Họa sĩ Trung Quốc xin lỗi vì đạo nhái suốt 25 năm

Ye Yongqing (67 tuổi) chính thức xin lỗi sau khi Tòa án Sở hữu Trí tuệ Bắc Kinh giữ nguyên phán quyết, buộc ông bồi thường 5 triệu NDT (khoảng 690.000 USD) cho họa sĩ Bỉ Christian Silvain vì sao chép tác phẩm trong hơn 25 năm, theo The Times.

Các tác phẩm "đạo nhái" của họa sĩ Trung Quốc này từng được trưng bày tại các phòng triển lãm nghệ thuật ở Hà Lan và Anh. Ông cũng được các nhà sưu tầm danh tiếng như tỷ phú Bill Gates và "ông trùm" truyền thông Rupert Murdoch mua tranh.

Tranh của Silvain (bên phải) và phiên bản sao chép lại của Ye Yongqing (bên trái). Ảnh: Le Vif.

Vụ kiện bản quyền lịch sử Trung Quốc

Vụ việc bắt đầu vào năm 2019, khi Christian Silvain (75 tuổi) được một chủ phòng tranh ở Amsterdam (Hà Lan) cảnh báo rằng có một phiên bản “kém chất lượng” của tác phẩm do ông vẽ đang được rao bán. Trước thông tin trên, Silvain kiểm tra sâu hơn và phát hiện một bức tranh tương tự từng xuất hiện trong một triển lãm nghệ thuật lớn ở London (Anh).

Sau khi tìm hiểu, ông phát hiện Ye Yongqing đã sao chép đến 87 bức tranh của mình trong suốt hơn 2 thập kỷ. Ngay sau đó, Silvain quyết định đệ đơn kiện Ye tại Tòa án Sở hữu Trí tuệ Bắc Kinh, yêu cầu bồi thường 54 triệu NDT (khoảng 7,4 triệu USD) vì vi phạm bản quyền.

Các bằng chứng đưa ra rất rõ ràng: nhiều tác phẩm của Ye chỉ thay đổi một số chi tiết nhỏ, trong khi bố cục, hình ảnh và các biểu tượng đặc trưng như chim, tổ chim, lồng chim, dấu thập đỏ hay máy bay vẫn giữ nguyên.

“Ngoại trừ chữ ký của tôi, tất cả đều giống hệt”, Silvain từng nhận xét.

Họa sĩ Silvain đã đệ đơn kiện từ năm 2019. Ảnh: Christian Silvain.

Ban đầu, Ye Yongqing phủ nhận cáo buộc đạo nhái, dù thừa nhận rằng ông chịu ảnh hưởng từ phong cách của Silvain. Không chỉ vậy, Ye còn kiện ngược Silvain ra tòa án Bỉ vì tội phỉ báng, cho rằng những cáo buộc này làm tổn hại danh tiếng của ông.

Tuy nhiên, đến năm 2023, Tòa án Sở hữu Trí tuệ Bắc Kinh ra phán quyết có lợi cho Silvain, yêu cầu Ye ngừng ngay việc sao chép, bồi thường 5 triệu NDT và đăng lời xin lỗi công khai trên tờ báo Trung Quốc Global Times trong vòng 10 ngày.

Ye kháng cáo, nhưng đến tháng 12/2024, tòa án đã giữ nguyên bản án. Vụ việc đánh dấu lần đầu tiên một nghệ sĩ nước ngoài thắng kiện một họa sĩ Trung Quốc trong một vụ án đạo nhái.

Lời xin lỗi gây tranh cãi

Ngày 23/1, Ye Yongqing đã đăng lời xin lỗi bằng tiếng Trung trên tờ Legal Daily, bày tỏ sự tôn trọng phán quyết của tòa và cam kết rút ra bài học.

"Tôi chân thành tôn trọng phán quyết của tòa án, rút kinh nghiệm và xin lỗi ông Silvain", Ye tuyên bố.

Tuy nhiên, lời xin lỗi của Ye bị chỉ trích là thiếu chân thành. Theo SCMP, nhiều người cho rằng ông không thực sự thừa nhận hành vi đạo nhái, mà chỉ đơn thuần chấp nhận phán quyết của tòa.

Ye từng là ngôi sao của làng nghệ thuật Bắc Kinh, với những bức tranh bán ra gấp hàng trăm lần giá trị so với Silvain. Ảnh: Oliver Tsang.

Một số ý kiến cho rằng Ye cũng cần phải xin lỗi các nhà sưu tầm đã bỏ ra số tiền lớn để mua tranh của ông.

Theo ArtReview, những bức tranh của Ye từng được bán với giá hơn 1,2 triệu USD trong các phiên đấu giá của Sotheby’s và Christie’s. Ông cũng được các nhà đấu giá danh tiếng quảng bá, giúp Ye trở thành một trong những gương mặt nổi bật của nghệ thuật đương đại Trung Quốc.

Trong khi đó, tác phẩm gốc của Silvain, bức tranh mà Ye sao chép, chỉ có giá khoảng 6.000 EUR (tương đương 6.200 USD).

Tờ Southern Metropolis Daily ước tính ông Ye thu về hơn 40 triệu NDT (khoảng 5,5 triệu USD) từ các bức tranh sao chép, cao gấp tám lần mức bồi thường 5 triệu NDT mà tòa án đưa ra.

tổng số tiền Ye kiếm được từ việc sao chép tranh của Silvain lên tới hơn 40 triệu NDT (khoảng 5,5 triệu USD), cao gấp nhiều lần mức bồi thường mà tòa án yêu cầu.

“Với vị thế và ảnh hưởng của Ye trong giới mỹ thuật Trung Quốc, toàn bộ cộng đồng nghệ thuật cảm thấy bị sỉ nhục, kể cả những nhà phê bình từng ca ngợi ông và những giám khảo từng trao giải cho ông", Jia Fangzhou, một nhà phê bình nghệ thuật, nhận định trên tờ Art News of China.

Như Phương