Họa sĩ Chu Nhật Quang: 'Nếu có đam mê và dám dấn thân, chúng ta đều có thể đóng góp cho Tổ quốc'

Trong số đó, tác phẩm “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập” được Tổ chức Kỷ lục thế giới Guinness công nhận là bức tranh sơn mài liền khối, không ghép lớn nhất thế giới. Họa sĩ Chu Nhật Quang đã chia sẻ với độc giả Báo Hànôịmới về hành trình sáng tác của người trẻ với đề tài lớn lao này.

Họa sĩ Chu Nhật Quang và tác phẩm “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập”. Ảnh: NVCC

- Ý tưởng thực hiện những tác phẩm “Mùa xuân Độc lập” đến với anh từ khi nào?

- Khoảng năm 2017, khi còn đang du học, biết gia đình ở Việt Nam đang nghiên cứu làm vóc sơn mài khổ lớn, tôi đã hình dung đến một dự án hội họa gắn với lịch sử dân tộc. Hai năm sau, khi những tấm vóc đầu tiên hoàn thiện, tôi lập tức bắt tay vào việc tìm tư liệu, phác thảo. Đến năm 2019, khi trở về nước, tôi dành toàn bộ tâm sức cho loạt tranh này.

Tôi không đặt ra mốc thời gian cố định, chỉ biết mình cần sự bền bỉ và kiên nhẫn. Cùng các cộng sự của mình, chúng tôi đã miệt mài làm việc gần 7 năm. Đó vừa là hành trình nghệ thuật, vừa là hành trình trưởng thành của tôi, từ một sinh viên hội họa đến người họa sĩ trẻ hiểu rõ trách nhiệm với lịch sử, với đất nước.

- Là họa sĩ trẻ thuộc thế hệ 9x, chưa từng trải qua chiến tranh, tại sao anh lại chọn sáng tác về đề tài cách mạng và lãnh tụ?

- Tình yêu nước và niềm trân trọng lịch sử đã ngấm vào tôi từ nhỏ qua gia đình, nhà trường và xã hội. Ông nội tôi là Nghệ nhân Nhân dân, họa sĩ Chu Mạnh Chấn từng vẽ nhiều tranh về đề tài cách mạng. Cha tôi - NSƯT Chu Lượng, người gắn bó cả đời với sân khấu múa rối. Trong không gian ấy, tôi lớn lên với ký ức về nghệ thuật gắn cùng lịch sử.

Khi học tập ở nước ngoài, tôi càng thấm thía giá trị của độc lập, tự do. Được sống trong hòa bình chính là thành quả cha ông để lại. Tôi muốn dùng sức sáng tạo của mình để tri ân, để kể lại những câu chuyện mà tôi chưa từng chứng kiến nhưng luôn cảm thấy thiêng liêng.

Sơn mài, với tôi, không chỉ là chất liệu nghệ thuật. Đó còn là linh hồn Á Đông, bền bỉ, rực rỡ, có khả năng lan tỏa trong không gian lớn. Tôi muốn dùng chính chất liệu truyền thống này để khắc họa những trang sử vàng của dân tộc.

- Việc thực hiện những bức sơn mài khổ lớn hẳn không ít thử thách?

- Tranh nhỏ có thể làm trong buồng ủ kín, nhưng tranh khổ lớn thì hoàn toàn thủ công, phụ thuộc vào thời tiết, độ ẩm. Từ khâu vận chuyển tấm vóc khổng lồ đến xử lý bề mặt, mọi công đoạn đều đòi hỏi kỹ thuật và sức lực.

Tôi đã thử nghiệm rất nhiều, từ nghiên cứu phôi vóc, ứng dụng nhựa để tránh cong vênh, đến đưa vào các chất liệu mới như vỏ bào ngư, lá vàng tinh chế, lá bạc chống oxy hóa... Mỗi cải tiến đều nhằm mục tiêu bảo đảm tranh bền vững, có thể trưng bày lâu dài, kể cả trong điều kiện khắc nghiệt hay ở ngoài trời. Điều tôi tâm niệm trong quá trình sáng tác là vừa trung thành với truyền thống, vừa tìm hướng đi mới để tranh sơn mài thực sự bước ra không gian đương đại.

- Trong bộ tranh, tác phẩm “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập” được Tổ chức Kỷ lục Guinness Thế giới công nhận là bức tranh sơn mài liền khối, không ghép lớn nhất thế giới. Anh có thể chia sẻ về quá trình sáng tác tác phẩm này?

- Đây là bức tranh lớn nhất trong triển lãm “Mùa xuân Độc lập”. Tác phẩm dài 7,2m, cao 2,4m, nặng 3 tấn và vẽ hai mặt. Một mặt tái hiện khoảnh khắc Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945. Mặt còn lại mang tên “Mùa xuân dân tộc”, khắc họa hình ảnh nhân dân cả nước hân hoan mừng ngày độc lập.

Bức tranh hai mặt được triển khai từ cuối năm 2019, bắt đầu từ khâu ghép vóc thành một khối liền, rồi mới đi vào vẽ. Trong quá trình tìm tư liệu cho tác phẩm, tôi đã đi đến nhiều địa danh lịch sử, tham vấn các nhà sử học và gặp gỡ người dân địa phương để nghe câu chuyện gắn với từng mảnh đất. Những trải nghiệm ấy giúp tôi có cảm quan không gian, cảm xúc chân thật và thêm quyết tâm hoàn thiện tác phẩm.

- Cảm xúc của anh khi tác phẩm của mình được công nhận là kỷ lục Guinness thế giới?

- Khi nghe công bố, tim tôi tràn ngập niềm tự hào và biết ơn. Tôi nghĩ đến gia đình - những người đã đồng hành, động viên tôi qua mọi khó khăn. Tôi biết ơn những cộng sự của mình. Sự hợp tác, sáng tạo và niềm đam mê chung dành cho nghệ thuật sơn mài của mọi người đã nâng tầm dự án này vượt xa những gì tôi từng tưởng tượng. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ của Bảo tàng Hồ Chí Minh, sự khích lệ của các nhà khoa học, lãnh đạo đã biến giấc mơ cá nhân thành một nỗ lực chung, mang tầm quốc gia.

- Với anh, ý nghĩa lớn nhất của kỷ lục này là gì?

- Với tôi, điều quan trọng là thông điệp mà bức tranh truyền đi, lan tỏa đến thế giới. Bức tranh này đã trở thành một lời tri ân bằng hình ảnh đối với hành trình của dân tộc và di sản bất diệt của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thành tựu này không chỉ là việc lập kỷ lục mà còn là việc chia sẻ tâm hồn Việt Nam với thế giới. Qua bức tranh, tôi hy vọng bạn bè quốc tế có thể cảm nhận được niềm tự hào, nghị lực và vẻ đẹp của con người Việt Nam.

Tôi mong rằng, họ sẽ được truyền cảm hứng từ câu chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người vẫn đang soi đường cho chúng ta đi bằng sự sáng rõ và niềm tin vững chắc: Việt Nam là một đất nước kiên cường, bất khuất, có bề dày truyền thống văn hóa.

Tôi cũng mong thế hệ trẻ hôm nay hiểu rằng, ở bất cứ lĩnh vực nào, nếu có đam mê và dám dấn thân, chúng ta đều có thể đóng góp cho Tổ quốc. Kỷ lục Guinness không phải là đích đến. Nó chỉ là khởi đầu của sự lan tỏa, của những trao đổi văn hóa sâu sắc và của tình yêu lớn hơn dành cho di sản Việt Nam.

- Trân trọng cảm ơn họa sĩ Chu Nhật Quang!

An Nhi