm dụng chính sách trong xác lập giá thuê đất, định giá tài sản công, tích hợp tiêu chuẩn hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ với diện tích nhỏ, không gian linh hoạt, tiện ích dùng chung, hỗ trợ pháp lý, tài chính, công nghệ, phù hợp doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Bà cũng đề nghị thí điểm quỹ đất đổi mới sáng tạo, công khai trên bản đồ số, để doanh nghiệp tiếp cận trực tuyến, tránh cơ chế xin - cho, tạo hệ sinh thái sản xuất hiện đại.

Đảm bảo hài hòa lợi ích và liên thông hạ tầng số

Để bổ sung, đảm bảo hài hòa lợi ích và liên thông hạ tầng số là yếu tố then chốt. Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh, đoàn Vĩnh Phúc, cho biết, khoản 4, Điều 7, dành 20 ha hoặc 5% diện tích khu công nghiệp chưa công bằng do quy mô khu công nghiệp khác nhau. Ông đề xuất quy định dành 20% tổng quỹ đất xây dựng khu công nghiệp để công bằng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp công nghệ cao, nhỏ và vừa, khởi nghiệp sáng tạo tiếp cận đất đai hiệu quả, đồng thời giảm áp lực cho nhà đầu tư hạ tầng, đảm bảo lợi ích đôi bên, vì khu công nghiệp lớn cần quỹ đất lớn hơn để đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp, tránh lãng phí tài nguyên.

Tương tự, đại biểu Nguyễn Việt Hà, đoàn Tuyên Quang, cho rằng, hỗ trợ đất đai cần điều phối, phân cấp, liên thông dữ liệu giữa tài nguyên môi trường, tài chính, đầu tư, khoa học công nghệ, xây dựng nền tảng số dùng chung, cập nhật thông tin theo thời gian thực. Bà đề xuất chuẩn hóa tiêu chí pháp lý cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, hiện còn rải rác trong nhiều luật, để đặt nền móng sửa đổi luật chuyên ngành, tạo hệ sinh thái sản xuất hiện đại, giúp doanh nghiệp tiếp cận đất đai nhanh chóng, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế.

Trong khi đó, đại biểu Cương Thị Mai, đoàn Nam Định, cho rằng, hỗ trợ đất đai cần mở rộng cho các cơ sở của doanh nghiệp tư nhân như bệnh viện, trường học, khu dịch vụ, vui chơi, không giới hạn ở khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ. Bà đề xuất địa phương hỗ trợ đền bù, giải tỏa để doanh nghiệp có đất sạch, đặc biệt cho dự án dưới 55 ha đang vướng mắc, giải quyết khó khăn cho hàng trăm dự án nhỏ, giúp doanh nghiệp triển khai nhanh chóng, tiết kiệm chi phí cơ hội, tăng hiệu quả kinh tế, và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Liên thông hạ tầng số đất đai được xem là công cụ giám sát minh bạch. Đại biểu Lê Thu Hà nhấn mạnh rằng hạ tầng số giúp doanh nghiệp tra cứu danh mục đất, mức hỗ trợ, điều kiện sử dụng, cho phép Quốc hội, cử tri, báo chí giám sát, đảm bảo phân bổ đất đai công bằng, hiệu quả, phòng chống lợi ích nhóm và thao túng chính sách.

Dương Công Chiến